Với những trường hợp khai báo gian lận khi đi về từ vùng dịch nhằm trốn cách ly sẽ bị xử phạt hành chính, thậm chí phải nhận án tù.
Không khai báo y tế khi đi về vùng dịch là vi phạm pháp luật
Hiện nay tình hình dịch bệnh COVID-19 trên thế giới cũng như ở nước ta đang có những diễn biến hết sức phức tạp. Tính đến 15 giờ ngày 8/3, Việt Nam đã ghi nhận 21 ca dương tính với COVID-19, trong số 5 ca mới được công bố có 4 ca xuất hiện ở Hà Nội.
Trước thực trạng trên, chính quyền các địa phương, Bộ Y tế khuyến cáo người dân ngoài việc chủ động phòng dịch thì tuyệt đối không gian dối khi khai báo y tế, đặc biệt là những người đi về từ vùng có dịch, tiếp xúc với người nhiễm hoặc nghi nhiễm…Theo quy định hiện nay, việc khai báo gian dối khiến dịch bệnh phát tán ra cộng đồng là vi phạm pháp luật, có thể phải đối mặt với án tù.
Luật sư Diệp Năng Bình - Trưởng văn phòng Luật sư Tinh thông luật cho biết, hiện nay theo quy định COVID-19 là bệnh truyền nhiễm nhóm A có mức độ nghiêm trọng nhất. Đối với bệnh thuộc nhóm A, việc khai báo y tế và cách ly rất quan trọng, đây là những biện pháp hành chính đầu tiên cần áp dụng để phòng và ngăn chặn dịch bệnh lây lan.
Việc trốn tránh kiểm tra y tế là vi phạm pháp luật Việt Nam.
Vì thế, việc khai báo gian dối hoặc cố tình không khai báo để không phải cách ly là vi phạm pháp luật hiện hành. Theo đó Điều 8, Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 nghiêm cấm các hành vi: Cố ý làm lây lan tác nhân gây bệnh truyền nhiễm; che giấu, không khai báo hoặc khai báo không kịp thời các trường hợp mắc bệnh truyền nhiễm theo quy định; không chấp hành các biện pháp phòng, chống bệnh truyền nhiễm theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Do đó, người nào vi phạm các điều cấm ở trên thì sẽ bị xử phạt hành chính tùy theo mức độ vi phạm.
Còn tại Điều 6 Nghị định 176/2013 quy định cá nhân phát hiện người mắc bệnh truyền nhiễm nhưng không khai báo sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 đến 500.000 đồng. Nếu che giấu bệnh dịch của mình hoặc người khác bị phạt tiền từ 500.000 đến 1 triệu đồng.
Về xử lý trách nhiệm hình sự, luật sư Bình cho biết nếu người nào có hành vi làm lây lan dịch bệnh cho người khác, tùy vào mức độ khách nhau phải chịu trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015. Mức phạt cao nhất có thể lên đến 12 năm.
Cố tình không khai báo hoặc khai báo gian dối làm bùng dịch còn phải bồi thường về kinh tế
Ngoài việc có thể phải xử lý trách nhiệm hình sự, theo quy định tại khoản 1 Điều 584 Bộ Luật Dân sự 2015: “Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác”.
Như vậy, căn cứ xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là “hành vi xâm phạm của người gây thiệt hại”. BLDS 2015 đã quy định về căn cứ làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng theo hướng có lợi cho bên bị thiệt hại. Theo đó, trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng phát sinh khi có các điều kiện:
Một là, có thiệt hại xảy ra. Thiệt hại là một yếu tố cấu thành trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại chỉ phát sinh khi có sự thiệt hại về tài sản hoặc sự thiệt hại về tinh thần. Sự thiệt hại về tài sản là sự mất mát hoặc giảm sút về một lợi ích vật chất được pháp luật bảo vệ; thiệt hại về tài sản có thể tính toán được thành một số tiền nhất định. Thiệt hại về tinh thần được hiểu là do tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự, uy tín bị xâm phạm mà người bị thiệt hại phải chịu đau thương, buồn phiền, mất mát về tình cảm, giảm sút hoặc mất uy tín, tín nhiệm, lòng tin… và cần phải được bồi thường một khoản tiền bù đắp tổn thất mà họ phải chịu.
LS Diệp Năng Bình cho biết, nếu gian dối khai báo y tế gây thiệt hại kinh tế có thể phải bồi thường thiệt hại.
Hai là, hành vi gây thiệt hại là hành vi trái pháp luật. Hành vi trái pháp luật trong trách nhiệm dân sự là những xử sự cụ thể của chủ thể được thể hiện thông qua hành động hoặc không hành động xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, bao gồm: làm những việc mà pháp luật cấm, không làm những việc mà pháp luật buộc phải làm, thực hiện vượt quá giới hạn pháp luật cho phép hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ mà pháp luật quy định.
Ba là, có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại xảy ra. Thiệt hại xảy ra phải là kết quả tất yếu của hành vi trái pháp luật và ngược lại hành vi trái pháp luật là nguyên nhân gây ra thiệt hại. Hành vi trái pháp luật sẽ là nguyên nhân của thiệt hại nếu giữa hành vi đó và thiệt hại có mối quan hệ tất yếu có tính quy luật chứ không phải ngẫu nhiên. Thiệt hại sẽ là kết quả tất yếu của hành vi nếu trong bản thân hành vi cùng với những điều kiện cụ thể khi xảy ra chứa đựng một khả năng thực tế làm phát sinh thiệt hại...
Đối chiếu những quy định trên có thể thấy những người cố tình khai báo về tình trạng sức khỏe, khai báo gian dối, trốn khỏi nơi cách ly... đã được quy định và nghiêm cấm tại Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007 và các quy định khác được xem là hành vi vi phạm pháp luật. Những hành vi này nếu là nguyên nhân gây thiệt hại trực tiếp cho tính mạng, sức khỏe của cộng đồng hoặc các thiệt hại vật chất khác thì họ phải bồi thường.
Áp dụng nhiều biện pháp chống gian lận khai báo y tế
Tính từ ngày 7/3, mọi hành khách khi nhập cảnh vào Việt Nam đều bắt buộc phải khai báo y tế. Việc áp dụng khai báo y tế này nhằm giám sát dịch bệnh và kiểm soát những hành khách có biểu hiện, nguy cơ mang mầm bệnh để quản lý tốt hơn.
Các biện pháp triển khai nhằm kiểm soát dịch bệnh tại các sân bay, cửa khẩu đang được thực hiện với nhiều cách thức.
Trước đây, việc khai báo y tế với các hành khách đến Việt Nam được kê khai y tế bằng giấy. Tuy nhiên, mới đây đã áp dụng hình thức tờ khai y tế bằng điện tử, giúp hành khách thuận lợi hơn trong việc kê khai. Hành khách có thể khai trên mạng bất cứ ở đâu trước khi làm thủ tục nhập cảnh.
Đồng thời các sân bay, cửa khẩu cũng áp dụng nhiều cách để chống gian lận khai báo y tế như chiếu thông tin khai báo giấy tờ cá nhân, thẻ lưu trú. Nhân viên kiểm dịch khai thác sâu về tiền sử dịch tễ, phối hợp với công an điều tra về quá trình di chuyển, xác minh thông tin trên tờ khai y tế thông qua bên thứ ba...
Các nhân viên chịu trách nhiệm sàng lọc tại cửa khẩu chuẩn bị bộ câu hỏi để kiểm tra trong trường hợp nghi ngờ, ví dụ hỏi đặc điểm địa bàn sinh sống tại nước ngoài, các khu vực đã đi qua. Một số trường hợp, nhân viên kiểm dịch gọi điện thoại tại chỗ để xác minh số điện thoại, kiểm tra địa chỉ cư trú thông qua công an địa phương.
Tại các trạm kiểm dịch có nhân viên và phiên dịch viên hướng dẫn người nhập cảnh khai báo đúng và trung thực về tiền sử di chuyển ở nước ngoài, nơi cư trú tại Việt Nam. Mỗi người nhập cảnh phải khai báo y tế tối thiểu 2 lần tại sân bay và ở nơi cách ly tập trung. Người nhập cảnh từng đi qua hoặc đến từ các quốc gia đang có dịch COVID-19 đều phải cách ly tại nhà hoặc cách ly tập trung.
|
Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015: Phạt tù từ 01- 05 năm hoặc bị phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng: - Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người; - Đưa ra hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm của động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người; - Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người. Trong đó, hành vi khác có thể là không tiêu hủy động vật, thực vật bị nhiễm bệnh, không tiến hành cách ly người bị nhiễm bệnh... khiến dịch bệnh dễ dàng bị lây lan... Phạt tù từ 05 - 10 năm: - Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế; - Làm chết người. Phạt tù từ 10 - 12 năm: - Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ; - Làm chết 02 người trở lên |
