Sự bùng nổ của làn sóng công nghệ số đang tạo ra cơn "khát" nguồn nhân lực có chuyên môn cao trong ngành Trí tuệ nhân tạo (AI). Mùa tuyển sinh 2024, đây được dự đoán là ngành học hot với mức điểm chuẩn cao ngất ngưởng.
Ngành học "lên ngôi" trong kỷ nguyên 4.0, cực "khát" nhân lực
Trí tuệ nhân tạo – AI (Artificial Intelligence) là một trong những ngành trụ cột quan trọng trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay. Vào tháng 11/2022, ChatGPT - một chatbot được mệnh danh là "trí tuệ nhân tạo thông minh nhất thế giới" do công ty khởi nghiệp OpenAI phát triển đã tạo nên cơn sốt trên toàn cầu.
Về bản chất, AI chính là một mô hình thuật toán được lập trình và huấn luyện dựa trên một tệp dữ liệu nào đó để giải quyết những bài toán cụ thể. Các kỹ sư công nghệ thông tin thường so sánh AI như một đứa bé sơ sinh và được tạo ra, thu thập các dữ liệu, phân loại như một người trưởng thành. AI đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi với mục tiêu tạo ra những máy móc và hệ thống thông minh nhằm thực hiện, "làm thay" các công việc yêu cầu trí thông minh và sức lực của con người. Một số ví dụ có thể kể đến như nhận diện gương mặt, phần mềm dịch ngôn ngữ, xe ô tô tự lái, trợ lý ảo, phần mềm trò chuyện với khách hàng (chat bot),…
Một chủ tịch một doanh nghiệp lớn quốc tế nhận định: "AI là làn sóng mới đã xuất hiện và có thể nói là lớn nhất từ trước đến nay. Hiện tại đang là cơ hội phi thường cho Việt Nam. Việt Nam đã chuẩn bị tốt và đây là thời cơ của các bạn. Việt Nam có nền giáo dục và hạ tầng tốt, chỉ cần khích lệ các thế hệ mới để bước vào thế giới AI, khích lệ các chuyên gia, kỹ sư Việt Nam ở nước ngoài về quê hương. Vấn đề hiện giờ là cần nâng cao kỹ năng và xây dựng 1 triệu chuyên gia AI. Đây sẽ là đội ngũ hùng hậu nhất trên thế giới".
AI hiện đang là lĩnh vực có sức hút và nhu cầu rất cao về nhân lực với vị trí việc làm rộng mở, đa dạng và mức thu nhập cao. Tổng nhân lực ngành Công nghệ thông tin (tính đến 2023) là 530.000 người. Đến 2025, TopDev dự báo Việt Nam sẽ còn cần đến 700.000 nhân lực trong ngành CNTT. Trong khi đó, số lượng lập trình viên hiện tại của Việt Nam mới đạt khoảng 530.000 người, tức thiếu gần 200.000 người.
Không chỉ Việt Nam, mà trên toàn cầu, nguồn nhân lực AI chất lượng cao cũng đang thiếu hụt. Tại Việt Nam, việc đào tạo AI hiện nay chỉ đáp ứng 10% nhu cầu tuyển dụng. Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự thiếu hụt này đó là sinh viên thường có xu hướng du học và làm việc ở nước ngoài. Ngoài ra một số lý do khác như: mức lương, chế độ đãi ngộ…
Thị trường lao động lĩnh vực này nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho nhân sự trẻ. Cơ hội "khủng" chỉ dành cho những bạn trẻ vững chuyên môn, chắc kỹ năng, khả năng thích nghi cao với sự thay đổi, phát triển không ngừng trong thời đại công nghệ số.
Ngành trí tuệ nhân tạo học gì, ở đâu?
Tại Việt Nam, nhiều trường đại học đã mở đào tạo ngành Trí tuệ nhân tạo. Những mùa tuyển sinh gần đây, Trí tuệ nhân tạo luôn nằm trong top ngành "hot", có điểm chuẩn đầu vào cao và dự báo vẫn giữ điểm cao chót vót trong mùa tuyển sinh năm 2024.
Khi theo học ngành này, sinh viên sẽ được học một số môn như: Nhập môn Công nghệ thông tin, Cơ sở lập trình với Python, Phân tích dữ liệu chuỗi thời gian và dự báo, Cấu trúc dữ liệu giải thuật với Python, Mạng Nơ ron học sâu, Trực quan hóa dữ liệu, Thị giác máy tính, Công nghệ dữ liệu lớn, Điện toán đám mây, Các thuật toán Metaheuristics, Hệ điều hành...
Một số trường đào tạo ngành Trí tuệ nhân tạo hiện nay có thể kể đến như: Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học FPT, Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TP.HCM), trường Đại học Công nghệ Thông tin (Đại học Quốc gia TP.HCM), trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM...
Năm 2023, điểm chuẩn ngành Trí tuệ nhân tạo tại Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội là 27,2. Ngành Khoa học dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo (chương trình tiên tiến) của Đại học Bác khoa Hà Nội có điểm chuẩn là 28,8 theo phương thức xét kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông với tổ hợp A00, A01.
Tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, điểm chuẩn theo phương thức xét kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2023 ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo là 24,54.
Ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo (hệ đại trà) tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM tuyển sinh năm 2023 theo kết quả điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông với tổ hợp A00, A01, D01, D90 có điểm chuẩn là 26 điểm.
Điểm chuẩn theo phương thức xét kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2023 ngành Trí tuệ nhân tạo của Trường Đại học Công nghệ Thông tin, Đại học Quốc gia TP.HCM là 27,8 điểm.
Tốt nghiệp chương trình đạo tạo AI, sinh viên có cơ hội làm việc trong môi trường quản lý, sản xuất, kinh doanh với tư cách cán bộ thiết kế, phát triển và bảo trì các hệ thống trí tuệ nhân tạo và khoa học dữ liệu; Cán bộ nghiên cứu phát triển tại các công ty, tập đoàn công nghệ; Cán bộ quản lý các hệ thống ứng dụng Trí tuệ nhân tạo.
Ngoài ra, cử nhân ngành Trí tuệ nhân tạo có đủ năng lực và kỹ năng làm việc trong môi trường học thuật như giảng viên, nghiên cứu viên tại các trường đại học, viện nghiên cứu và có thể học các bậc học cao hơn như thạc sĩ, tiến sĩ.
Mức lương và cơ hội việc làm với ngành AI
Về thu nhập, AI là ngành học của tương lai và là cốt lõi của công nghệ 4.0, do vậy nhìn chung mức lương cho sinh viên mới ra trường khá ổn định và nhiều hấp dẫn. Theo khảo sát của một trang về tìm kiếm việc làm trong lĩnh vực công nghệ năm 2022 - 2023, kỹ sư AI mới ra trường có mức lương trung bình khoảng 12 triệu đồng/tháng, trên 20 triệu đồng/tháng với người từ 1 - 3 năm kinh nghiệm và từ 5 năm kinh nghiệm sẽ trên 40 triệu đồng/tháng. Những nhân sự chất lượng cao có thể nhận mức lương gần 100 triệu đồng/tháng hoặc hơn vì những mô hình họ xây dựng có thể tạo ra sự đột phá lớn về năng suất.
Ở nước ngoài, Glassdoor cho hay mức lương trung bình của ngành AI là 112.132 USD (gần 2,7 tỷ đồng)/ năm. Bên cạnh đó, theo Datamation , mức lương trung bình cho một lập trình viên AI là từ 100.000 USD (hơn 2,3 tỷ đồng) đến 150.000 USD (hơn 3,6 tỷ đồng)/năm. Thậm chí, thu nhập cao nhất còn lên đến hơn 250.000 USD (gần 6 tỷ đồng)/năm.
Để đạt được tiêu chuẩn làm kỹ sư AI, ứng viên cần có một nền tảng tốt về học vấn và kinh nghiệm liên quan. Sự thành thạo về mặt kỹ thuật, khả năng giải quyết vấn đề và làm việc nhóm tốt là những yếu tố quan trọng. Ngoài ra, việc cập nhật thông tin mới nhất về tiến triển của AI, khả năng thích nghi với môi trường năng động, sáng tạo là yếu tố quan trọng để được chọn lựa.
