Sự lo lắng, nỗi buồn phiền luôn hằn rõ trên khuôn mặt người phụ nữ 48 tuổi. Câu hỏi lớn nhất với chị giờ này là: Làm sao để lo cho đàn con cái ăn, cái mặc khi Tết sắp về.
Tết của người ta
Thời điểm chúng tôi đến thăm gia đình chị Đặng Thị Hải (48 tuổi, ở làng Cổ Bản, phường Đồng Mai, Hà Đông, Hà Nội) chỉ còn cách Tết Nguyên Đán có 3 ngày. Lẽ ra thời điểm đó mọi công tác chuẩn bị cho ngày Tết đã được hoàn tất, nhưng với gia đình chị Hải thì mọi thứ chẳng khác gì những ngày bình thường.
Được biết, gia đình chị Hải thuộc diện nghèo khó nhất của phường Đồng Mai, thậm chí là nghèo nhất của cả quận Hà Đông. Dù năm nay chị Hải mới 48 tuổi, nhưng đã hạ sinh 14 người con trong đó có 8 nam và 6 nữ. Chị là một trong số những người phụ nữ đẻ nhiều nhất ở Hà Nội, tính từ thời điểm năm 1990 đến nay.
Về công việc của chị Hải, từ khi lấy chồng, sinh con, chị cũng như toàn thể gia đình chủ yếu đi mò cua, kéo cá, bắt ốc bán lấy tiền để trang trải cuộc sống hàng ngày.
Nếu chỉ nhìn bề ngoài, ít ai dám tin người phụ nữ này năm nay mới 48 tuổi.
Chị Hải tâm sự: “Tết nhất gì chú ơi, có gì đâu mà chuẩn bị, chúng tôi chẳng dám mơ đến bánh chưng, đào Tết gì đâu”.
Tôi chẳng biết có lo đủ quần áo mới cho các con tôi không, còn cả đồ ăn, thức uống nữa chứ, thôi thì nhà mình nghèo, có gì ăn nấy vậy. Hôm trước, có một bác cho 20kg gạo nếp, tôi vẫn để kia và chưa nghĩ được sẽ làm gì, vì nấu bánh chưng thì phải có thịt, có đỗ xanh, có lá dong xanh… Mà giờ này ngoài gạo ra tôi chưa chuẩn bị được gì”.
Bữa cơm của chị Hải và các con đạm bạc trong những ngày cận Tết.
Phía ngoài là dây quần áo đã cũ của các con chị Hải.
Theo quan sát của phóng viên, căn nhà vỏn vẹn 20m2 chẳng có gì giá trị. Chiếc tivi thì đã hỏng, còn tủ lạnh đã hoen gỉ sau nhiều năm sử dụng. Ban thờ tuy được lau dọn sạch sẽ, nhưng những ngày cuối năm vẫn trống trơn, không đào, cúc, trúc, lan và cũng chẳng hề có mâm ngũ quả.
Nhìn về phía góc nhà, chúng tôi nhận thấy bao gạo 20kg vẫn đang được để trên giường và xung quanh đó là khu vực để quần áo của cả một “đàn con”. Chỗ gạo kia có nấu xôi cũng không thể đủ cho 3 ngày Tết với 20 nhân khẩu hiện có trong nhà.
Dù còn 4 ngày nữa là đến Tết Nguyên Nán, nhưng nhà cửa của gia đình chị Hải vẫn tuềnh toàng, bao gạo 20kg vẫn đang chờ thịt mỡ, đỗ xanh.
Một mình nặng gánh
Có lẽ, chỉ cần vài câu hỏi và nhìn trực tiếp vào hoàn cảnh của gia đình chị Hải, chúng tôi cũng đã hình dung những ngày Tết tới đây, tại gia đình được mệnh danh là “máy đẻ” giữa thủ đô sẽ như thế nào? Nhưng câu hỏi chúng tôi băn khoăn nhất đó chính là các con của chị Hải giờ có đến gần nửa là ngoài 20 tuổi, có thể tự lập được cuộc sống của mình, vậy vì sao lại vẫn nghèo, vẫn khổ?
Trước những thắc mắc trên, người phụ nữ có gương mặt khắc khổ tâm sự: “Ngôi nhà này tôi xây từ năm 1995, đến nay đã cũ nát những không có tiền mà sửa. Đây cũng là nơi trú ngụ của hơn 20 con người cả dâu, con và các cháu.
Còn các con tôi, hiện 3 con gái đã lấy chồng, hai con trai cũng đã lấy vợ, nhưng không có nghề nghiệp, không có đất đai nên đành phải ở tất trong căn nhà này. Bây giờ, một số đứa cũng đã lớn, nhưng vẫn còn non dại lắm, chưa biết toan tính gì, bởi vậy một mình tôi vẫn phải lo toan hết”.
Kể về những tháng ngày trước đây, chị Hải cho biết: “Trước đây, tôi cũng ăn bờ nằm bụi suốt, nhưng khi đó nhà tôi còn sống, cùng tôi gánh vác chuyện gia đình, nên dù khó khăn, vất vả đến đâu, ngày 30 Tết anh ấy cũng mang về cho các con cành đào, cây quất để đón năm mới. Khi đó, gia đình tôi luôn ngập tiếng cười”.
Những giọt nước mắt đã lăn trên gò má chị Hải khi chia sẻ với phóng viên về cuộc sống gia đình.
Vừa kể, những giọt nước mắt đã lăn trên gò má người phụ nữ mới ngoại tứ tuần. Theo tâm sự của chị Hải, cuộc đời chị chỉ có hai ước muốn nhỏ nhoi đó là lấy được người chồng hiền lành và các con ngoan ngoãn. “Chồng tôi mắc bạo bệnh ra đi sớm, nhưng năm tháng chung sống với nhau, anh ấy rất hiền lành, chất phác, hết mực yêu thương vợ con.
Từ khi anh ấy ra đi, một mình tôi gánh vác mọi thứ trong gia đình. Dù khổ thế nào tôi cũng chịu đựng được, nhưng tôi chỉ sợ các con tôi…”, chị Hải vừa nói, vừa cố giấu đi những giọt nước mắt.
Hy vọng những ngày Tết sắp tới gian bếp này sẽ đỏ lửa với nồi bánh chưng xanh.
Cuộc nói chuyện của chúng tôi với chị Hải chỉ chóng vánh trong vòng 15 phút, sau đó chị vội vàng chào chúng tôi để ra đồng trông ao cá. Vừa ra đến sân, đúng lúc đó các con của chị đứa thì vừa đi học, đứa thì vừa đi chơi ở nhà hàng xóm về. Trước khi đi, chị với dặn dò các con: “Các con nấu cơm, lát mang ra cho mẹ, mẹ ở luôn ngoài đó tối không về”.
