Chỉ sau 5 năm thành lập công ty, người đàn ông này đã vươn lên hàng tỷ phú thế giới, là người đứng sau ứng dụng chia sẻ video đình đám TikTok với hơn 1 tỷ người sử dụng.
Trương Nhất Minh (Zhang Yiming), tỷ phú Trung Quốc đứng sau ứng dụng đình đám TikTok, đang là một trong những tỷ phú công nghệ được chú ý nhất hiện nay, thậm chí còn được dự đoán có thể "soán ngôi" của ông chủ Facebook Mark Zuckerberg. Câu chuyện lập nghiệp của ông đã nhận được rất nhiều sự quan tâm. Sự phổ biến của TikTok không chỉ tạo ra nhiều ngôi sao mạng xã hội mới mà còn tạo nên một tỷ phú.
Trương Nhất Minh sinh tháng 4/1983, là người thành lập ByteDance, công ty mẹ của ứng dụng TikTok. Ngoài ra, ông còn sáng lập nên công cụ tổng hợp tin tức Toutiao. Theo tạp chí Forbes, khối tài sản ròng của ông Trương Nhất Minh hiện nay vào khoảng 35,3 tỷ USD. Theo xếp hạng của Chỉ số tỷ phú Bloomberg, ông Trương Nhất Minh là một trong những tỷ phú giàu nhất Trung Quốc và cũng nằm trong danh sách những người giàu nhất thế giới. Mặc dù vậy, ông lại cực kỳ kín tiếng về đời tư.
Ông Trương Nhất Minh sinh năm 1983 tại tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc, có bố mẹ là công chức bình thường. Tên của ông được đặt theo một câu châm ngôn của Trung Quốc, ngụ ý "làm mọi người ngạc nhiên bằng nỗ lực đầu tiên". Hiện nay, ông Trương Nhất Minh đang sống tại thủ đô Bắc Kinh.
Ông Trương Nhất Minh đã tốt nghiệp Đại học Nankai vào năm 2005, chuyên ngành vi điện tử, sau đó chuyển sang ngành kỹ thuật phần mềm. Ông đã kết hôn với người bạn gái thời đại học của mình nhưng cặp đôi không có con chung.
Sau khi ra trường, công việc đầu tiên của ông Trương Nhất Minh là tại một công ty khởi nghiệp đặt vé du lịch kỹ thuật số có tên Kuxun. Ông chia sẻ: "Tôi là một trong những nhân viên đầu tiên. Lúc đầu, tôi là một kỹ sư bình thường nhưng đến năm thứ 2, tôi phụ trách khoảng 40-50 người chịu trách nhiệm về công nghệ back-end và các nhiệm vụ khác liên quan đến sản phẩm".
Ông nói rằng chính công việc đó đã dạy ông những kỹ năng bán hàng, để sau này vận dụng vào việc sáng lập công ty ByteDance: "Tôi nhớ rằng vào cuối năm 2007, tôi đã cùng giám đốc bán hàng tới gặp khách hàng. Kinh nghiệm này đã dạy cho tôi biết bán hàng nào là tốt. Khi tôi thành lập Toutiao và tuyển dụng nhân viên, những điều này đã giúp tôi rất nhiều".
Trước khi thành lập ByteDance, ông Trương Nhất Minh cũng đã từng làm việc tại Microsoft - một trong những tập đoàn công nghệ lớn nhất thế giới.
Tới năm 2012, ông Trương Nhất Minh đã thành lập ByteDance, công ty mẹ của TikTok. Theo trang Pitchbook, tính đến giữa năm 2020, công ty này có giá trị 75 tỷ USD, trở thành công ty tư nhân có giá trị nhất trên thế giới. ByteDance sở hữu một số ứng dụng mạng xã hội hoạt động tại Trung Quốc. Công ty này đã cho ra mắt đối thủ của WeChat, có tên FlipChat và một ứng dụng nhắn tin có tên Doushan vào năm 2019.
Sản phẩm đầu tiên của tỷ phú Trương Nhất Minh và ByteDance là ứng dụng tổng hợp tin tức Toutiao. Ông muốn tạo ra một nền tảng tin tức có kết quả được cung cấp bởi trí thông minh nhân tạo, tách biệt với công cụ tìm kiếm Baidu của Trung Quốc.
Ông Trương Nhất Minh chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn năm 2017: "Chúng tôi đẩy thông tin không phải bằng truy vấn, mà bằng các khuyến nghị tin tức".
Mặc dù tập trung vào tin tức nhưng có một điều thú vị là ByteDance không hề có một nhà báo nào trong đội ngũ nhân viên của mình giống như nhiều mạng xã hội khác. Ông Trương Nhất Minh nói với trang Bloomberg: "Điều quan trọng nhất là chúng tôi không phải một công ty kinh doanh tin tức. Chúng tôi giống một doanh nghiệp tìm kiếm hoặc một nền tảng truyền thông xã hội hơn. Chúng tôi đang làm những công việc sáng tạo. Chúng tôi không phải một công ty bắt chước Mỹ về cả sản phẩm lẫn công nghệ".
Tháng 9/2016, ông Trương Nhất Minh đã tung ra sản phẩm thành công nhất của ByteDance- nền tảng chia sẻ video TikTok. Tháng 9/2020, Business Insider báo cáo rằng TikTok là ứng dụng iOS không chơi game số 1 của Mỹ. TikTok là một trong những mạng xã hội phổ biến nhất đối với thanh thiếu niên Mỹ và đã được tải xuống hơn 1 tỷ lần. Tại Trung Quốc, TikTok được giữ tên gần gũi hơn là Douyin.
Tỷ phú Trương Nhất Minh có tài khoản TikTok của riêng mình và yêu cầu các nhân viên của ông cũng vậy. Ông chia sẻ: "Trong một thời gian dài, tôi chỉ đơn thuần xem video TikTok mà không tự làm bất kỳ video nào vì đây là sản phẩm chủ yếu dành cho giới trẻ. Nhưng sau đó, chúng tôi bắt buộc tất cả các thành viên trong nhóm quản lý phải tạo video TikTok của riêng họ và họ phải giành được một số lượng lượng "thích" nhất định. Đó là một bước tiến lớn đối với tôi".
Tạp chí Time cho biết, phong cách lãnh đạo của tỷ phú Trương Nhất Minh là "nhẹ nhàng nhưng lôi cuốn, logic nhưng đầy đam mê, trẻ trung nhưng khôn ngoan".
Vị tỷ phú 38 tuổi cho biết khả năng tiếp cận toàn cầu của TikTok đã khiến cuộc sống của ông thú vị hơn rất nhiều. Ông mong muốn TikTok sẽ tiếp tục phát triển ở nước ngoài và hy vọng ByteDance sẽ "không biên giới giống như Google".
"Chúng tôi phải làm việc chăm chỉ hơn, chúng tôi cũng phải cầu toàn hơn. Giống như có sự phân công lao động quốc tế trong thời đại công nghiệp, trong thời đại thông tin ngày nay cũng có sự phân công lao động quốc tế. Các doanh nhân Trung Quốc cũng phải nâng cao năng lực của mình khi vươn ra toàn cầu", ông Trương phát biểu trên tờ SCMP.
Tuy nhiên, ảnh hưởng ngày càng tăng của TikTok ở Mỹ đã đặt ra câu hỏi từ các nhà quản lý Mỹ. Hồi tháng 2/2020, TikTok đã phải nộp phạt 5,7 triệu USD cho Ủy ban Thương mại Liên bang về cáo buộc ứng dụng thu thập bất hợp pháp thông tin cá nhân của trẻ em dưới 13 tuổi mà không có sự đồng ý của cha mẹ, vi phạm Đạo luật Bảo vệ Quyền riêng tư Trực tuyến của Trẻ em.
Tháng 7/2020, Tổng thống Mỹ đương nhiệm khi đó là Donald Trump đã đe dọa sẽ cấm ứng dụng này ở Mỹ vì lo ngại về vấn đề an ninh. Đối mặt với điều này, ByteDance được cho là đã đàm phán để bán lại các hoạt động của TikTok tại Mỹ cho Microsoft. Thông báo này đã làm dấy lên những cuộc công kích dữ dội nhằm vào tỷ phú Trương Nhất Minh. Cư dân mạng Trung Quốc gọi ông là "kẻ phản bội" vì đã đàm phán với "gã khổng lồ" công nghệ Mỹ.
Tuy nhiên, ông Trương Nhất Minh tin rằng mục đích thực sự của chính phủ Mỹ là cấm ứng dụng video chứ không phải ép buộc bán hàng. Vì vậy, ông cho rằng những yêu cầu của Tổng thống Trump là "vô lý".
Tỷ phú Trương Nhất Minh cho rằng những thành công ông đạt được ngày hôm nay là nhờ đạo đức làm việc. Ông đã học được giá trị của việc theo đuổi sự xuất sắc khi mới bắt đầu làm công việc đầu tiên. "Vào thời điểm đó, tôi chịu trách nhiệm về công nghệ, nhưng khi sản phẩm có vấn đề, tôi vẫn sẽ tích cực tham gia thảo luận về kế hoạch sản phẩm. Nhiều người nói tôi không nên làm điều này. Nhưng tôi muốn nói rằng, tinh thần trách nhiệm và mong muốn làm tốt mọi việc sẽ thúc đẩy bạn làm nhiều việc hơn và tích lũy kinh nghiệm", ông chia sẻ.
Nhờ những tư duy tích cực và khác biệt, ông Trương Nhất Minh đã nhanh chóng thành công và khối tài sản cũng nhờ đó tăng lên. Chỉ riêng trong năm 2018, ông đã kiếm được hơn 12 tỷ USD. Theo Forbes, phần lớn tài sản của ông Trương Nhất Minh đến từ 24% cổ phần của ông trong ByteDance. Lần đầu tiên ông được công bố là tỷ phú vào tháng 3/2018 và đến nay đã sở hữu khối tài sản ước tính 35,3 tỷ USD.
