Không ai có thể tin rằng thi thể một người phụ nữ 2.000 năm tuổi nhưng vẫn vẹn nguyên như vừa mới qua đời được vài ngày.
Giờ đây đã hơn 2.000 năm tuổi, xác ướp của bà Xin Zhui, hay còn gọi là Phu nhân Đại, là một phụ nữ được ướp xác của triều Hán, Trung Quốc (206 trước CN-220 sau CN) vẫn có mái tóc nguyên vẹn, làn da mềm mại và dây chằng vẫn có độ uốn cong như người còn sống. Bà được công nhận là xác ướp được bảo tồn tốt nhất trong lịch sử loài người.
Xác ướp 2.000 năm tuổi của bà Xin Zhui.
Xác ướp bà Xin Zhui được phát hiện vào năm 1971, khi các công nhân đào bới gần nơi trú ẩn không kích ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc. Quá trình đào này khiến họ vấp phải ngôi mộ khổng lồ của bà. Hầm mộ giống như cái phễu chứa hơn 1.000 cổ vật quý giá như đồ trang điểm, đồ dùng cá nhân, hàng trăm mảnh sơn mài và 162 hình chạm khắc bằng gỗ tượng trưng cho những người hầu của bà. Thậm chí, một bữa ăn còn được bày ra để bà Xin Zhui thưởng thức ở thế giới bên kia.
Nhưng trong khi cấu trúc hầm mộ phức tạp rất ấn tượng, duy trì sự toàn vẹn sau gần 2.000 năm kể từ khi được xây dựng, tình trạng xác ướp của bà Xin Zhui mới là điều khiến các nhà nghiên cứu thực sự kinh ngạc. Lúc được khai quật, bà có làn da như của người sống, vẫn mềm mại, có độ ẩm và độ đàn hồi. Lông và tóc của bà vẫn còn nguyên vẹn, kể cả tóc trên đầu lẫn lông trong lỗ mũi, lông mày, lông mi. Các nhà khoa học đã khám nghiệm tử thi và phát hiện ra xác ướp 2.000 năm tuổi này giống như thi thể một người vừa mới qua đời.
Tình trạng xác ướp gần như còn nguyên vẹn sau 2.000 năm.
Tuy nhiên, xác chết được bảo quản của bà Xin Zhui ngay lập tức bị tổn thương khi tiếp xúc với oxy trong không khí. Do đó, những hình ảnh của bà Xin Zhui mà chúng ta thấy ngày nay không phải là những khám phá ban đầu. Hơn nữa, các nhà nghiên cứu còn phát hiện ra tất cả các cơ quan nội tạng của bà đều còn nguyên vẹn, tĩnh mạch vẫn chứa nhóm máu A. Những tĩnh mạch này cũng có các cục máu đông, tiết lộ nguyên nhân tử vong chính thức của bà là đau tim. Một loạt các bệnh khác cũng được tìm thấy trên khắp cơ thể bà Xin Zhui, bao gồm sỏi mật, cholesterol cao, huyết áp cao và bệnh gan.
Khi kiểm tra Phu nhân Đại, các nhà nghiên cứu bệnh học thậm chí còn tìm thấy 138 hạt dưa chưa tiêu trong dạ dày và ruột của bà. Những hạt như vậy thường mất một giờ để tiêu hóa, cho nên họ tin rằng đây chính là bữa ăn cuối cùng của bà trước khi cơn đau tim khiến bà tử vong.
Chân dung mô phỏng bà Xin Zhui khi còn sống.
Vậy làm thế nào mà xác ướp này được bảo quản tốt như vậy? Các nhà nghiên cứu tin rằng ngôi mộ kín gió và công phu mà phu nhân Đại được chôn cất chính là nguyên nhân. Nằm dưới lòng đất ở độ sâu 12 m, bà Xin Zhui được đặt trong chiếc quan tài nhỏ nhất trong 4 lớp quan tài, chiếc nhỏ nằm trong chiếc lớn (hãy tưởng tượng nó giống như búp bê Matryoshka của Nga). Bà được bọc trong 2 lớp vải lụa và thi thể được tìm thấy trong 21 gallon "chất lỏng không xác định". Qua xét nghiệm, người ta biết chất lỏng này có tính axit nhẹ và chứa dấu vết của magie.
Một lớp đất dày giống như bột nhão lót dưới sàn. Toàn bộ mọi thứ được đóng gói bằng than hút ẩm, bịt kín bằng đất sét khiến oxy và vi khuẩn không thể xâm nhập vào căn buồng vĩnh cửu của bà. Đỉnh mộ sau đó được niêm phong bằng đất xét dày 1 m, ngăn không cho nước xâm nhập vào cấu trúc.
Bản vẽ phác họa nơi chôn cất bà Xin Zhui.
Trong khi chúng ta biết tất cả những gì liên quan đến cái chết và việc chôn chất bà Xin Zhui, các nhà nghiên cứu lại biết rất ít về cuộc sống của bà ấy. Chỉ có một số thông tin cơ bản rằng Phu nhân Đại là vợ một quan chức cấp cao người Hán. Bà qua đời ở độ tuổi 50 do ăn uống quá độ. Chứng ngừng tim khiến bà tử vong được cho là do béo phì, thiếu tập luyện và chế độ ăn thừa mứa.
Hiện nay, xác ướp 2.000 năm tuổi của bà Xin Zhui đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Hồ Nam và vẫn là ứng viên chính cho nghiên cứu bảo quản xác chết. Những bí ẩn về sự nguyên vẹn của xác ướp này đến nay vẫn chưa có lời giải đáp chính xác nhất.
