U nang buồng trứng trái xuất hiện do đâu và cách điều trị như thế nào? Có những dấu hiệu nào để nhận biết bản thân đã mắc bệnh?
U nang buồng trứng là gì?
Buồng trứng là một phần của hệ thống sinh sản nữ, nằm trong phần bụng dưới ở hai bên tử cung. Phụ nữ có hai buồng trứng, có tác dụng sản xuất trứng cũng như hormone estrogen và progesterone.
Đôi khi, một túi chứa đầy chất lỏng gọi là u nang sẽ phát triển trên một trong những buồng trứng. Đa phần phụ nữ sẽ phát triển ít nhất một u nang trong suốt cuộc đời của họ. Trong hầu hết các trường hợp, u nang không đau và không gây ra triệu chứng đáng kể.
Điều này gây ra u nang buồng trứng trái hoặc phải, tuỳ thuộc vào vị trí u nang xuất hiện.
U nang buồng trứng trái hay phải xuất hiện khi các túi chất lỏng phát triển ở buồng trứng.
Các loại u nang buồng trứng
Có nhiều loại u nang buồng trứng, chẳng hạn như u nang da và u nang lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên, u nang chức năng là loại phổ biến nhất. Hai loại u nang chức năng bao gồm u nang đơn thuần và u nang hoàng thể.
1. U nang đơn thuần (Follicle cyst)
Trong một chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ, một quả trứng phát triển trong túi gọi là nang trứng. Túi này nằm bên trong buồng trứng. Trong hầu hết các trường hợp, nang hoặc túi này vỡ ra và giải phóng một quả trứng. Nhưng nếu nang trứng không bị vỡ, chất lỏng bên trong nang có thể hình thành một nang trên buồng trứng, tạo ra u nang đơn thuần.
2. U nang hoàng thể (Corpus luteum cysts)
Túi nang thường tan sau khi giải phóng trứng. Nhưng nếu túi không hòa tan và phần miệng túi đóng lại, chất lỏng có thể phát triển bên trong túi. Sự tích tụ chất lỏng này gây ra u nang hoàng thể.
3. Các loại u nang buồng trứng khác
- U nang da: Phát triển giống như túi trên buồng trứng; có thể chứa tóc, chất béo và các mô khác.
- U nang tuyến: Một loại tăng trưởng không ung thư; có thể phát triển ở bề mặt ngoài của buồng trứng.
- U lạc nội mạc tử cung: Các mô thường phát triển bên trong tử cung có thể phát triển bên ngoài tử cung và bám vào buồng trứng, dẫn đến u nang.
Hình ảnh minh hoạ.
Một số phụ nữ phát triển một tình trạng gọi là hội chứng buồng trứng đa nang. Tình trạng này có nghĩa là buồng trứng chứa một số lượng lớn các nang nhỏ. Nó có thể làm cho buồng trứng rộng ra.
Nếu không được điều trị, buồng trứng đa nang có thể gây vô sinh.
Triệu chứng của u nang buồng trứng
Thông thường, dấu hiệu u nang buồng trứng trái hay phải đều không rõ ràng hoặc không có. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể xuất hiện khi u nang phát triển quá lớn, điển hình như:
- Đầy hơi hoặc sưng bụng
- Đau vùng chậu, trước hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt
- Đau khi quan hệ tình dục
- Đau ở lưng dưới hoặc đùi
- Bầu ngực mềm
- Buồn nôn và ói mửa
Các triệu chứng nghiêm trọng của u nang buồng trứng cần được cấp cứu ngay lập tức bao gồm:
- Đau vùng chậu nghiêm trọng
- Sốt
- Ngất xỉu hoặc chóng mặt
- Thở gấp
Những triệu chứng này chỉ xảy ra khi một u nang vỡ hoặc xoắn buồng trứng. Cả hai biến chứng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được điều trị sớm.
Biến chứng của u nang buồng trứng
U nang buồng trứng trái có nguy hiểm không? Hầu hết các u nang buồng trứng đều lành tính và tự nhiên khỏi mà không cần điều trị. Những u nang này gây ra ít triệu chứng. Nhưng trong một số trường hợp hiếm hoi, bác sĩ có thể phát hiện khối u nang buồng trứng gây ung thư.
1. Xoắn buồng trứng
Xoắn buồng trứng là một biến chứng hiếm gặp khác của u nang buồng trứng. Đây là khi một u nang lớn làm cho buồng trứng xoắn hoặc di chuyển khỏi vị trí ban đầu. Khi đó, buồng trứng sẽ bị cắt đứt nguồn cung máu. Nếu không được điều trị, nó có thể gây tổn thương hoặc giết chết mô buồng trứng. Mặc dù không phổ biến, nhưng xoắn buồng trứng vẫn chiếm gần 3% các ca phẫu thuật phụ khoa khẩn cấp.
2. Vỡ u nang
Vỡ u nang cũng là một tình trạng hiếm gặp, có thể gây đau dữ dội và chảy máu bên trong. Biến chứng này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
Khi xảy ra biến chứng, cần được cấp cứu khẩn cấp nếu không sẽ ảnh hưởng đến tính mạng.
Chẩn đoán u nang buồng trứng
Bác sĩ có thể phát hiện u nang buồng trứng khi khám phụ khoa định kỳ. Nhờ vào các phương tiện hiện đại, họ có thể xác định kích thước, vị trí, hình dạng và thành phần (chất rắn hoặc chất lỏng) của một u nang.
Các công cụ hình ảnh được sử dụng để chẩn đoán u nang buồng trứng bao gồm:
- CT scan
- MRI
- Siêu âm
Vì phần lớn các u nang biến mất sau vài tuần hoặc vài tháng, nên bác sĩ có thể không ngay lập tức đề xuất điều trị. Thay vào đó, họ có thể lặp lại kiểm tra siêu âm trong một thời gian nhất định để kiểm tra tình trạng của bệnh nhân.
Nếu có bất kỳ thay đổi nào trong tình trạng bệnh, ví dụ như u nang tăng kích thước, bác sĩ sẽ yêu cầu các xét nghiệm bổ sung để xác định các nguyên nhân khác gây ra căn bệnh, bao gồm:
- Thử thai để đảm bảo bệnh nhân không mang thai
- Kiểm tra mức độ hormone để xác định các vấn đề liên quan đến hormone, chẳng hạn như quá nhiều estrogen hoặc progesterone
- Xét nghiệm máu CA-125 để sàng lọc ung thư buồng trứng
Điều trị u nang buồng trứng
Bác sĩ có thể đề nghị điều trị để thu nhỏ hoặc loại bỏ u nang nếu nó không tự biến mất, hoặc nếu nó phát triển lớn hơn.
1. Thuốc tránh thai
Nếu bị u nang buồng trứng tái phát, bác sĩ có thể kê toa thuốc tránh thai để tạm ngừng việc rụng trứng và ngăn ngừa sự phát triển của u nang mới. Thuốc tránh thai đường uống cũng có thể làm giảm nguy cơ ung thư buồng trứng, bởi căn bệnh này xuất hiện cao hơn ở phụ nữ mãn kinh.
2. Nội soi ổ bụng
Nếu u nang có kích thước nhỏ, và kết quả xét nghiệm cho thấy khả năng là ung thư, bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật nội soi để cắt bỏ u nang.
3. Phẫu thuật
Nếu có một u nang lớn, bác sĩ có thể phẫu thuật cắt bỏ u nang thông qua một vết mổ lớn ở bụng. Họ sẽ tiến hành sinh thiết ngay lập tức để xác định rằng liệu u nang này là ung thư. Nếu đúng là như vậy, bác sĩ sẽ tiến hành cắt tử cung và buồng trứng để điều trị dứt điểm.
Phòng ngừa u nang buồng trứng
U nang buồng trứng có thể được ngăn chặn, dù là u nang buồng trứng trái hay phải.
Kiểm tra phụ khoa định kỳ có thể phát hiện sớm u nang buồng trứng. Mặc dù u nang buồng trứng lành tính không trở thành ung thư, nhưng các triệu chứng của ung thư buồng trứng có thể bắt chước các triệu chứng của u nang buồng trứng. Do đó, điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ và nhận chẩn đoán chính xác. Thông báo cho bác sĩ về các triệu chứng có thể chỉ ra vấn đề, chẳng hạn như:
- Thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt
- Đau vùng chậu liên tục
- Ăn mất ngon
- Giảm cân không lí do
- Đầy bụng
