Quả rừng ở Nghệ An vốn không được nhiều người chú ý cho đến khi nó được sử dụng để làm nhiều món ngon.
Ở các huyện miền núi phía Tây Nghệ An, trong các cánh rừng tự nhiên, có một loại cây mà người dân tộc Thái thường gọi là cây chà uốm. Vốn thường được lấy gỗ để làm nhà, làm chất đốt, nhưng quả chà uốm cũng được người Thái thu nhặt về và chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon, độc đáo.
Chà uốm là loài cây phát triển nhiều ở các khu rừng nguyên sinh khu vực miền Tây Nghệ An, tuy nhiên, do tác động của con người nên số lượng ngày càng ít dần và hiện chỉ có ở cánh rừng nguyên sinh sát tuyến biên giới Việt- Lào.
Cây chà uốm cho quả vào mùa thu. Khoảng thời gian này này, quả chà uốm rụng nhiều, vì vậy bà con chỉ việc đi thu nhặt về mà không cần trèo hái. Quả chà uốm có hình tròn, có lớp vỏ cứng bao bọc bên ngoài.
Để có thể sử dụng và chế biến món ăn, sau khi mang về, bà con phải đập vỡ lớp vỏ cứng để lấy phần hạt nhân bên trong.
Sau khi nhặt thật sạch lớp vỏ cứng, để chế biến thành món ăn phải dùng chày đâm phần nhân thật nhuyễn và cho thêm một ít muối trắng để tạo vị đậm đà.
Loại quả này đã trở thành món ăn kèm với xôi hay còn gọi là Khàu Pằn - món xôi trộn truyền thống của người Thái. Quả chà uốm tạo nên hương vị vừa ngon, vừa béo bùi, được đồng bào người Thái ở các huyện miền núi như Con Cuông, Tương Dương và Kỳ Sơn rất thích.
Xem thêm:
Loại cây dại mọc đầy đường tưởng không ăn được, đem nấu canh lại ngon xuất sắc
5 món xưa chỉ nhà nghèo mới ăn, giờ thành đặc sản ai cũng thích mê
Những hiện tượng kỳ lạ mà nhân loại chỉ một lần được chiêm ngưỡng trong đời
Ngoài món Khàu Pằn, quả chà uốm còn được dùng làm gia vị để trộn với các loại rau, quả, măng rừng để tạo thành món nộm, theo tiếng Thái gọi là Nỏ Máy chúp, Pắc chúp...
Với vị ngon, bùi, béo ngậy, quả chà uốm hiện nay không chỉ được sử dụng đơn thuần trong bữa ăn của mỗi gia đình người Thái. Nhiều người ăn thử món ăn này thấy quá thích thú mà đem xuống miền xuôi bán. Đây như món quà, đặc sản núi rừng được nhiều người lùng tìm. Giá bán của loại quả này khi về phố thị là khoảng 50.000 đồng/kg. Tuy nhiên nguồn hàng còn khá hạn chế.
