“Xưa cá diếc có đầy ở ao ruộng, sông mương... Tụi trẻ con nhà nghèo chúng tôi cứ tranh thủ trưa nghỉ học là đem đóm đem đơm hoặc cần câu đi câu cá diếc về ăn", chị Lan Anh nói.
Cá diếc hay còn gọi là cá giếc là loài cá có hương vị hấp dẫn và bổ dưỡng. Chúng có đặc điểm: thân hình khá dẹt, phần thân trên tròn và nở rộng, thu hẹp lại ở phần đuôi; phần miệng khá nhỏ, răng nhỏ và sắp xếp cân đối giữa hàm trên và hàm dưới; bụng và vây lưng của cá khá dài và cứng; trung bình một chú cả diếc trưởng thành có thể nặng đến 3kg và dài chừng 45cm.
Cá diếc là loài cá nước ngọt sống ở các vùng ao hồ, sông ruộng vùng đồng bằng cho tới vùng miền núi phía Bắc. Chị Lan Anh (34 tuổi, Thái Nguyên) cho biết từ tháng 3 đến tháng 8 âm lịch là thời điểm cá diếc giao phối và đẻ trứng. Vì thế người dân có thể đánh bắt chúng quanh năm.
“Xưa cá diếc có đầy ở ao ruộng, sông mương... Tụi trẻ con nhà nghèo chúng tôi cứ tranh thủ trưa nghỉ học là đem đóm đem đơm hoặc cần câu đi câu cá diếc về ăn. Những con cá diếc nhỏ bằng lòng bàn tay, trăng trắng nhảy tanh tách trong giỏ... chỉ cần đầy giỏ là hôm đó cả nhà được ăn một bữa cá diếc chiên giòn chấm với nước mắm vô cùng thơm ngon”, chị Lan Anh nhớ lại ký ức tuổi thơ.
Ngày nay, đô thị ngày càng phát triển, ao hồ không còn nhiều, hơn nữa người dân sử dụng thuốc trừ sâu nên cá diếc tự nhiên ít dần đi, thậm chí trở nên quý hiếm hơn bao giờ hết. Một số người muốn ăn cá diếc đồng chỉ có thể nhờ người quen ở nơi chưa phát triển mua giúp.
“Cá diếc mà mọi người mua chủ yếu là cá diếc nuôi trong ao nhưng nó không thơm ngon và ngọt như cá diếc đồng. Bởi vậy người thành phố ai muốn thưởng thức diếc quê đều phải nhờ người quen mua giúp, mỗi mớ lên tới 150.000/kg”, chị Lan Anh nói.
Nếu xưa người nông dân chỉ chế biến cá diếc thành kho hoặc rán thì nay người ta đã biến tấu chúng thành nhiều loại khác nhau như:
Cá diếc kho dưa chua
Để có nồi cá diếc kho dưa ngon chắc chắn không thể thiếu những con cá giếc tươi ngon, dưa muối chua, ớt, nước hàng, nước mắm và dầu ăn. Theo đó, cá giếc rửa sạch sau đó ướp cùng các loại gia vị. Khi cá đã ngấm gia vị thì cho thêm nước vào nồi để kho đến khi cá nhừ cả phần xương thì tắt bếp.
Cá diếc nấu canh chua
Cá diếc nấu rau răm là một trong những món ăn đặc sản, hương vị vừa lạ mà cũng vừa quen. Quen ở đây nói về nguyên liệu, lạ là ở cách chế biến và kết hợp giữa 2 loại nguyên liệu chính.
Nguyên liệu chính để nấu món ăn này gồm: cá diếc tươi, rau răm, me chua và nước mắm. Cá làm sạch đánh vảy và để ráo nước. Me đun để lấy nước cốt chua rồi nấu cùng nước. Khi nước me sôi thì thả cá giếc vào đun đến khi sôi thì thả rau răm vào. Sau khoảng 15 phút, bạn nêm nếm gia vị cho vừa ăn rồi tắt bếp và thưởng thức
Món ăn này không chỉ có vị ngọt đậm đà của cá mà còn có vị chua của me, cùng vị hăng của rau răm vô cùng thú vị.
Cá diếc nấu lá ngải
Cá diếc nấu lá ngải là một trong những món ăn tốt cho sức khỏe, giúp lưu thông khí huyết, giảm đau đầu và mất ngủ.
Nguyên liệu cần chuẩn bị: cá diếc, lá ngải non, gừng, chút rượu trắng và nước mắm. Thịt cá sau khi làm sạch sẽ để ráo rồi đem nấu cùng với gừng. Khi cá gần chín thì cho rau ngải vào nấu chung. Cùng với đó là cho thêm nước mắm, rượu trắng để khử bớt mùi tanh của cá.
