Thường vào vai các ông sếp đầu hói, ưa nịnh, nhưng ngoài đời, NSƯT Phạm Bằng rất thân thiện, hiền lành, vì thế, ông được các thế hệ đàn em, con cháu rất yêu quý.
Diễn viên đa năng xuất thân từ anh sinh viên Giao thông công chính
NSƯT Phạm Bằng sinh năm 1931 tại Hà Nội. Ông là nghệ sĩ đa năng khi vừa đóng kịch, đóng phim, diễn hài.
Năm 24 tuổi, Phạm Bằng thi đỗ trường Cao đẳng Giao thông Công chính, tuy nhiên, do tình yêu kịch nói mà vừa học Giao thông, Phạm Bằng vừa tham gia đóng kịch. Đến năm thứ 2 Đại học, ông bỏ dở việc học vì hoàn cảnh gia đình không cho phép.
Đến năm 1959, Phạm Bằng có cơ hội tham gia đoàn kịch của nhà thơ Hoàng Cầm và nhà văn Nguyễn Huy Tưởng. Đoàn kịch định dựng vở "Vũ Như Tô" nhưng không thành. Cũng trong năm đó, Phạm Bằng thi đỗ Đại học Sân khấu Hà Nội, ông cũng đồng thời trúng tuyển vào Đoàn văn công Hà Nội. Tuy nhiên, ông chọn Đoàn văn công vì vào đó, Phạm Bằng có thể vừa học vừa diễn để kiếm tiền phụ giúp gia đình, đây cũng là giai đoạn ông mới lấy vợ nên cuộc sống gia đình còn nhiều khó khăn.
Từ năm 1959-1964, Phạm Bằng diễn thường xuyên ở Đoàn văn công Hà Nội, ông tham gia nhiều dạng vai diễn, nhưng thường vào các vai phản diện.
Nghệ sĩ Phạm Bằng thời trẻ
Cuối năm 1974, đầu 1975, Phạm Bằng chuyển sang đoàn kịch nói Trung ương. Ông từng chia sẻ với báo chí: "Chỉ đọc mỗi phần diễn của mình thì làm sao nắm bắt được các mối liên hệ nhân vật trong vở kịch được. Riêng tôi từ trước đến nay luôn phải đọc trọn kịch bản, rồi mới yên tâm diễn".
Với tình yêu sân khấu, Phạm Bằng còn tham gia giảng dạy các học viên trẻ.
Thăng hoa hơn nhờ Gặp nhau cuối tuần
Trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của mình, NSƯT Phạm Bằng từng ghi dấu ấn với những vai diễn đáng nhớ như thiếu úy Minh trong vở kịch tình báo “Đêm tháng 7” (đạo diễn Dương Linh), vai Lý Trưởng trong vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” (của Lưu Quang Vũ) và vai Thương trong “Mớ đời Thương” (của Tất Đạt). Có thể nói đây là hai vai diễn để đời của ông, với một vai phản diện, một vai bi hài mà không ai có thể thay thế được. Và cũng chính từ vai diễn này, ông đã đoạt huy chương Vàng trong Hội diễn Sân khấu toàn quốc.
Sau này, khi chương trình “Gặp nhau cuối tuần” phát sóng, NSƯT Phạm Bằng thường xuyên tham gia đóng các tiểu phẩm hài. Và ông thường vào vai những vị giám đốc có mái đầu hói, ưa nịnh, đặc biệt là có bồ trẻ. Có thể nói, bộ tứ gồm Phạm Bằng, Vân Dung, Quang Thắng, Quốc Khánh đã trở thành những nhân vật được chờ đợi nhiều nhất vào các ngày cuối tuần.
Khi về già, ông thường đóng những vai sếp hói, ưa nịnh nọt
Là người "già" nhất, có kinh nghiệm sân khấu nhất, lại chuyên đóng những vai lý trưởng, cường hào, và hay "được" làm sếp, nhưng ngoài đời, NSƯT Phạm Bằng rất giản dị và thân thiện, vì thế ông được đàn em, đồng nghiệp rất yêu quý. Quan niệm của Phạm Bằng là khi đóng cặp với nhau, người nghệ sĩ phải biết nâng bạn diễn lên để tất cả cùng thăng hoa:
“Trong bất kỳ lĩnh vực nghệ thuật nào, sự nhường nhau giữa những người nghệ sĩ chuyên nghiệp thực thụ đều rất quan trọng. Trong diễn hài chúng tôi, điều đó đặc biệt quan trọng. Nếu diễn hài mà cứ tranh nhau nói, tranh nhau diễn… thì hỏng bét. Phải biết diễn lúc nào, và lúc nào thì im lặng, hoặc diễn bổ trợ để nâng bạn diễn lên. Đóng cặp với nhau trong hài kịch phải biết nâng nhau lên, biết nhường nhau, biết tung hứng, biết “cất cánh” lúc nào, và biết làm “bệ đỡ” cho bạn diễn lúc nào”.
Ở tuổi 80, NSƯT Phạm Bằng vẫn miệt mài đi diễn. Dù chỉ diễn vai phụ trong các tiểu phẩm hài, ông cũng tham gia hết mình. Những ngày cuối đời, nằm trên giường bệnh, NSƯT Phạm Bằng vẫn đau đáu với nghề diễn, ông vẫn theo dõi tình hình văn hóa nghệ thuật, ánh mắt vẫn ánh lên khi nói về những tháng năm vui buồn của nghiệp diễn.
Ngày 31/10 vừa qua, NSƯT Phạm Bằng đã qua đời sau thời gian chống chọi với bệnh tật. Sự ra đi của NSƯT Phạm Bằng là mất mát lớn với sân khấu và truyền hình nước nhà.
Những vai diễn ấn tượng của NSƯT Phạm Bằng trên sân khấu và truyền hình luôn khiến những bậc đàn em trân trọng, ngưỡng mộ.
