Thuốc tránh thai khẩn cấp có tác dụng ngừa thai hiệu quả rất cao nhưng cũng để lại những tác dụng phụ không mong muốn nếu không sử dụng đúng cách. Hướng dẫn cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp có tác dụng ngay mà không gây nguy hiểm.
 |
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Ngô Thu Hà - Khoa Phụ sản và hiếm muộn - Bệnh viện chuyên khoa Nam học và Hiếm muộn Việt - Bỉ. |
Bác sĩ Ngô Thu Hà |
Một trong những biện pháp ngừa thai được nhiều người áp dụng trong điều kiện khẩn cấp đó là thuốc tránh thai khẩn cấp. Tuy nhiên, việc sử dụng loại thuốc này một cách thiếu hiểu biết có thể gây nên những tác dụng phụ nặng nề cho sức khỏe sinh sản phụ nữ.
Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một loại thuốc cho nữ giới dùng để uống có tác dụng ngăn ngừa có thai ngoài ý muốn. Thuốc có tác dụng trong vòng 5 ngày nhưng sẽ hiệu quả hơn nếu sử dụng sớm ngay sau khi quan hệ.
Thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa hormone sinh dục nữ progesteron cao hơn rất nhiều so với thuốc tránh thai hàng ngày nên chúng có tác dụng ngăn rụng trứng, ngăn cản sự thụ thai tức thì ngay sau khi sử dụng.
Sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp, lập tức thuốc sẽ có tác dụng làm cho dịch nhầy cổ tử cung đặc lại, dày lên ngăn cản không cho tinh trùng xâm nhập vào tử cung hoặc cản trở đường đi của tinh trùng, gián đoạn quá trình rụng trứng.
Thuốc tránh thai khẩn cấp có loại 1 viên và 2 viên (Ảnh minh họa)
Ai có thể sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, bất kỳ phụ nữ nào trong độ tuổi sinh sản cũng có thể sử dụng thuốc ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn. Không có chống chỉ định tuyệt đối trong việc sử dụng thuốc cũng như không có giới hạn độ tuổi sử dụng.
Thuốc được chỉ định cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (Ảnh minh họa)
Ai không nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp?
Những người đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai, phụ nữ đang cho con bú không nên sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp. Phụ nữ bị chảy máu âm đạo bất thường, bị mắc các chứng bệnh như gan, thận, tim mạch hoặc mắc, nguy cơ mắc bệnh ung thư… thì tuyệt đối không sử dụng thuốc hoặc chỉ được sử dụng sau khi được bác sĩ kiểm tra và chỉ định dùng.
Những người mắc bệnh về thần kinh, trầm cảm, bệnh tiểu đường, người có nguy cơ mang thai ngoài tử cung không nên sử dụng thuốc.
Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú không nên dùng thuốc (Ảnh minh họa)
Khi nào nên dùng thuốc tránh thai khẩn cấp
WHO đưa ra một số những chỉ định sử dụng thuốc tránh thai cấp tốc ngay sau khi quan hệ, cụ thể là:
- Quan hệ tình dục bằng đường âm đạo không sử dụng bao cao su hay các biện pháp tránh thai.
- Quan hệ có sử dụng bao cao su nhưng bao cao su không đảm bảo chất lượng, bị rách, thủng hoặc sử dụng không đúng cách.
- Phụ nữ quên uống thuốc tránh thai hàng ngày quá 2 ngày trở lên
Cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp an toàn hiệu quả
Thuốc tránh thai cấp tốc sẽ phát huy được hiệu quả cao nhất khi sử dụng sớm, ngay sau khi quan hệ không an toàn. Thuốc hiện được bán tại các hiệu thuốc trên toàn quốc và có 2 loại phổ biến là loại 1 viên và loại 2 viên.
1. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp loại 1 viên
Thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có tác dụng trong 72h tức là 3 ngày sau khi quan hệ. Thuốc cho hiệu quả tốt nhất khi uống sớm, ngay sau khi quan hệ.
Thuốc loại 1 viên có tác dụng cực mạnh và gần như tức thì nhưng nếu sử dụng quá 2 viên/ tháng có thể đối mặt với các tác dụng phụ nguy hiểm, đặc biệt là có thể gây vô sinh nữ rất cao.
Uống 1 viên duy nhất càng sớm càng tốt (Ảnh minh họa)
2. Cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp loại 2 viên
Đây là loại thuốc vỉ 2 viên được uống cách nhau 12h. Thuốc có tác dụng tốt nhất trong 72h sau quan hệ. Tuy nhiên, uống càng sớm sẽ càng đạt hiệu quả cao nhất. Cần uống cả 2 viên, viên thứ 2 cách viên thứ nhất 12h.
Uống viên thứ 2 cách viên thứ 1 12h (Ảnh minh họa)
Thuốc tránh thai khẩn cấp có tác dụng bao lâu?
- Thuốc đạt hiệu quả cao nhất 95% khi được sử dụng trong 24h đầu tiên sau quan hệ.
- Thuốc đạt hiệu quả 85% khi được uống trong 24 - 48h sau quan hệ.
- Thuốc đạt hiệu quả 58% nếu uống sau 49 - 72h
- Uống thuốc sau 120h hiệu quả xuống rất thấp.
Dấu hiệu uống thuốc tránh thai khẩn cấp thành công
Thuốc ngừa thai khẩn cấp sẽ có tác dụng tức thì ngay sau khi uống. Sau khi uống cơ thể người phụ nữ có thể sẽ có những biểu hiện sau:
- Buồn nôn và nôn
Buồn nôn và nôn là biểu hiện thường gặp nhất sau khi uống thuốc tránh thai dạng khẩn cấp. Triệu chứng này sẽ sớm hết trong thời gian ngắn. Nhưng nếu nôn kéo dài và nghiêm trọng trong vài giờ thì cần phải gặp bác sĩ ngay.
Lưu ý: Nếu khi uống thuốc mà nôn trong 2h thì cần phải uống bù, sau 2h mà nôn thì không cần uống bù.
Sau uống thuốc có thể gây buồn nôn và nôn (Ảnh minh họa)
- Mệt mỏi, nhức đầu, chóng mặt
Đây là một số những biểu hiện thường gặp khi sử dụng thuốc ngừa thai cấp tốc. Hiện tượng này sẽ sớm kết thúc. Chị em cần nghỉ ngơi, nằm nghỉ.
- Căng ngực, đau ngực
Ngực căng và đau do thuốc giữ nước tác dụng lên hormone nữ. Sau khi thuốc hết tác dụng thì hiện tượng này sẽ tự động biến mất.
- Đau bụng
Nhiều chị em cũng sẽ bị đau bụng dưới. Đau dạ dày hay trào ngược dạ dày, nhạy cảm hơn với mùi. Sau khi thuốc hết tác dụng hiện tượng này cũng sẽ kết thúc.
- Ra máu âm đạo
Phải có tới 50% số phụ nữ sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp bị ra máu âm đạo không phải trong kỳ kinh nguyệt. Lượng huyết bất thường này thường khá ít là do thuốc có chứa progesterone hay estrogen – hormone gây ra máu âm đạo. Hiện tượng này sẽ kết thúc khi đến kỳ kinh nguyệt.
Lưu ý: Uống thuốc tránh thai khẩn cấp ra máu màu nâu, màu đen, nhiều kèm theo đau bụng dữ dội thì đó có thể là dấu hiệu sảy thai sớm hoặc thai ngoài tử cung.
Đau bụng dưới, ra máu âm đạo (Ảnh minh họa)
- Tác dụng phụ khác
Một số tác dụng phụ thường gặp nữa sau khi uống thuốc ngừa thai khẩn cấp đó là rong kinh, kinh nguyệt ra sớm, chậm kinh, khí hư bất thường… tâm trạng bị thay đổi, lãnh cảm với quan hệ tình dục…
Uống thuốc tránh thai khẩn cấp có hại không?
Như đã nói, thuốc ngừa thai khẩn cấp có tác dụng tức thì và thường có những tác dụng phụ không mong muốn như đau đầu, buồn nôn, căng tức ngực, mệt mỏi, đôi khi gây nên rối loạn kinh nguyệt. Những hiện tượng này sẽ kết thúc sau khi thuốc hết tác dụng.
Theo WHO, việc sử dụng thuốc đúng liều lượng cho đến nay vẫn chưa ghi nhận trường hợp nguy hiểm nào. Nhưng nếu thuốc bị lạm dụng thì có thể gây nên nhiều ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
Nếu sử dụng thuốc quá 2 lần/ tháng và sử dụng liên tục hàng tháng có thể gây khó có con, thậm chí là vô sinh sau này.
Uống thuốc liên tục cũng có thể tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung, dễ bị trầm cảm, lãnh cảm với tình dục.
Ngoài ra, uống thuốc ngừa thai cấp tốc cũng dễ gây nên các bệnh về tim mạch, suy gan, suy thận…
Uống thuốc liên tục có thể tăng nguy cơ trầm cảm, các bệnh lý nguy hiểm (Ảnh minh họa)
Làm sao để uống thuốc tránh thai cấp tốc an toàn nhất?
Để sử dụng thuốc an toàn và có hiệu quả chị em cần lưu ý những điểm sau:
- Chỉ nên sử dụng thuốc 1 lần/ tháng hoặc không quá 2 liều/ tháng đối với loại 1 viên. Chỉ sử dụng trong trường hợp bắt buộc.
- Đọc kỹ và làm theo hướng dẫn sử dụng ghi trên bao bì thuốc.
- Nếu dùng loại 2 viên thì cần uống đủ cả 2 viên và tuân thủ thời gian cách nhau giữa 2 viên.
- Không có cách khắc phục tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp, chị em cần ngơi sau khi uống. Theo dõi sức khỏe nếu có bất cứ vấn đề bất thường nào cần tới cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ kiểm tra và có biện pháp xử lý kịp thời.
Để đảm bảo sức khỏe chị em hãy thực hiện các biện pháp tránh thai khác như sử dụng bao cao su, đặt vòng tránh thai… thay cho dùng thuốc khẩn cấp. Đây là cách tốt nhất giúp chị em không bị ảnh hưởng bởi tác dụng phụ của thuốc.
