Không chỉ được sử dụng trong ẩm thực, đây còn là một loại dược liệu quý, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Đây là một loại rau gia vị, cũng là một loại thảo dược được sử dụng từ thời Hy Lạp cổ đại cho đến ngày này. Hiện nay, nhiều gia đình cũng trồng loại thảo mộc này trong nhà để vừa ăn vừa làm thuốc và làm cảnh luôn, bởi cây có vẻ ngoài khá bắt mắt.
Loại rau được nhắc đến ở đây chính là cây xô thơm, hay còn gọi là xôn, hoa xôn, ngải đắng,… có tên khoa học Salvia officinalis, thuộc họ Hoa môi. Loại cây thân thảo này có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải, mọc thành bụi, cao khoảng 60-100cm.
Cây xô thơm thân phủ đầy lông, mang màu xanh hoặc xám, tím và cây có mùi thơm rất đặc trưng. Lá cây có màu xanh lục nhạt, trên bề mặt lá cũng phủ nhiều lông tơ. Hoa của cây xô thơm khá nhỏ, mọc thành chùm, có màu tím hoặc màu hồng và thường nở từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm.
Lá xô thơm có hương vị nồng ấm, pha chút đắng và man mát. Với hương vị và mùi thơm đặc trưng, lá xô thơm thường được dùng để tăng thêm hương vị cho nhiều món ăn, đặc biệt là các món phương Tây và Trung Đông.
Cụ thể, lá xô thơm thường được vò nát và cho vào giai đoạn cuối cùng khi chế biến món ăn hoặc dùng để tẩm ướp món ăn. Nó cũng có thể cho thêm vào nước sốt, bánh ngọt hay vào trà, cocktail,…
Không chỉ được sử dụng trong ẩm thực, lá xô thơm còn là một loại dược liệu quý. Nó chứa 1 - 2.5% tinh dầu như cineol, monoterpen, borneol, thujon, camphor,... đồng thời chứa 2 - 6% tanin, 1 - 3% flavonoid và nhiều hoạt chất chống oxy hóa khác. Do đó, cây xô thơm có rất nhiều công dụng cho sức khỏe, chẳn hạn như làm chậm quá trình lão hóa, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường, kháng viêm, hỗ trợ điều trị viêm họng, viêm lưỡi và các bệnh răng miệng, điều trị chứng khó tiêu, tiêu chảy, điều hòa kinh nguyệt,…
Lá xô thơm có thể dùng ở dạng lá tươi hoặc lá khô. Nhưng trên thị trường, chủ yếu là bán lá xô khô vì nó có thể bảo quản được lâu hơn, giá dao động từ 10.000 – 15.000 đồng/10g, tức 1 triệu đến 1,5 triệu/kg.
Ngoài ra, bạn cũng có thể trồng một chậu xô thơm trong nhà để làm cảnh. Loại cây này tỏa ra mùi hương nhẹ nhàng, có thể làm sạch không khí, loại bỏ vi khuẩn, kháng nấm. Không những vậy, ngửi mùi hương từ cây xô thơm còn giúp thư giãn tinh thần, giải tỏa căng thẳng, stress, giúp đầu óc minh mẫn, suy nghĩ thông suốt.
Cách trồng và chăm sóc cây xô thơm
Cây xô thơm chỉ cao khoảng 60-100cm nên không tốn nhiều diện tích. Ngoài ra cây cũng khá dễ trồng và chăm sóc, nên bạn có thể trồng một chậu tại nhà để vừa lấy lá làm gia vị, vừa làm thuốc và tô điểm thêm cho không gian sống.
Cây xô thơm có thể trồng bằng cách gieo hạt, cây con hoặc giâm cành. Với mỗi phương pháp trồng, các bước đều tương tự như khi bạn trồng những loại cây khác. Hoặc, bạn có thể mua luôn cây giống ngoài các cửa hàng cây cảnh, giá dao động từ 40.000 – 60.000 đồng/chậu.
Để cây xô thơm phát triển tươi tốt, bạn nên nhớ những điểm sau:
- Đất trồng: Loại đất thích hợp nhất để trồng cây xô thơm là đất tơi xốp, thoát nước tốt. Vì vậy nếu trộn đất trồng cây, bạn nên thêm vào một số nguyên liệu giúp đất tơi xốp và thoáng khí hơn như cát, xơ dừa,…
- Ánh sáng: Cây xô thơm ưa sáng, vì vậy bạn cần trồng cây ở những nơicó đầy đủ ánh nắng mặt trời thì cây mới phát triển tốt được.
- Tưới nước: Loại cây này chịu hạn tốt, không thích ẩm ướt nên bạn chỉ cần tưới nước khi đất khô. Tránh tưới nhiều nước, nếu không cây sẽ bị thối rễ.
