Bệnh viêm tai giữa ở trẻ em rất phổ biến, đặc biệt là vào thời điểm giao mùa, phát sinh nhiều bệnh lý tai mũi họng. Do vậy, để hạn chế sự nguy hiểm và biến chứng của căn bệnh này, cha mẹ cần trang bị thêm những thông tin, kiến thức về dấu hiệu, cách điều trị viêm tai giữa để xử trí khi trẻ bị mắc bệnh.
Viêm tai giữa ở trẻ em là bệnh gì?
Viêm tai giữa là tình trạng viêm nhiễm nằm ở tai giữa. Viêm tai giữa có thể xảy ra do cảm lạnh, đau họng hoặc nhiễm trùng đường hô hấp. Mặc dù bệnh viêm tai giữa có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng bệnh thường gặp nhất ở độ tuổi từ 6 đến 24 tháng.
Viêm tai giữa ở trẻ em là bệnh lý rất phổ biến. (Ảnh minh họa)
Theo thống kê, có hơn 80% trẻ em bị ít nhất một đợt viêm tai giữa khi trẻ được 3 tuổi.Viêm tai giữa cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn, mặc dù nó chủ yếu là tình trạng xảy ra ở trẻ em.
Nguyên nhân viêm tai giữa ở trẻ em
Viêm tai giữa thường là kết quả của sự cố của ống eustachian, một ống liên kết tai giữa với vùng cổ họng. Ống eustachian giúp cân bằng áp lực giữa tai ngoài và tai giữa.
Khi ống này hoạt động không bình thường, nó ngăn cản sự thoát dịch bình thường từ tai giữa, gây ra sự tích tụ chất lỏng phía sau màng nhĩ. Khi chất dịch này không thể thoát ra ngoài sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn và vi rút trong tai phát triển dẫn đến viêm tai giữa cấp tính.
Sau đây là một số lý do tại sao ống eustachian của bé có thể không hoạt động bình thường:
- Cảm lạnh hoặc dị ứng có thể dẫn đến sưng và tắc nghẽn niêm mạc mũi, cổ họng và ống eustachian (sự sưng tấy này ngăn cản sự lưu thông bình thường của chất lỏng)
- Một dị tật của ống eustachian.
Nhìn chung, hầu hết trẻ em bị viêm tai giữa đều là do bị nhiễm vi rút (chẳng hạn như cảm lạnh), gây viêm và sưng tấy ở mũi và ống vòi eustachian.
Viêm tai giữa có nhiều nguyên nhân khác nhau. (Ảnh minh họa)
Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ
Các triệu chứng của viêm tai giữa trẻ em bao gồm:
- Đau tai: Triệu chứng này dễ thấy ở trẻ lớn và người lớn. Ở những trẻ chưa biết nói, cha mẹ hãy để ý đến các dấu hiệu như trẻ thường hay cọ xát hoặc ngoáy tai, quấy khóc nhiều hơn bình thường, khó ngủ, cáu kỉnh.
- Chán ăn: Điều này có thể dễ nhận thấy nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn bú bình. Áp lực trong tai giữa thay đổi khi trẻ nuốt, gây đau nhiều hơn và ít muốn ăn hơn.
- Khó chịu: Bất kỳ loại đau nào liên tục có thể gây khó chịu.
- Ngủ kém : Cơn đau có thể tồi tệ hơn khi trẻ nằm xuống vì áp lực trong tai có thể trầm trọng hơn.
- Sốt: Nhiễm trùng tai có thể gây ra nhiệt độ từ 100 ° F (38 C) đến 104 ° F. Khoảng 50% trẻ em sẽ bị sốt do nhiễm trùng tai.
- Chảy dịch từ tai: Chất lỏng màu vàng, nâu hoặc trắng không phải là ráy tai có thể chảy ra từ tai của trẻ. Điều này có thể có nghĩa là màng nhĩ đã bị vỡ.
- Khó nghe: Xương của tai giữa kết nối với các dây thần kinh truyền tín hiệu điện (như âm thanh) đến não. Chất lỏng phía sau màng nhĩ làm chậm sự chuyển động của các tín hiệu điện này qua xương tai trong.
Các loại viêm tai giữa
Các loại viêm tai giữa khác nhau bao gồm:
- Viêm tai giữa cấp tính (AOM): Tình trạng viêm tai giữa xảy ra đột ngột gây sưng tấy, tấy đỏ. Chất lỏng và chất nhầy bị kẹt lại bên trong tai khiến trẻ bị sốt, đau tai và giảm thính lực.
- Viêm tai giữa có tràn dịch (OME): Dịch và chất nhầy tiếp tục tích tụ trong tai giữa sau khi tình trạng nhiễm trùng ban đầu thuyên giảm. Trẻ có thể bị cảm giác đầy tai và nghe kém.
- Viêm tai giữa mãn tính có tràn dịch (COME): Dịch vẫn còn trong tai giữa trong một thời gian dài hoặc tái phát nhiều lần mặc dù không bị nhiễm trùng. Có thể dẫn đến khó chống lại nhiễm trùng mới và mất thính giác.
Có nhiều loại viêm tai giữa ở trẻ em.(Ảnh minh họa)
Điều trị viêm tai giữa ở trẻ em như thế nào?
Các bác sĩ sẽ chẩn đoán tình trạng của bệnh viêm tai giữa và đưa ra từng cách chữa cho mỗi trường hợp:
- Điều trị bằng thuốc giảm đau: Cách điều trị này được áp dụng khi bệnh ở dạng nhẹ kèm theo loại thuốc nhỏ tai.
- Điều trị bằng các loại thuốc kháng sinh: Đối với những trẻ bị sốt từ 39 độ trở lên, bị đau nặng đầu, ống tai có nhiều chất lỏng và tình trạng của bé không thay đổi sau khoảng 48h. Đối với những trẻ bị nhiễm trùng tai không biến chứng độ tuổi từ 6 tháng đến 2 tuổi thường được điều trị bằng kháng sinh trong khoảng 10 ngày, với trẻ trên 2 tuổi điều trị trong khoảng 5 ngày.
- Điều trị bằng tiểu phẫu lấy keo tai: Keo tai được hình thành khi chất lỏng trong tai quá nhiều và dày. Nếu bé đã được sử dụng thuốc kháng sinh mà vẫn không hết được mủ trong tai thì các bác sĩ sẽ tiến hành làm tiểu phẫu. Sau khi khoét một lỗ nhỏ, các bác sĩ sẽ đưa ống grommet vào tai để hút các chất lỏng.
Lưu ý: Đối với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, tất cả những chẩn đoán và thuốc sử dụng cần phải được bác sĩ chỉ định, không được tự ý mua thuốc điều trị cho bé.
Viêm tai giữa ở trẻ em bao lâu thì khỏi?
Nếu như không được phát hiện, điều trị kịp thời, viêm tai giữa có thể sẽ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể khiến trẻ bị mất hoàn toàn khả năng nghe. Nếu như được chăm sóc đúng cách, bệnh viêm tai giữa ở trẻ có mức độ nhẹ có thể sẽ thuyên giảm sau khoảng 2-3 ngày.
Đối với những trường hợp trẻ bị nặng hơn, bác sĩ sẽ tư vấn dùng thuốc kháng sinh. Thông thường, liều lượng thuốc kháng sinh trung bình để chữa bệnh viêm tai giữa của trẻ em là khoảng 10 ngày điều trị. Đối với trẻ nhỏ trên 6 tháng tuổi, liều lượng thuốc kháng sinh này có thể giảm xuống từ 5-7 ngày.
Viêm tai giữa khiến bé vô cùng khó chịu. (Ảnh minh họa)
Về cơ bản, mỗi loại bệnh viêm tai giữa sẽ có thời gian và cách điều trị khác nhau. Theo kinh nghiệm của các chuyên gia, thời gian khỏi bệnh viêm tai giữa tường phụ thuộc vào đối tượng và độ tuổi của bé.
Khi nào cần đưa trẻ bị viêm tai giữa đến bệnh viện?
Nếu như không được chẩn đoán, điều trị kịp thời, trẻ có thể bị giảm thính lực do bị thủng màng nhĩ, tổn thương chuỗi xương con hoặc nhiều biến chứng khác do tình trạng viêm tai giữa kéo dài.
Chính vì vậy, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện nếu có các dấu hiệu nghi ngờ. Thông thường, chỉ cần khám lâm sàng, các bác sĩ có thể định bệnh chính xác. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, để tìm được nguyên nhân cũng như cách đánh giá các tổ chức lực cần phải thực hiện một số những phương tiện chuyên biệt như nội soi, chụp X-quang...
Cách phòng bệnh viêm tai giữa ở trẻ
- Sự ảnh hưởng của khói thuốc: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hút thuốc lá thụ động làm tăng khả năng bị nhiễm trùng tai. Đảm bảo không có ai hút thuốc trong nhà hoặc xe hơi - đặc biệt là khi có mặt trẻ em.
- Kiểm soát dị ứng: Tình trạng viêm và chất nhầy do phản ứng dị ứng có thể làm tắc ống vòi hoa sen và làm cho khả năng nhiễm trùng tai cao hơn.
Trẻ bị viêm tai giữa nên phòng ngừa bị cảm lạnh ngay từ những năm đầu đời. (Ảnh minh họa)
- Ngăn ngừa cảm lạnh: Giảm tiếp xúc với cảm lạnh của trẻ trong những năm đầu đời như không dùng chung đồ chơi, thức ăn, cốc uống nước hoặc đồ dùng. Rửa tay thường xuyên. Hầu hết các bệnh nhiễm trùng tai đều bắt đầu bằng cảm lạnh.
- Cho trẻ bú sữa mẹ: Cho trẻ bú sữa mẹ trong 6 đến 12 tháng đầu đời. Các kháng thể trong sữa mẹ làm giảm tỷ lệ nhiễm trùng tai.
- Cho trẻ bú bình ở góc thẳng đứng: Nếu mẹ cho trẻ bú bình, hãy bế trẻ theo một góc thẳng đứng (đầu cao hơn bụng). Cho trẻ bú theo tư thế nằm ngang có thể khiến sữa công thức và các chất lỏng khác chảy ngược vào ống bầu sữa. Để trẻ tự ngậm bình sữa cũng có thể khiến sữa chảy vào tai giữa.
- Để ý tiếng thở bằng miệng hoặc tiếng ngáy: Ngáy liên tục hoặc thở bằng miệng có thể do adenoids lớn gây ra. Những chất này có thể góp phần gây nhiễm trùng tai. Vì thế, cần phải đến bác sĩ kiểm tra và thậm chí phải phẫu thuật để loại bỏ các adenoids (phẫu thuật cắt bỏ tuyến ).
- Tiêm phòng: Phụ huynh nên cho trẻ tiêm vacxin theo chương trình tiêm chủng của Bộ Y tế.
