Lá của cây dại này hơi nhớt, có vị chua thanh, dùng làm gia vị trong nhiều món ăn ở các vùng quê Việt Nam.
Ở các miền quê Việt Nam có nhiều loại cây dại, rau dại tưởng không ăn được, nhưng thực chất lại có thể làm nguyên liệu để chế biến các món ăn hấp dẫn, mang hương vị riêng mà không phải ai cũng biết. Ví dụ như lá vông vang.
Nghe tên lá vông vang, nhiều người thấy lạ và tò mò. Nhưng với những ai đã từng được thưởng thức canh chua lá vông vang, lá vông vang kho cá,... thì chắc hẳn đều mê mẩn cái vị chua thanh của thứ lá dại này.
Tại một số chợ ở Hà Nội, thi thoảng có người mang lá vông vang ở quê đến bán, với giá khoảng 30.000-40.000 đồng/kg.
"Lá vông vang trước đây nhiều lắm, nó mọc bờ bụi, leo hàng rào. Thân và lá có gai nhỏ, nếu không cẩn thận sẽ bị đâm vào tay. Bây giờ chỉ còn một số nơi có lá vông vang, thỉnh thoảng có người gửi tôi mang ra chợ bán. Vài người mua là hết sạch. Trên lá của chúng có hàng lông tơ màu trắng bạc, sờ vào thấy nham nhám, vì thế trước khi nấu phải vò sơ để lớp lông trên mặt lá mềm nhão và rụng bớt, khi ăn sẽ không bị rát lưỡi. Vị lá vông vang khi nhai thật chậm sẽ thấy thoảng nhẹ mùi chua của giấm gạo", bà Giang - người bán rau ở chợ Xa La (Hà Nội) chia sẻ.
Theo tìm hiểu, cây vông vang còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như vung vang, bụp vang, bông vàng, hoàng quỳ, thường phổ biến dọc theo các bờ rào và thường xuyên mọc hoang ở ven triền đồi, bụi rậm. Đặc biệt, loại cây này thường thấy nhiều nhất ở các tỉnh Tây Bắc Việt Nam, đặc biệt là ở những khu vực gần hồ đập, sông suối. Còn ở đồng bằng, ít gặp cây vông vang hơn.
Cây vông vang thuộc nhóm cây thân thảo, bụi nhỏ có tuổi thọ lâu năm, thường chỉ cao khoảng 1 mét hoặc thấp hơn. Thân cây có màu nâu đỏ ở phần giữa đến gốc cây, trong khi nửa phần còn lại của thân có thể màu xanh hoặc nâu đỏ. Bề ngoài của thân có những sợi lông nhỏ, mảnh. Lá cây được chia thành ba thùy và có những răng cưa. Cuống lá dài, phát triển từ thân chính và các nhánh. Khi cây bắt đầu đua nhau nở hoa, những bông hoa màu vàng nổi bật với kích thước lớn, có thể đạt đến 6cm đôi khi, tạo nên một cảnh quan đẹp mắt. Quả của cây có hình bầu dục, đỉnh quả nhọn hơn, và bên trong chứa nhiều hạt màu đen giống như hạt đậu.
"Tôi còn nhớ hồi bé, bà ra chợ mua một mớ cá mờm rồi ra vườn hái lá vông vang để nấu canh chua. Lá vông vang chua ngọt khi ăn lại có vị bùi bùi là món ăn gắn liền với tuổi thơ của những người dân ở thôn quê lúc đó. Bây giờ xa quê, mỗi khi có dịp về nhà tôi đều nhờ mẹ đi tìm lá vông vang về nấu bát canh cá, ăn cùng vài quả cà thì ngon hết sảy", anh Thành (ở Hà Nội) chia sẻ.
Không chỉ là một món ăn ngon, về mặt dược liệu, cả lá, rễ, và hạt của cây vông vang đều được sử dụng với các tác dụng khác nhau. Lá vông vang có thể thu hái quanh năm, sử dụng tươi hoặc phơi khô. Vị của lá nhạt, có độ nhớt, và mang tính mát. Lá này được biết đến với khả năng nhuận tràng, lợi tiểu, tiêu độc, sát trùng, và hoạt thai. Nó được ứng dụng trong việc điều trị các vấn đề như táo bón và giải độc.
