Loại hải sản này nghe tên thì thấy có vẻ kỳ lạ, thế nhưng chúng lại rất được yêu thích bởi hương vị thơm ngon, giá thành phải chăng, thậm chí rẻ hơn cả cua ghẹ.
Loại hải sản này có tên gọi là cù kỳ. Chúng vốn có cùng họ với cua, tuy nhiên lại có kích thước nhỏ hơn và hình dáng khá độc đáo. Cù kỳ chuyên sinh sống và ẩn nấp tại các kẽ đá ở những nơi có vùng biển ấm ở nước ta như vùng biển Khánh Hòa, Quảng Ninh. Tên gọi cù kỳ bắt nguồn từ hình dáng cồng kềnh và khả năng di chuyển kém linh hoạt của loại hải sản này.
Cù kỳ rất dễ dàng nhận biết bởi vẻ ngoài màu nâu, vỏ ngoài sần sùi, cặp mắt màu xanh lá, đặc biệt là cặp càng có kích thước lớn. Chúng rất hay bám chặt vào các vách đá, tìm kiếm thức ăn là các loại sinh vật phù du, thủy sinh nhỏ, hoặc một số loài sinh vật gây hại khác.
Cù kỳ là đặc sản vô cùng nổi tiếng của tỉnh Quảng Ninh. Nhiều người đánh giá rằng hương vị của cù kỳ thơm ngon chả thua kém gì cua hoàng đế, khi kết hợp với các gia vị chua, cay, mặn, ngọt thì cứ phải gọi là cực kỳ tuyệt vời, không một loại cua nào khác sánh được, ăn 1 lần là nhớ mãi.
Cù kỳ hiện nay ở nước ta có khá nhiều loại khác nhau. Thế nhưng ngon miệng nhất thì phải kể đến cù kỳ lông hay cù kỳ đen. Loại cù kỳ này khá hiếm và khó đánh bắt, nhưng hương vị thì vô cùng béo ngậy, thơm ngon. Nhiều ngư dân thường bán chúng với mức giá từ 200.000 đến 250.000 đồng/kg, khoảng 3-5 con/kg.
Loại cù kỳ khác cũng phổ biến và thơm ngon không kém đó là cù kỳ nâu. Do có kích thước nhỏ hơn và mùi vị không ngon bằng cù kỳ lông cho nên mức giá của chúng khá rẻ bèo, chỉ khoảng từ 100.000 đến 130.000 đồng/kg mà thôi.
Cá biệt phải kể đến loại cù kỳ đỏ, được nhiều người ví von là loại của hoàng đế của người nghèo. Chúng được nhiều người săn lùng nhất bởi hương vị thơm ngon không thua kém gì cù kỳ lông, thế nhưng độ phổ biến và dễ tìm cao hơn. Giá bán cho cù kỳ đỏ dao động từ 120.000 đến 170.000 đồng/kg đối với loại nhỏ, và từ 250.000 đến 320.000 đồng/kg đối với loại to.
Để khai thác cù kỳ dễ dàng, người dân thường phải dùng lưới hoặc lồng bắt để trải xung quanh những tảng đá mà chúng hay bám vào. Đợi đến khi thủy triều rút thì cù kỳ sẽ rơi xuống lưới rất nhiều, cứ thế là thu hoạch về thôi. Có những ngày, người dân địa phương đánh bắt được 20-30kg cù kỳ/ngày, thậm chí những ngày đặc biệt thì có khi bắt được cả tạ.
Cù kỳ có thể được dùng để chế biến thành nhiều món ăn ngon miệng khác nhau. Nhiều nhà hàng thường hay làm các món cơ bản như hấp, luộc, nướng cũng đã đủ để thưởng thức, do loại hải sản này vốn đã thơm ngon, béo ngậy rồi. Cầu kỳ hơn thì có thể rang, sốt me để giúp kích thích vị giác tối đa khi thưởng thức.
Mặc dù có giá thành rẻ hơn cua, ghẹ, thế nhưng cù kỳ không hề được bán phổ biến tại các chợ hải sản trên toàn quốc. Bạn chỉ có thể tìm mua chúng tại các khu chợ hải sản ở Quảng Ninh hoặc Khánh Hòa mà thôi.
