Loài vật bé tí tẹo đó là con tôm hùm giống, chỉ nhỏ bằng đầu ngón tay út nhưng lại có giá hơn 100.000 đồng/con.
Tôm hùm giống có lẽ là loài tôm bé nhất được săn lùng, chúng chỉ nhỏ bằng đầu ngón tay út, nhiều con non còn nhỏ hơn và toàn thân trong suốt. Chính vì vậy mà bắt được loại tôm này phải mất rất nhiều công sức và kinh nghiệm, chưa kể số lượng tôm hùm giống cũng không có nhiều mà vào mùa chỉ bắt đầu từ tháng 12 năm trước đến hết tháng 2 năm sau.
Mùa tôm hùm con từ tháng 12 năm trước đến hết tháng 2 năm sau.
Cứ vào dịp này, ngư dân thị xã Sông Cầu (Phú Yên) lại cùng nhau vươn khơi hành nghề đánh bắt tôm hùm giống. Ông Nguyễn Văn Dũng (phường Xuân Đài, TX. Sông Cầu, Phú Yên) đã ra khơi từ sớm trước rồi thả loại lưới được đan khá dày xuống biển. Lưới sẽ nổi lơ lửng trong nước nhờ phao và được neo lại tránh bị sóng cuốn trôi. Tôm "nhí" bị dòng nước cuốn trôi nên khi gặp lưới sẽ bám vào.
“Sản lượng tôm phụ thuộc lớn vào gió Đông Bắc, năm nào gió càng to thì người dân lại càng trúng đậm. Có đêm may mắn thì có thể kiếm được vài triệu, nhưng có đợt lại về tay không, tính trung bình với nghề này mỗi ngày có thể bỏ túi khoảng 500.000 đồng" - vừa kéo lưới, ông Dũng vừa kể chuyện.
Lưới đánh cá dùng để bắt tôm hùm.
Để đánh bắt được tôm hùm giống, mỗi ngư dân ở đây thường chuẩn bị cho mình từ 600 - 1.000m lưới ni lông loại mắc nhỏ và một thuyền thúng có trang bị động cơ. Chi phí cho mỗi chuyến biển đánh bắt tôm hùm giao động từ 100.000 - 150.000 đồng. Nghề bám biển vốn chẳng dễ dàng, lại thêm tôm hùm giống là loài khó bắt nên gần như chỉ có những người đàn ông như ông Dũng mới kiên trì theo đuổi.
“Tuy khó nhọc, nhưng được cái là thu nhập cũng khá cao nên rất nhiều người ở địa phương theo đuổi, như nhà anh Danh hôm trước đi một đêm mà được 600 con tôm hùm giống, bỏ túi hơn 20 triệu đồng. Nhờ cái nghề này mà nhiều người dân ở đây có tiền sắm Tết, lo cho vợ cho con" - ông Nguyễn Văn Hòa, một ngư dân cùng đi biển với ông Dũng chia sẻ.
Thuyền ra khơi khai thác tôm hùm giống
Cẩn thận gỡ từng con tôm hùm giống nhỏ xíu khỏi lưới, ông Dũng cho biết phải từ từ kiểm tra thật kỹ tránh bỏ sót hoặc làm chết tôm. Sau khi thu hoạch xong, tôm được các thương lái dùng bơm tiêm xịt nước để kiểm tra sức khỏe của tôm, sau đó phân loại, đa phần là tôm hùm xanh và tôm hùm bông. Số tôm này được nuôi trong nước biển, khoảng vài ngày sẽ có thương lái đến thu mua.
Tôm hùm "nhí" được bán lại cho các cơ sở nuôi tôm hùm thương phẩm ở các tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa… là nơi có thời tiết ôn hòa để thả nuôi thành tôm hùm thương phẩm. Hiện tại, các hộ nuôi tôm hùm đang gặp khó khăn do khan hiếm con giống. Trong khi đó nguồn tôm hùm con xuất hiện rất ít, chỉ đáp ứng được khoảng 30 - 40% nhu cầu của người nuôi. Nhiều hộ phải đặt mua tôm hùm giống từ sớm nhưng vẫn không đủ.
Chính vì vậy mà tôm hùm giống có giá hơn hẳn, như con tôm bông những năm trước có giá khoảng 130.000 đồng/con, nhưng năm nay lên đến 190.000 đồng/con. Tôm hùm xanh còn có giá nhỉnh hơn, nhưng sản lượng đánh bắt lại không cao bằng. Là thương lái chuyên thu mua tôm hùm giống, chị Trần Thị Cảnh, phường Xuân Đài cho biết: "Ưu điểm của tôm hùm đánh bắt tự nhiên là có sức sống cao hơn và thịt ngon hơn so tôm hùm giống nhập khẩu nên người nuôi tôm rất ưa chuộng, chính vì vậy mà khách hàng ưa chuộng hơn".
Ngoài cách dùng lưới đánh bắt tôm hùm giống, tại dọc các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ như Quảng Nam, Quảng Ngãi… người ta còn sử dụng bình hơi để lặn xuống biển rồi dùng tay để bắt. Nghề lặn tôm hùm giống cần một đoạn ống chuyển khí, mắt kính lặn, một nịt dây bằng chì (nặng 10 - 12 kg), một chiếc tăm xe đạp, một chai nhựa và 2-3 thuyền viên. Người thợ lặn sẽ lặn xuống tận vùng có tôm hùng giống, dùng tay không bắt tôm hùm giống rồi cho vào một chai nhựa mang theo bên mình.
Nhiều năm nay tôm hùm giống được giá.
Anh Huy Trần - một thợ lặn săn tôm hùm giống có thâm niên trong nghề lặn hơn 10 năm cho biết: “Tôm hùm giống rất nhỏ và nhanh nhẹn, người thợ lặn phải thật tinh ý phát hiện, khi tôm núp trong các kẽ đá, các lỗ nhỏ người thợ lặn dùng cây tăm xe đạp chọc vào, các con tôm thấy động và bung ra. Thợ lặn phải nhanh tay chộp lấy và cho vào chai nhựa mang theo bên mình”.
Đoàn của anh Huy có cả hàng ngàn người tham gia, trung bình mỗi đêm, một thuyền với 2-3 ngư dân, khai thác được từ 40-50 con tôm hùm giống. Với giá bán từ 90.000 - 140.000 con, mỗi thuyền viên đoàn anh Huy có thu nhập hơn 1 triệu đồng/ngày. Tuy nhiên, nhiều ngư dân vẫn cảnh báo cần phải đánh bắt có mức độ, tránh làm tổn hại đến môi trường biển dẫn đến mùa sinh sản sang năm lượng tôm con về sẽ suy giảm.
