Chứng giãn não thất nếu bị nặng có thể sẽ khiến trẻ bị rối loạn chức năng vùng lều và liệt các chi rất nguy hiểm.
Giãn não thất là bệnh thường gặp ở thai nhi 3 tháng giữa thai kỳ. Nếu không phát hiện và điều trị sớm, khi sinh ra trẻ sẽ có thể bị rối loạn chức năng vùng lều và liệt các chi rất nguy hiểm. Có trường hợp nặng bác sĩ khuyến cáo nên chấm dứt thai kỳ.
Tuy nhiên, không phải mẹ bầu nào cũng có kiến thức rõ ràng về căn bệnh này. Vậy giãn não thất và gì và liệu có cách điều trị không?
Giãn não thất là gì?
Não thai nhi được hình thành từ một cấu trúc dạng ống. Khi ống thần kinh phát triển sẽ tạo ra hai phần là tủy sống và các khoang, các khoang này được gọi là não thất và chúng thông liền với nhau.
Bước vào tuần thứ 6 của thai kỳ, các thành phần bên trong não thất sẽ bắt đầu sản xuất ra tủy sống. Dịch tủy sẽ đi qua các khoang, rồi di chuyển đến khoang dưới nhện và hấp thu vào não. Chứng giãn não thất diễn ra khi dịch tủy não bị tắc nghẽn hoặc ứ đọng tạo nên giãn não thất và úng thủy não với phần mô não ngày càng ít đi do não thất bị giãn rộng ra.
Chứng giãn não thất nếu bị nặng có thể sẽ khiến trẻ bị rối loạn chức năng vùng lều và liệt các chi rất nguy hiểm. (ảnh minh họa)
Ở giai đoạn 3 tháng giữa thai kỳ, nếu trong quá trình siêu âm phát hiện não thất thai nhi bị giãn với đường kính là 10mm thì được gọi là giãn não thất còn đường kính 15mm là úng thủy não.
Nếu não thất bị giãn với đường kính là 10mm thì không đáng lo ngại vì sẽ không làm tổn thương các mô não. Tuy nhiên nếu như bệnh tiếp tục phát triển, sẽ khiến não bị tổn thương và không thể phục hồi được.
Theo thống kê có khoảng từ 0,3 -2,5 trẻ được sinh ra bị não úng thủy, đây là một dị tật thần kinh rất nguy hiểm cho sự phát triển trí tuệ và thể chất của trẻ sau này.
Nguyên nhân của chứng giãn não thất
Chứng giãn não thất có rất nhiều nguyên nhân:
- Có 10% trường hợp thai nhi bị giãn não thất là do bất thường nhiễm sắc thể, xuất huyết hay nhiễm trùng gây ra.
- Do não úng thủy hoặc do các dị tật khác ở não gây ra như: hội chứng chiari, thoát vị màng não hoặc do các bất thường hố sau.
- Do hội chứng dandy walker và 2-10% kèm theo úng thủy não, bệnh này có tính di truyền nhiễm sắc thể X, chủ yếu ở các bé trai.
Cách chẩn đoán và điều trị
Để phát hiện giãn não thất ở thai nhi, người ta dựa vào chỉ số AFP, siêu âm và chọc dò ối để phát hiện các bất thường về nhiềm sắc thể.
Về cách điều trị, tùy theo mức độ giãn não thất và úng thủy não mà có cách điều trị phù hợp. Tuy nhiên các bác sĩ khuyến cáo, giãn não thất rất khó để tiên đoán được sự phát triển nên không thể chẩn đoán và đưa ra cách điều trị tốt nhất.
Trong trường hợp giãn não thất quá to, kết hợp với các dị tật khác, hoặc có kết luận là rối loạn nhiễm sắc thể. Thì các bác sĩ sẽ tư vấn để người mẹ phải loại bỏ thai nhi, để tránh những hậu quả nặng nề cho gia đình và xã hội về sau.
Để phát hiện giãn não thất ở thai nhi, người ta dựa vào chỉ số AFP, siêu âm và chọc dò ối để phát hiện các bất thường về nhiềm sắc thể. (ảnh minh họa)
Mức độ nguy hiểm của giãn não thất ở thai nhi
Ở mỗi mức độ khác nhau thì bệnh cũng có những rủi ro khác nhau:
- Nếu giãn não thất ở mức độ nhẹ tức là có đường kính 10mm, có thể gây ra rối loạn nhiễm sắc thể chiếm khoảng 3,8%; các dị tật khác khó phát hiện qua siêu âm chiếm khoảng 8,6%; tỷ lệ thai nhi tử vong trước và sau sinh chiếm 3,7%; tỷ lệ trẻ dị tật sau sinh chiếm 11,5%. Tuy nhiên có một số trường hợp khác trẻ sinh ra vẫn phát triển bình thường.
- Trong trường hợp nếu giãn não thất ở mức độ nặng (tức là đường kính trên 10mm - 15mm) như úng thủy não, kết hợp các dị tật khác và rối loạn nhiêm sắc thể cách duy nhất là chấm dứt thai kỳ. Vì nếu giữ lại bào thai, trẻ sinh ra sẽ bị liệt các chi, rối loạn chứng năng vùng lều, sẽ để lại gánh nặng cho gia đình và xã hội về sau.
Làm gì khi thai nhi bị giãn não thất
Trong 3 tháng giữa thai kỳ, nếu siêu âm phát hiện não thất có kích thước dưới 10mm, thì không đáng lo ngại. Chỉ cần thường xuyên thăm khám bác sĩ theo định kỳ để theo dõi, không cần can thiệp hay quá lo lắng. Giãn não thất nhẹ là sự thay đổi bình thường, do tác động phụ của những dị tật khác gây ra. Vì thế, khi phát hiện cần kiểm tra và siêu âm kỹ lưỡng với tim và não của thai nhi khi xảy ra hiện tượng bị giãn não thất.
Tùy theo mức độ mà các bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm nhiễm sắc thế, hay xét nghiệm virius gây bệnh não úng thủy. Nếu kết quả xét nghiệm không có những bất thường, sẽ tiếp tục theo dõi và chăm sóc cho đến khi sinh.
Còn trong trường hợp nếu bị úng thủy não, thai phụ cần đi viện ngay lập tức để được theo dõi và điều trị.
