Sau khi trải nghiệm quá trình mang thai, sinh nở ở đây, mình tự hứa với lòng sau này dù phải nộp thuế nhiều thế nào cũng nhất định không kêu ca vì đã được hưởng sự chăm sóc quá tuyệt vời.
Sinh bé Cơm là lần đầu tiên mình được trải nghiệm hệ thống y tế ở Canada một cách sâu sắc. Cảm nhận của mình? Đơn giản là mình tự hứa với lòng sau này dù phải nộp thuế nhiều thế nào cũng nhất định không kêu ca vì đã được hưởng sự chăm sóc quá tuyệt vời.
1. Hoàn toàn miễn phí
Điều đầu tiên phải nói là tất cả mọi dịch vụ y tế đều miễn phí, từ những lần đi khám thai định kì, siêu âm, xét nghiệm máu, cho đến lúc đi sinh con, những lần khám cho mẹ và con sau khi sinh hay việc gặp bác sĩ chuyên về nuôi con bằng sữa mẹ.
Khoản tiền duy nhất mình mất sau hai ngày một đêm trong bệnh viện là tiền gửi xe. Lúc vào viện, mình được một phòng riêng rộng thênh thang và một y tá riêng chăm sóc trong quá trình sinh nở. Sau khi sinh xong thì được chuyển sang phòng hậu sản một phòng hai người, một y tá chăm sóc bốn người. Mỗi lần đến bữa ăn, có người đưa thực đơn đến để chọn món, rồi bưng đồ ăn vào tận giường (khẩu phần đủ để mình và chồng chia nhau ăn no kễnh).
Sinh con và chăm sóc sau sinh tại Canada đều hoàn toàn miễn phí. (Ảnh minh họa)
Sang ngày thứ hai sau khi sinh mình vẫn chưa có đủ sữa mà con thì ngủ mê mệt cứ đánh thức dậy ăn là khóc lóc vật vã nên cô y tá cho dùng máy vắt sữa của bệnh viện để vắt nhằm kích thích sữa. Thế là được cấp cho một bộ các dụng cụ như núm vú để ti bình, bình đựng, các bộ phận đi kèm với máy vắt, chậu nhựa để rửa, xi lanh, kem bôi cho mẹ. Lúc ra viện trời đã tối, mình ngán ngẩm nói với chồng “bây giờ muộn rồi mà về nhà lại phải đi mua sữa cho con nữa”, cô y tá nghe thấy bèn dúi cho mấy bình sữa công thức ăn liền.
2. Khuyến khích tự nhiên
Điều tiếp theo cần nhắc đến là việc sử dụng thuốc hay can thiệp y tế đều được đặt sau các biện pháp tự nhiên, và bệnh nhân luôn được hỏi ý kiến và tự đưa ra quyết định sau khi nghe thông tin từ bác sĩ và y tá.
Lần đầu tiên vào viện, mặc dù đã vỡ ối và cổ tử cung mở 3cm nhưng bác sĩ vẫn bảo mình có hai lựa chọn: một là dùng thuốc để kích đẻ, hai là đợi thêm vì phải đủ 4cm mới được nhập viện. Mình quyết định đi về. Hai tiếng sau mình quay lại, sau khi kiểm tra, chính thức được nhập viện và chỉ chờ một lát là được đưa vào phòng riêng và phân cho một y tá chăm sóc từ đầu đến lúc sinh xong.
Trong phòng sinh có rất nhiều dụng cụ để hỗ trợ quá trình chuyển dạ. Có ghế bập bênh (rocking chair), bóng (giống như quả bóng dùng để tập thể dục), phòng tắm vòi sen, ngay cả giường cũng có thể nâng lên hạ xuống, tháo ra lắp vào các phần khác nhau để sản phụ thay đổi tư thế trong quá trình chuyển dạ. Thật ra, tư thế nằm ngửa thường thấy sẽ khiến cho việc sinh nở diễn ra chậm chạp và khó khăn nhất.
Việc sinh nở tự nhiên luôn được khuyến khích, chỉ can thiệp y tế khi nào thực sự cần thiết. (Ảnh minh họa)
Trong quá trình mình vật vã thấy ớn lạnh từng cơn thì y tá liên tục mang chăn đã được ủ nóng để đắp cho. Trong khi rặn, bác sĩ và y tá thay nhau lấy khăn dấp nước nóng để chườm lên khu vực tầng sinh môn cho mình, để phần da và cơ chỗ đó giãn nở tốt và không rạch, chỉ để co giãn và rách tự nhiên.
Các biện pháp giảm đau rất sẵn, trong đó có khí cười, thuốc giảm đau truyền vào mạch máu, và gây tê màng cứng, và sẵn sàng đáp ứng khi bệnh nhân yêu cầu. Tuy nhiên, khi còn chịu được thì y tá chỉ theo dõi nhịp tim của thai nhi và của mẹ. Còn việc can thiệp y tế chỉ dùng khi thực sự cần thiết.
Trong những giờ phút mà cơn đau ào lên, choán hết tâm trí và cả người run lên theo từng đợt, nước mắt trào ra và nấc lên từng chặp, thì việc có chồng ngay bên cạnh quan trọng đến mức nào.
Vì có phòng riêng, mình có thể yêu cầu tắt đèn cho tối bớt, bật nhạc, dùng bao nhiêu nước nóng nước lạnh và đồ ăn nhẹ có sẵn trong bếp của bệnh viện tùy thích.
Bản thân việc có chồng ở bên cạnh từ đầu đến cuối cũng giúp mình sinh con mà không cần dùng tí thuốc giảm đau nào. Chồng mình đã liên tục dùng tay ấn vào lưng mỗi khi mình ra hiệu, và việc tập trung vào cảm giác của bàn tay ở trên lưng đã giúp mình xao nhãng khỏi cơn đau.
Chàng tập trung vào việc ấn lưng cho vợ đến nỗi không ngồi xuống một phút nào trong suốt quá trình mình chuyển dạ, lúc đau như thế mình vẫn nghe bạn y tá và cô Lynn bảo bạn chồng ngồi xuống cho đỡ mỏi chân, rồi đùa là "ngay cả anh hùng cũng có thể ngồi nghỉ một lát mà".
Tất nhiên không thể không kể đến vai trò của cô Lynn, một doula (người giúp sản phụ thư giãn và hỗ trợ về mặt tinh thần trong khi đẻ) đã giúp mình miễn phí. Mình sinh vào ban đêm, cô đã nhanh chóng có mặt khi mình nhập viện và ở bên mình không rời nửa bước. Cô nhắc mình thở, giãn cơ, thả lỏng, không nghiến răng. Cô vuốt tóc, khen ngợi, động viên mình qua từng cơn đau. Cô hò reo cổ vũ khi mình rặn. Cô gợi ý các tư thế để mình thay đổi. Cô luôn kéo sự chú ý của mình vào khía cạnh tuyệt vời của quá trình sinh nở, rằng nỗi đau không phải cái đáng sợ, không phải là thứ cần chống lại. Hãy thả lỏng và tin vào cơ thể.
Mỗi khi mình nản chí và đòi dùng thuốc giảm đau, cô lại bảo "cố lên thêm 5 phút nữa nhé", và hỏi y tá kiểm tra xem tử cung đã mở được đến đâu rồi. Cả mình và chồng đều không có kinh nghiệm, nếu không có cô Lynn thì chắc ca sinh của mình đã không diễn ra suôn sẻ và hoàn toàn không cần dùng thuốc như thế.
Sự có mặt của người hỗ trợ (doula) với nhiều kinh nghiệm giúp mẹ bầu an tâm hơn rất nhiều. (Ảnh minh họa)
Mình không biết việc mình sinh con đầu lòng mà dễ dàng như thế là nhờ đã chuẩn bị rất kĩ về mặt kiến thức hay là do an tâm khi có chồng bên cạnh, hay là do đã tập thở và đi bộ hùng hục suốt cả thai kì, hay là bản thân không khí rất nhẹ nhàng, hoàn toàn riêng tư và cực kì tôn trọng mà mình được hưởng trong phòng sinh không hề có mùi cồn hay cảm giác dao kéo đáng sợ. Tiếng cô Lynn và hai y tá một già một trẻ vừa nói chuyện với nhau và thỉnh thoảng lại cười phá lên, còn chồng mình thì cổ vũ "Sắp được gặp bé Cơm rồi", đã tiếp thêm rất nhiều sức mạnh cho mình.
3. Những sự hỗ trợ tuyệt vời cho quá trình nuôi con bằng sữa mẹ
Việc nuôi con bằng sữa mẹ cũng rất được khuyến khích. Trong vòng 24 giờ đầu tiên, Cơm ngủ mê mệt, hầu như không ăn gì, mình thì ra sức vắt nhưng không chắt được đến 1ml sữa non cho con. Mình lo lắng hỏi y tá có cần cho con ăn sữa bột không, thì cô bảo là vì em bé sinh ra khá bụ bẫm nên chưa phải cho ăn ngay, đến cuối ngày thứ nhất cô lấy máu ở gót chân Cơm để xét nghiệm đường huyết, xem có bị đói quá không, thì vẫn trong chỉ số bình thường. Sang ngày thứ hai tình hình không tiến triển hơn thì bắt buộc phải cho con ăn thêm sữa công thức.
Những bà mẹ mới sẽ được hỗ trợ hết mức để có thể thành công trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. (Ảnh minh họa)
Tuy nhiên, một ngày có ba cô y tá (mỗi cô làm 8 tiếng), thì cả ba cô đều vào hướng dẫn mình cách cho con bú, miệng vừa nói, tay vừa làm (một tay đỡ đầu con, một tay cầm tay mình để hướng dẫn mình cách điều chỉnh tư thế và giúp con ngậm sâu). Đến khi cho Cơm dùng sữa ngoài thì các cô vẫn nhắc mình phải dùng máy vắt để kích thích sữa, và luôn ưu tiên cho con ăn sữa mẹ trước rồi mới dùng sữa ngoài.
Bác sĩ chuyên về nuôi con sữa mẹ sẽ kiểm tra xem con có bị dính lưỡi không, phản xạ mút có tốt không, cân em bé trước và sau khi bú để xem bú được bao nhiêu, rồi quan sát mình cho con bú và lại rất kiên nhẫn, ngồi cạnh để hướng dẫn mình.
Việc cho con bú khó khăn và gian truân vô cùng. Nhiều lần mình vò đầu bứt tai không hiểu tại sao mình không đến nỗi dốt nát mà có mỗi việc đơn giản như vậy mà không làm được. Xem nát bao nhiêu video trên youtube. Lúc thì con khóc khi đang bú. Lúc thì vừa bú vừa sặc. Lúc thì không chịu bú, cứ quay mặt đi, ngậm vào lại nhả ra.
Ở đây có đường dây y tá tư vấn miễn phí mà tất cả người dân có thể sử dụng, nhưng còn có một đường dây riêng hoạt động 24/7 cho các em bé dưới hai tháng tuổi. Mình đã gọi đến hai lần, mỗi lần nói chuyện khoảng nửa tiếng. Thật ra tất cả những điều họ gợi ý mình đều biết, nhưng nhiều khi, để được nghe một sự khẳng định rằng những biểu hiện của con mình là bình thường và những gì mình đang làm là đúng, còn quan trọng hơn tất cả những lời khuyên khác.
4. Luôn dựa vào khoa học
Mình nghe bạn bè kể là khi sinh con ở Việt Nam, các bà mẹ rất hay bị sức ép phải cho con ăn sữa bột vì tâm lý người nhà sợ con bị đói. Nếu thấy con khóc là ngay lập tức quy kết rằng mẹ không đủ sữa, cần cho ăn thêm. Ở Canada thì các quyết định đều phải có chứng cứ, chứ không dựa vào cảm tính. Trong thời gian ở viện, các cô y tá yêu cầu mình ghi chép chi tiết cho con bú lúc mấy giờ, bú mấy phút, hay nếu ăn sữa mẹ vắt ra hoặc sữa công thức thì được bao nhiêu, khi nào đi tè, đi ị đều phải ghi lại.
Như mình đã viết ở trên, ngay cả quyết định bổ sung sữa công thức khi ở trong bệnh viện chỉ đến sau khi đã xét nghiệm đường huyết của con và cho mình dùng tay vắt và lấy xi lanh để trữ sữa trong 24 giờ đầu, và dùng máy vắt trong 24 giờ tiếp theo, và thấy là lượng sữa mình vắt ra không đủ lượng sữa cần thiết cho em bé, cũng như theo dõi lượng bỉm đi tè và đi ị thấy không đủ.
Bé sơ sinh luôn được theo dõi sát sao thông qua các chỉ số đo lường. (Ảnh minh họa)
Ngoài các chỉ số cơ bản như huyết áp, nhịp tim, nhiệt độ của Cơm được theo dõi liên tục. Sau khi ra viện, ngay ngày hôm sau có một cô y tá đến nhà thăm khám cho hai mẹ con, kiểm tra tình trạng ra máu của mẹ và tình trạng vàng da của con. Đến lúc đó Cơm vẫn chưa đi ị, nên chỉ số vàng da ở trong mức cần phải theo dõi tiếp (da không hề vàng, chỉ là khi đo bằng máy thì chỉ số ở trong mức cần theo dõi). Ngay lập tức, cô y tá rút điện thoại ra gọi đến cơ sở y tế dành riêng cho trẻ sơ sinh, hoạt động cả vào cuối tuần để đặt hẹn cho mình.
Sáng hôm sau, mình lại đưa con đến, lần này tiếp tục đo và thấy chỉ số vẫn tăng, thế là phải lấy máu chân (khổ thân Cơm chỉ trong vòng có ba ngày sau khi sinh bị lấy máu gót chân đến ba lần) để xét nghiệm. Chỉ khoảng hơn một tiếng sau đã có kết quả, không đến nỗi báo động, nhưng sáng hôm sau mình vẫn phải đưa con đến xét nghiệm lần nữa. Rất may, ngày hôm đó Cơm đã ị được một bãi, nên đến khi quay lại ngày hôm sau thì chỉ số đã giảm và không cần tiếp tục theo dõi nữa. Nghe cô y tá nói, nếu chỉ số vàng da thực sự lên cao đến mức phải điều trị, sẽ có xe đưa thẳng đến bệnh viện để con được chiếu đèn.
Bài chia sẻ của chị Nguyễn Hồng Vân (Thạc sĩ Xã hội học, hiện đang sinh sống tại Canada). Mời quý độc giả tiếp tục đón đọc phần 2 của bài "Sinh con ở Canada" vào 0h06 ngày 2/3/2018 trên chuyên mục Bà Bầu.
