Với ai sống ở miền núi sẽ có một bầu trời tuổi thơ gắn liền với ngõa mật - thứ quả có hương vị ngọt mát vô cùng.
Ngõa mật với nhiều người dưới xuôi sẽ cảm thấy lạ lẫm, không biết là cây gì? quả gì? có ăn được hay không?... Còn với người con của núi rừng đại ngàn Tây Bắc, chúng không hề xa lạ, gắn liền với tuổi thơ của biết bao thế hệ.
Ngõa mật mọc nhiều ở khu vực miền núi phía Bắc như Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Giang... Chúng có đặc điểm: Quả mọc thành từng chùm ở cành già, ở gốc hoặc trên canh không có lá; quả gần giống quả vả; khi quả nhỏ thì có màu xanh – trông rất giống quả sung, lúc chín quả chuyển từ xanh sang đỏ sậm.
Ngõa mật mọc nhiều ở khu vực miền núi phía Bắc như Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Giang...
“Với ai sống ở miền núi sẽ có một bầu trời tuổi thơ gắn liền với ngõa mật - thứ quả có hương vị ngọt mát vô cùng. Nhiều người không quen thường bảo ngõa mật khó nhận biết nhưng mình thấy dễ phân biệt lắm.
Lá của nó là những chiếc lá bản to như lá sen. Xưa cứ trời nắng phải đi học, chúng mình đều gắt rồi che chắn như những chiếc ô ấy. Tiện lợi lắm, vừa ăn vừa phục vụ sinh hoạt của người miền ngược”, chị Y Là (30 tuổi, Thái Nguyên) hào hức kể về đặc sản quê hương.
Xưa mỗi lần chị Y Là cùng bạn bè trong bản vào rừng kiếm củi hoặc hái rau rừng mà phát hiện thấy cây ngõa mật đang vào vụ quả chín thì sẽ vô cùng sung sướng. Tất cả cùng nhau sà tới hái rồi chia nhau thưởng thức... trái ngọt.
Ngõa mật chín đỏ au.
“Những quả ngõa mật to, chín đỏ tím ăn thích lắm. Đứa nào mà hái được quả to còn đã hơn, bên trong chia thành nhiều màu: lớp ngoài màu trắng, lớp tiếp theo màu đỏ tươi và lớp trong cùng màu vàng nhiều sợi tua tủa. Bên trong ruột là lớp mật sóng màu vàng nâu – đó chính là lớp mà đứa trẻ nào cũng thích ăn vì ngọt và mát, chỉ cần ăn một miếng là khỏe hẳn người, cơ thể sảng khoái. Ngoài ra chúng mình cũng thích hái lá ngõa về làm bánh bột lọc hoặc bánh trứng kiến hấp, ngon lắm”, chị Y Là cho biết.
Theo chị Y Là giờ cánh rừng quê chị thưa dần cây ngõa mật, chỉ có gia đình nào đã ươm cây rồi trồng trong vườn nhà thì mới có lá có quả để ăn. Bởi thế lũ trẻ quê chị Y Là cũng không thể được thưởng thức quả nhiều như thời của chị.
“Trồng ngõa mật trong vườn nhà tiện lắm, thích ăn bánh bột lọc hay thịt trộn bắp chuối hấp thì chạy ra hái vài ba lá to vào là xong. Nhưng nhà nào không trồng phải vào trong rừng tìm, thậm chí đi cả quãng đường dài mà chẳng thể tìm được cây nào cả nên mất công. Do đó giờ muốn thưởng thức ngõa mật không phải chuyện dễ nữa rồi. Thi thoảng từ thành phố trở về, mình đều phải sang nhà hàng xóm xin hoặc đặt mua của người quen để thưởng thức ngõa mật”, chị Y Là tâm sự.
Vào chính vụ, ngõa mật được rao bán trên các trang mạng xã hội hoặc thương mại điện tử với giá khá đắt đỏ, từ 120.000 – 130.000 đồng/kg, tùy loại. Song người thành phố rất ưa chuộng và sẵn sàn bỏ tiền ra để mua về thưởng thức để cảm nhận hương vị ngọt ngào của thứ quả này.
