Hiện nay, mác Khuối được rao bán với giá 50.000 - 70.000 đồng/kg.
Ở Cao Bằng có một loại quả rừng đặc sản vô cùng độc lạ - không có tiếng phổ thông, được người dân ưu ái gọi với tiếng địa phương là mác Khuối.
Cây mác Khuối mọc tự nhiên ở trên đồi, nương rẫy, trong rừng, trong vườn nhà. Cây thuộc dạng thân leo, thường cao từ 3 - 5 m, lá màu xanh thẫm to hơn bàn tay, hoa màu trắng mọc thành từng chùm dưới tán lá.
Quả mác Khuối tròn, đỏ thẫm, căng mọng và to hơn hòn bi. Chúng ra thành từng chùm, bám vào thân cây, mỗi quả nặng 10 - 15 g.
Khi quả chín có màu đỏ tươi hoặc đỏ thẫm nhìm giống trái cherry nên rất bắt mắt. Chúng có vị chua và hơi chát khi quả còn non, ruột quả có vị bùi.
Mác Khuối thường được dùng để ăn chơi, ngâm rượu hoặc siro, dùng để nấu canh, kho cá. Bởi vậy cứ độ hè vào, tại các chợ của Cao Bằng bày rán rất nhiều sạp hàng bán loại quả này.
Mác Khuối có màu đỏ, tròn tròn trông vô cùng bắt mắt.
Thường khách mua chủ yếu là dân du lịch hoặc ở thành phố. Khi thấy loại quả đỏ đỏ, tròn tròn trông vô cùng lạ, họ sẵn sàng bỏ tiền ra mua để thưởng thức hương vị xem ra sao. Thậm chí có người còn gọi đây chính là cherry phiên bản Cao Bằng.
"Vào chính vụ, cả gia đình tôi vào rừng hái mác Khuối đem ra chợ phiên bán. Có hôm tôi bán được 20kg cho khách du lịch và tiểu thương ở dưới xuôi lên mua buôn. Còn ngày ít cũng bán được 6-8kg cho bà con trong bản - những ai không đi rừng hái được.
Nhiều người hỏi tôi vì sao quả này tên mác Khuối! Tôi phải giải thích rằng mác theo tiếng Tày là quả, còn Khuối thì cũng không rõ. Từ bao đời này chúng tôi chỉ gọi nó là mác Khuối, tức quả Khuối", chị Kiều Giang - người dân tộc Tày tại Cao Bằng cho hay.
Hiện nay, mác Khuối được rao bán với giá 50.000 - 70.000 đồng/kg. Khách du lịch thường mua từ 3 -5 kg làm quà cho người thân. Vì thế chúng dần dần trở thành đặc sản được nhiều người biết đến.
Theo chị Kiều Giang, có rất nhiều món ăn được chế biến từ mác Khuối. Bình thường người dân thường đem quả rửa sạch, sau đó chấm muối ớt. Hoặc dùng để ngâm rượu uống. "Để ngâm rượu mác Khuối, bạn nên chọn mua những quả chín, sẫm màu, rửa sạch, tách quả ra khỏi chùm. Sau đó để khô ráo nước, cho vào bình thủy tinh hoặc chum, sành rồi ngâm với rượu ngon, tỷ lệ 1 kg mác Khuối ngâm với 2 - 3 lít rượu, sau 2 tháng là dùng được.
Hoặc có thể ngâm qua đường sau 5 - 7 ngày vớt cái ra ngâm với rượu sẽ giảm bớt vị chua của quả, ngâm theo cách này uống sẽ ngon hơn", người phụ nữ dân tộc Tày nói.
Mác Khuối cũng thường được dùng trong các món canh chua, nhất là canh cá thay thế cho quả khế để làm hương vị món ăn thêm đặc biệt hơn. "Mác Khuối là loại quả quen thuộc của trẻ em vùng cao. Nó gắn bó với những năm tháng tuổi thơ rủ nhau cùng đám bạn trèo hái khi đi chăn trâu vào mỗi buổi chiều nghỉ học.
Nó là loại quả dân giã nhưng ngày nay lại trở thành món ăn độc, sạch, lạ miệng thu hút nhiều người tìm mua để thưởng thức", chị Kiều Giang tự hào.
