Bạn có thể đi bao xa và leo cao đến đâu trong cuộc đời này đều phụ thuộc vào việc bạn dám nghĩ như thế nào và nghĩ ra sao.
Nhìn bức hình dưới đây:
Bạn chỉ vẽ được 4 đoạn thẳng, làm thế nào để nối 9 điểm trên hình?
Có phải dù bạn vẽ thế nào thì vẫn luôn có 1 điểm không thể kết nối được? Trên thực tế, chỉ cần bạn thay đổi suy nghĩ và vượt qua khuôn khổ hình vuông này, bạn có thể nhận được câu trả lời chính xác ngay lập tức.
Thứ thực sự có thể bẫy một người không phải là những vấn đề ở thế giới bên ngoài, mà là lối suy nghĩ trong tâm trí của chính người đó. Nhận thức hiện có và kinh nghiệm trong quá khứ, giống như 9 điểm đen này, cố định suy nghĩ của mọi người và người có thể đột phá được khuôn khổ vô hình này sẽ mở ra được những tình huống tưởng chừng như không thể giải quyết.
Sự khác biệt quan trọng nhất giữa con người không phải là trí thông minh, tài năng hay trình độ học vấn mà là cách suy nghĩ. Bạn có thể đi bao xa và leo cao đến đâu trong cuộc đời này đều phụ thuộc vào việc bạn dám nghĩ như thế nào và nghĩ ra sao.
1. Bạn đang sống không tốt vì cách suy nghĩ của bạn sai lầm
Bạn đã bao giờ rơi vào một vòng luẩn quẩn không thể giải quyết được trong cuộc sống: Sau hơn chục năm miệt mài học tập, bạn học ngày học đêm nhưng điểm thi vẫn lẹt đẹt; Bạn làm việc chăm chỉ và không phàn nàn, ước gì có thể cống hiến hơn cho công ty nhưng việc thăng tiến, tăng lương lại không bao giờ đến lượt bạn; Bạn sống đạm bạc và tiết kiệm bằng nhiều cách khác nhau nhưng cuối cùng vẫn chẳng có là bao; Dù đã cố gắng hết sức nhưng bạn vẫn không thể có được cuộc sống tốt hơn, thậm chí càng sống càng chán nản?
Vì sao lại thế?
Nhiều khi, chúng ta không thực sự suy nghĩ mà chỉ đưa ra quyết định một cách vô thức dựa trên những thông tin định sẵn và những khuôn mẫu tư duy cố định.
Ví dụ: Khi đi học, nếu thi trượt hoặc điểm thấp, bạn sẽ chăm chỉ hơn để ôn các câu hỏi mà không suy ngẫm sâu hơn về lý do đằng sau. Lúc đi làm, bạn có quá nhiều việc nhỏ nhặt, làm thêm ngày đêm mà không suy nghĩ cách để nâng cao hiệu quả làm việc.
Nhiều người nghĩ rằng bận rộn có nghĩa là làm việc chăm chỉ, chăm chỉ sẽ có kết quả, nhưng suy nghĩ của họ đã sai lầm, dù có cố gắng một cách mù quáng đến đâu cũng sẽ vô ích. Chỉ bằng cách tìm ra ý tưởng phù hợp trước tiên, bạn mới có thể đạt được kết quả gấp đôi với một nửa công sức.
Nhận thức và kỳ vọng trong quá khứ là điều đóng khung nhiều người. Họ chỉ chú ý đến những loại thông tin cụ thể và cuối cùng đưa ra những đánh giá không chính xác. Điều này có nghĩa là một khi bạn rơi vào bẫy của những định kiến, suy nghĩ và tầm nhìn của bạn sẽ bị hạn chế và bạn chỉ có thể bị thực tế chơi đùa. Chỉ khi bạn giải tỏa tâm trí và bắt đầu từ nhu cầu thực tế, bạn mới có thể nhanh chóng tìm ra lối ra ngay cả khi đang ở trong một mê cung phức tạp.
2. Suy nghĩ theo lối mòn là kẻ thù lớn nhất của cuộc đời
Zhang Lijun, một cựu chuyên gia của Alibaba, đã chia sẻ một câu chuyện. Những ngày đầu mới khởi nghiệp, cô đã tuyển dụng một giám đốc điều hành cấp cao với lý lịch rất ấn tượng: tốt nghiệp trường danh tiếng hàng đầu và làm việc cho nhà sản xuất lớn nổi tiếng.
Nhưng kể từ khi ban lãnh đạo cấp cao nhậm chức, 80% nhân viên trong nhóm lần lượt nộp đơn xin từ chức. Vị giám đốc điều hành mới này rất ám ảnh bởi kinh nghiệm thành công trước đây của mình ở các công ty lớn, chỉ muốn sao chép những phương pháp cũ mà không xem xét đến tình hình thực tế của công ty khởi nghiệp.
Mỗi ngày, vị sếp này muốn họp 5, 6 cuộc, kéo dài 1 hoặc 2 giờ mỗi lần và rất nhiều báo cáo phức tạp được soạn thảo... Công ty vốn đã ít người nhưng lại có nhiều việc phải làm, cộng với quy trình dư thừa và hệ thống nghiêm ngặt, nhân viên ngày càng trở nên quá tải. Cuối cùng, hoạt động của công ty sa sút và tình trạng luân chuyển nhân viên xảy ra nghiêm trọng, họ đã thay vị giám đốc kia.
Trên thực tế, người sếp này không phải thiếu năng lực mà rơi vào vòng xoáy “tư duy quán tính”, giải quyết những vấn đề mới gặp phải dựa trên kinh nghiệm, thói quen và phương pháp trong quá khứ. Một khi mọi người tìm thấy một con đường ở một khu vực nhất định, họ sẽ vô tình đi con đường này theo một vòng tròn.
Việc đưa ra bất kỳ quyết định nào, dù nhỏ như ăn gì tối nay hay lớn như chọn nghề nghiệp nào, đều tốn kém sức lực. Vì vậy, để tiết kiệm năng lượng suy nghĩ trong não, nhiều người sẽ thả lỏng đầu óc và đi theo quán tính.
Nhưng dù chúng ta đang sống ở thời đại nào thì hằng số duy nhất chính là sự thay đổi. Kiến thức chuyên môn từng giúp bạn nổi bật có thể sớm mất đi lợi thế và không thể tiếp tục gia tăng giá trị cho bạn. Dựa quá nhiều vào kinh nghiệm cũ và không mở ra những ý tưởng mới cuối cùng sẽ khiến chúng ta dần đánh mất khả năng cạnh tranh.
3. Điều quan trọng hơn làm việc chăm chỉ là rút ra điểm neo của tư duy
Nhà tâm lý học Lu Qinsi từng nói về “thí nghiệm cốc đong”. Theo đó, Luchins tập hợp một nhóm người tham gia và cung cấp cho họ 3 chiếc cốc có thể tích khác nhau để đo lường một lượng nước nhất định.
Những người tham gia đổ nước qua lại giữa 3 cốc và vật lộn một lúc trước khi hoàn thành câu hỏi. Luchins sau đó chuyển sang hỏi những câu hỏi đơn giản hơn vốn chỉ cần đổ đầy nước vào hai cốc nhưng nhóm người này vẫn vô thức cầm lên 3 chiếc cốc lên và bắt đầu. Ngoài thao tác phức tạp trước đó, họ không thể nghĩ ra giải pháp nào khác.
Những trải nghiệm và nhận thức ban đầu giống như những chiếc mỏ neo chìm xuống đáy biển, neo chúng vào sâu thẳm ý thức của bạn. Khi mỗi người chúng ta đưa ra quyết định, suy nghĩ dễ bị ảnh hưởng bởi những thông tin đầu tiên.
Khi bạn chấp nhận mọi thứ mà không có bất kỳ sự phân biệt nào, bạn sẽ lầm tưởng rằng bạn đang suy nghĩ và để chiếc mỏ neo kéo bạn xuống. Nếu muốn sống một cuộc sống sáng suốt và lành mạnh, bạn phải nhổ bỏ cái neo suy nghĩ của mình và lấy lại quyền kiểm soát bộ não của bản thân, đưa ra quyết định sáng suốt.
