Trên thực tế, có không ít chương trình từ thiện, người làm từ thiện hoàn toàn vì mục đích cá nhân. Để làm hình ảnh, để tô vẽ bản thân, để tỏ ra mình là người có lòng bao dung, tràn trề thương cảm.
Có nhiều người xúng xính áo quần, cầm mấy chục suất quà xuống phát vội, phát vàng cho người dân, tươi cười chụp ảnh rồi nhanh chóng đi về. Tuy nhiên, những biểu hiện cá thể ấy không thể đại diện cho tất cả những hội nhóm, cá nhân làm từ thiện trong với mục đích trong sáng khác.
Cũng có rất nhiều người, nhiều tập thể, họ làm từ thiện vì tất cả những người nghèo, khó khăn, vì cuộc sống của những người cơ nhỡ. Họ làm vì bản thân họ mong muốn mang lại điều tốt đẹp nhất cho những người còn kém may mắn hơn mình. Những hành động ấy vô cùng đáng quý, đáng được trân trọng và yêu thương.
Từ thiện có nhiều dạng, từ thiện vật chất, từ thiện tinh thần, từ thiện trí tuệ. Tất cả đều nhằm mục đích cho đi những điều tốt đẹp. Tuy nhiên, có những ý kiến lại cho rằng, ví như việc phát quần áo cho người dân vùng cao, những bộ quần áo không phải đồ của dân tộc họ khi họ mặc vào sẽ làm mất bản sắc dân tộc.
Cùng tranh luận về vấn đề này, Tiến sĩ Mỹ học Thế Hùng, đã có rất nhiều năm giảng dạy ở các trường Đại học, Cao đẳng, hiện đang làm chương trình Từ thiện trí tuệ đã bày tỏ quan điểm rõ ràng. Khi được hỏi về vấn đề, từ thiện để làm gì và quan điểm các trẻ em mặc quần áo của người Kinh sẽ mất bản sắc dân tộc, Tiến sĩ đã có những quan điểm rõ ràng.
Tiến sĩ Mỹ học Thế Hùng, người hiện đang có chương trình Từ thiện trí tuệ, giảng dạy miễn phí cho nhiều trường trong cả nước
Theo ông, 'từ thiện là từ cái tâm của con người, cái tâm muốn mang đến cho những người có hoàn cảnh khó khăn, giúp đỡ họ để họ có được cuộc sống tốt hơn, vui vẻ hơn. Mục đích không thể khác được đó chính là giúp đỡ người khác, câu trả lời muôn đời vẫn là vậy. Có thể là từ thiện về vật chất (cho quần áo, sách vở, gạo, mì…), có thể là từ thiện về tinh thần, trí tuệ (giống như việc mà Tiến sĩ đang làm: từ thiện trí tuệ). Từ thiện mà màu mè, mà phô trương, khoe mẽ, thậm chí là chỉ vì bản thân mình thì đã là một hình thức biến tướng, không còn được gọi là từ thiện nữa.
Về vấn đề 'đánh mất bản sắc dân tộc' khi cho người vùng cao mặc quần áo của người khác, Tiến sĩ cho rằng, từ thiện là cái mình có và cho đi chứ không thể phụ thuộc vào đối tượng cho. Cho mà có yêu cầu thì chính là hợp đồng chứ không gọi là từ thiện'.
Cũng bàn về vấn đề này, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ, cũng có cái nhìn rất rõ ràng. Ông cho rằng, 'làm từ thiện chính là một việc làm rất ý nghĩa, giúp cho cộng đồng, cho người khó khăn và để mang lại sự hiểu biết cho bản thân, mong muốn được cộng đồng tôn trọng. Hơn nữa, từ thiện chính là cải tạo thế giới, là mang lại sự sáng tạo cho bản thân. Từ đó mang lại chính niềm vui và hạnh phúc cho bản thân mình.
Nhà nghiên cứ văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ
Chia sẻ quan điểm về mặc quần áo của người khác đối với các dân tộc thiểu số sẽ làm mất đi bản sắc văn hóa dân tộc, ông cho rằng, không có mối liên hệ giữa bản sắc văn hóa dân tộc và một em bé bị rét mướt, bị thiếu thốn quần áo. Từ thiện chính là khi thấy họ khó, họ rét, chúng ta mang đến cho họ sự no đủ và ấm áp và yêu thương'.
***
Nhà báo Trần Đăng Tuấn, Chủ tịch Quỹ trò nghèo vùng cao có lẽ là người thấm thía nhiều nhất những hình ảnh như thế. Ông từng cho biết, bản thân đã từng sống nhiều năm ở nước Nga, nơi nhiệt độ rất thấp, nhưng khi lên đến một số vùng núi của Việt Nam ông vẫn cảm nhận được, cái lạnh ở nơi đây thật khủng khiếp. Thế mà trong môi trường ấy, nhiều em học sinh vẫn mặc phong phanh, chân trần trong giá rét. Đó chính là động lực để ông đưa quần áo ấm lên vùng cao.
Dù có thế nào thì mục đích của từ thiện vẫn là mong muốn được mang đến những món quà ý nghĩa cho người nghèo và hơn ai hết, những người đi làm từ thiện luôn mang trong mình một đức tin, một tinh thần hết lòng vì người có hoàn cảnh khó khăn. Đó là từ thiện trong sáng, từ thiện đáng được ngợi ca. Vì từ thiện chính là tình yêu thương của con người dành cho đồng loại của mình. Đừng vì bản thân, đừng vì sự khoe khoang màu mè mà làm mất đi tấm lòng trong sáng, hết lòng vì nhân loại... Hãy từ thiện như mình đang làm với chính bản thân, chính người thương yêu ruột thịt của mình...