Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng giãn của đám rối tĩnh mạch sinh tinh và tĩnh mạch thừng tinh trong. Bệnh sinh của giãn tĩnh mạch thừng tinh là do sự trào ngược dòng máu tĩnh mạch vào tĩnh mạch tinh, hậu quả là sự giãn các tĩnh mạch ở bìu tạo thành búi ngoằn ngoèo hình dây leo. Đây là một trong những nguyên nhân làm suy giảm chức năng tinh hoàn và khá phổ biến, gặp tới 10 - 15% ở nam giới sau tuổi dậy thì nói chung và 40% nam giới vô sinh.

Nguyên nhân trực tiếp của giãn tĩnh mạch thừng tinh hiện nay còn đang được nghiên cứu, do vậy bệnh được xếp vào nhóm tự phát. Có một số giả thuyết về nguyên nhân như: suy van tĩnh mạch, bất thường vị trí đổ của tĩnh mạch tinh vào tĩnh mạch thận trái hoặc tĩnh mạch chủ bụng, mọi nguyên nhân gây tăng áp lực ổ bụng (khối u vùng tiểu khung, sau phúc mạc)...

Hầu hết các trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh không có triệu chứng. Nếu là giãn nhẹ, độ 1 thì thường không đau, giãn nặng (độ 3) sẽ gây đau hoặc cảm giác nặng và khó chịu ở vùng bìu. Ở người lớn, giãn tĩnh mạch thừng tinh thường được phát hiện khi bệnh nhân khám vô sinh. Phần lớn giãn tĩnh mạch tinh hoàn phát triển dần theo thời gian, thường ở bên tinh hoàn trái. Giãn tĩnh mạch tinh hoàn ở một bên có thể ảnh hưởng đến sự tạo ra tinh trùng của cả 2 tinh hoàn. Bệnh hiếm khi gây đau, trường hợp có đau nhiều thì nằm ngửa thấy đỡ.

Bệnh nhân trẻ tuổi, đến khám chủ yếu vì đau tức, khó chịu ở vùng bìu với đặc điểm: giảm khi nằm nghỉ, tăng khi ngồi lâu, đứng lâu hoặc vận động nhiều. Bệnh nhân có thể đến khám vì thấy bìu to hoặc nhìn thấy các mạch máu ở bìu giãn to hằn lên dưới da. Trẻ em đến khám do đau hoặc khó chịu ảnh hưởng đến sinh hoạt.

Khám vùng bìu tư thế đứng có thể sờ thấy thừng tinh dày, có nhiều tĩnh mạch giãn mềm, đôi khi nổi ngoằn ngoèo ở dưới da bìu phía trên tinh hoàn, khi sờ vào có cảm giác như “búi giun”. Thể tích tinh hoàn nhỏ so với người khác cùng tuổi. Bất thường của tinh dịch đồ. Giảm nồng độ testosterone và thay đổi nhiều hormon khác.

Khi giãn tĩnh mạch thừng tinh to, có thể thấy một khối sưng phía trên bìu. Đối với bệnh nhân khi làm công việc nặng, đứng lâu, ngồi lâu sẽ thấy các dấu hiệu: đau ở vùng tinh hoàn; cảm giác nặng nề ở tinh hoàn; sờ vào gốc dương vật thấy có những búi giống như sợi mì; tinh hoàn bên bệnh nhỏ hơn bên kia.

Bệnh gây ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt hằng ngày, nếu không được điều trị kịp thời, nó còn có thể gây ra vô sinh do số lượng tinh trùng giảm, chất lượng cũng giảm sút... vì tinh hoàn chỉ sản xuất tinh trùng có chất lượng nếu nhiệt độ của bìu thấp hơn nhiệt độ cơ thể từ 3 - 4 độC. Bệnh có thể gây teo tinh hoàn: có cảm giác tinh hoàn nhỏ và mềm hơn, do các van không hoạt động tốt nên máu không dồn vào các tĩnh mạch, kết quả là tăng áp lực ở các tĩnh mạch.

Phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh kinh điển là phẫu thuật thắt tĩnh mạch tinh qua nội soi ổ bụng hoặc mổ mở. Không phải tất cả bệnh nhân có giãn tĩnh mạch thừng tinh đều cần được phẫu thuật. Thường chỉ phẫu thuật đối với các trường hợp điển hình (độ III) kèm theo có đau, tức bìu kéo dài. Tuy nhiên cũng có một số nghiên cứu thấy phẫu thuật giúp 30% các cặp vợ chồng có thai tự nhiên sau điều trị.

Hiện nay, với sự tiến bộ của điện quang can thiệp, phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh bằng can thiệp nội mạch ngày càng được phổ biến rộng rãi và dần thay thế phương pháp điều trị phẫu thuật do tính chất xâm nhập tối thiểu, hiệu quả cao.

Ngoài phẫu thuật điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh, bác sĩ có thể cho bạn dùng thêm một số loại thuốc giúp cải thiện số lượng và chất lượng tinh trùng như một số loại thuốc hỗ trợ nội tiết, những loại khoáng chất như kẽm (Zn), các chất chống ôxy hóa như carnitine, những thuốc có vitamin E, A, C..

Mặc quần lót thoải mái.

Tránh ngồi lâu, khi làm việc văn phòng cần thỉnh thoảng di chuyển.

Trong trường hợp giãn không khiến bệnh nhân đau, không bất thường về số lượng tinh trùng thì chỉ cần theo dõi chưa cần phẫu thuật.

Phẫu thuật thắt tĩnh mạch tinh giãn: Thời gian phẫu thuật có thể chỉ khoảng 30-60 phút. Năm 2010, tại Việt Nam đã thành công trong việc phẫu thuật nội soi giãn mạch thừng tinh mang lại hiệu quả và ngăn chặn tái phát cao hơn.