Sau nhiều ngày tiếp cận và theo dõi, chúng tôi đã xâm nhập được vào chợ chuối bên bờ sông Hồng ở phường Phúc Tân, Hoàn Kiếm - Hà Nội và tận mắt chứng kiến chiêu trò dùng hóa chất thúc chuối chín siêu tốc.
Nhiều lần phụ giúp vợ đi chợ mua chuối về thắp hương vào ngày rằm hay lễ tết, cầm nải chuối trên tay, tôi quan sát thoáng qua thấy chúng rất đẹp, bắt mắt. Vốn sẵn có máu nghề trong tay, tôi gặng hỏi chị bán chuối làm như thế nào để có những nải chuối đẹp đến vậy. Nhưng tôi cũng chỉ nhận được cái lắc đầu ngao ngán hay câu trả lời cụt lủn: Hỏi làm gì?
Quyết tâm tìm ra được câu trả lời, chúng tôi bắt tay vào cuộc điều tra. Sau một thời gian mật phục đóng giả là anh buôn chuối thượng hạng, chiêu bài để có những nải chuối đẹp đã được bóc mẽ… Để chuối chín nhanh và đẹp, không ít người dân buôn chuối đã pha hóa chất độc hại vào nước, sau đó nhúng, ngâm chuối để dấm. Chỉ sau một đêm, họ đã có hàng trăm nải chuối chín vàng rộm.
Pha một ít thuốc hóa chất vào nước sau đó nhúng chuối vào
Dấm chuối bằng hóa chất
Sau nhiều ngày tiếp cận và theo dõi, chúng tôi đã xâm nhập được vào chợ chuối bên bờ sông Hồng ở phường Phúc Tân, Hoàn Kiếm - Hà Nội và tận mắt chứng kiến chiêu trò dùng hóa chất thúc chuối chín siêu tốc của người buôn chuối tại đây. Không cần che đậy, không cần giấu giếm, hoạt động dấm chuối bằng hóa chất diễn ra nhộn nhịp ngay giữa ban ngày.
Chợ chuối bên bờ sông Hồng (cách cầu Long Biên gần 1km) rộng đến hàng trăm mét vuông, với khoảng hơn 40 lái buôn, mỗi ngày nhiều tàu chuối được các chủ đầu nậu vận chuyển từ các vườn chuối ở Ba Vì (Hà Nội), Khoái Châu (Hưng Yên), Lạng Sơn về tiêu thụ tại chợ.
Nhập vai là những anh thợ buôn chuối mới vào nghề. Lân la làm quen, cuối cùng tôi cũng gặp được bà H. một chủ đầu nậu cung cấp chuối tại đây, như các tiểu thương khác cứ 3h chiều hằng ngày, tôi đến chợ gặp bà H. để nhận chuối về bán. “Mỗi lần tôi lấy đến 40 buồng, tôi bán lại một nửa cho 7 lái buôn khác đang buôn ở vỉa hè khu phố cổ, số còn lại tôi dấm rồi mang đi bán”, bà H. nói.
Theo ghi nhận, cứ khoảng 4h chiều các tàu chuối bắt đầu ghé về chợ. Những thương lái nhộn nhịp lên tàu gánh chuối xuống để chuẩn bị dấm cho kịp sáng mai mang ra chợ bán. Trong lúc nhân viên của mình đang gánh chuối lên bờ, bà H. xuống sông gánh lên hai xô nước sau đó móc từ trong túi áo ra một lọ nước to bằng ngón tay, đổ vào thau nước và khuấy đều.
Đợi một lúc bà H. cùng một người phụ nữ làm cùng thoăn thoắt cắt chuối ra thành từng nải rồi ngâm vào thau nước, khoảng 2 phút sau những nải chuối ngâm đưa ra tập kết gọn gàng vào một góc. “Dấm luôn để mai kịp đi chợ bán chú à”, vừa dấm chuối bà H. vừa nói.
Chỉ tay vào thau nước ngâm chuối, bà H. chia sẻ: “Đang nhúng chuối để dấm đấy. Pha một ít thuốc hóa chất vào nước sau đó nhúng chuối vào, nhúng xong để gọn một góc, trùm chăn hoặc bạt ủ từ giờ đến sáng là chín vàng rộm hết. Bây giờ dấm theo cách này chứ dấm bằng hương như trước đây lâu chín lắm, đã thế chuối lại thâm nữa”.
Đưa cho tôi một lọ thuốc to bằng ngón tay út, bà H. chỉ bảo: “Chú về cứ pha với nước mà dấm đi, mỗi lọ này pha với khoảng 40 lít nước, dấm được khoảng 70 nải chuối, muốn chuối nhanh chín thì pha ít nước đi là được, khi dấm nhớ đeo thêm cái tất tay cho đỡ ngứa”. Theo quan sát, lọ thuốc bên ngoài dán nhãn toàn chữ Trung Quốc, không hề ghi ngày sản xuất, hay cách thức sử dụng. Nước bên trong không màu và có mùi hăng hắc rất khó chịu.
Cũng giống như bà H. những người phụ nữ khác trong chợ cũng đều làm tương tự. Mỗi người mỗi thùng nước, ai nấy đều thoăn thoắt nhúng chuối vào thùng rồi mới ủ chăn dấm. Hoạt động nhúng chuối vào nước pha với hóa chất được diễn ra ngang nhiên ngay giữa ban ngày trong khuôn viên khu chợ. “Làm phải cẩn thận đừng để ai biết, công an biết họ bắt xử phạt liền, người mua mà biết họ không dám ăn đâu”, bà H. nói.
Trong gánh chuối này, liệu có bị tẩm hóa chất khi đem ra ngoài chợ bán?
Chỉ bán chứ không dám ăn
Theo nhiều thương lái tại chợ chuối cho biết, hoạt động dấm chuối bằng hóa chất diễn ra từ khoảng vài năm trở lại đây. “Ngoài nhúng có thể pha vào bình để phun lên buồng cho an toàn, thuốc này do Trung Quốc sản xuất, mấy ông thương lái tàu chuối họ mua tận Lào Cai rồi đưa về đây bán lại cho chúng tôi”, một thương lái cho biết.
Theo nhiều chủ tàu chở chuối, loại thuốc này được nhập về từ Trung Quốc với giá 2 ngàn đồng/lọ. Các thương lái đều cho biết, vì khi thu hoạch chuối do phải cắt cùng lúc hàng trăm buồng chuối nên buộc họ phải thu hoạch chuối xanh, để chuối chín họ phải ngâm hoá chất để thúc chuối nhanh chín. “Trước đây, thuốc này phải lên tận cửa khẩu để mua, còn bây giờ ra các hiệu thuốc bảo vệ thực vật là có thể mua được. Đây là loại hoá chất độc hại, bị cấm sử dụng nên khi mua về dùng phải cẩn thận, để công an, quản lý thị trường phát hiện là họ xử phạt liền”, một chủ tàu cho biết.
Sáng sớm hôm sau khi quay lại chợ chuối, trước mắt chúng tôi là màu vàng rộm của hàng trăm nải chuối đã được dấm bằng hoá chất. “Cô, chú thấy chưa, sau một đêm là chuối chín vàng hết, nhìn đẹp lắm”.
Lọ hóa chất được các thương lái dùng để tẩm hóa chất lên chuối mau chín.
Những nải chuối chín vàng nhanh chóng được các tiểu thương vận chuyển vào nội thành tiêu thụ. Theo chị D. - một tiểu thương cho biết, chị bán tại khu vực đường Nguyễn Khoái, mỗi ngày ít nhất chị cũng bán được gần 70 nải chuối chín. “Chuối chín vàng nên khách họ rất thích mua, có ngày không còn hàng mà bán”, chị D. cho biết.
Cũng theo chị D., khi dấm chuối phải hết sức cẩn thận, tuyệt đối không được để quả chuối bị đứt hoặc tróc vỏ, nếu tróc vỏ hoặc có vết xước hoá chất sẽ ngấm vào quả chuối rất độc hại, nếu ăn vào chắc chắn sẽ bị ngộ độc. “Nói thật mình dấm mang để đi bán chứ không dám ăn, muốn ăn thì tự dấm vài nải rồi vài ngày sau nó chín là ăn được, ăn loại dấm hoá chất cứ sần sùi như chuối luộc không ngon lắm, được cái vỏ vàng đẹp. Cô chú đi mua thấy nải chuối nào chín vàng rộm tức là nải chuối đó đã được dấm bằng hoá chất, còn nải nào chín nhưng bị thâm hoặc đen thì là nải đấy chín tự nhiên chứ không bị dấm bằng thuốc”, chị D. chia sẻ.
Qua tiếp cận chúng tôi được nhiều người dân cho biết, họ có nghe thông tin chuối bị dấm bằng hoá chất nhưng không biết cách nhận biết. “Cứ thấy chuối chín vàng, đẹp, không bị đen thì mua, nào ngờ về bóc ra ăn thấy cứ sần sùi như chuối luộc. Có hôm ăn xong thấy người cứ nôn nao, mệt mỏi rất khó chịu mới biết là ăn phải chuối ngâm hoá chất, chỉ mong cơ quan chức năng vào cuộc dẹp bỏ tình trạng này để đảm bảo an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng”, chị Hạnh một người dân quận Hoàn Kiếm nói.
Theo một cán bộ quản lý thị trường Hà Nội, loại thuốc này được nhập về từ Trung Quốc và được bán trôi nổi trên thị trường, cơ quan chức năng đã nhiều lần đi kiểm tra, thu giữ và tiêu huỷ thuốc. Đây là một loại hóa chất độc hại và không được sử dụng, loại hóa chất này khi ngấm vào chuối ăn vào sẽ bị ngộ độc, ăn nhiều sẽ rất nguy hiểm.
