Hoa Mẫu Đơn được gọi là vua của các loài hoa trên thế giới và là biểu tượng của sự quyền uy, duyên dáng, sung túc và thịnh vượng.
Hoa mẫu đơn là một loài hoa thân thảo nổi tiếng thuộc chi Paeonia trong họ Paeoniaceae. Loài hoa này đã được trồng ở Trung Quốc cách đây hơn 4900 năm và là loài hoa được trồng sớm nhất ở Trung Quốc và được mệnh danh là “quốc sắc thiên hương”.
Lịch sử nguồn gốc hoa mẫu đơn
Các văn bản cổ của Trung Quốc đề cập đến hoa mẫu đơn được sử dụng để làm hương liệu thực phẩm. Khổng Tử (551–479 TCN) dẫn đã nói: "Tôi không ăn gì nếu không có nước sốt của nó. Tôi rất thích nó, vì hương vị của nó." Mẫu đơn đã được sử dụng và trồng ở Trung Quốc từ thời sơ khai. Hoa mẫu đơn trở nên đặc biệt phổ biến trong triều đại nhà Đường, khi chúng được trồng trong các khu vườn hoàng gia.
Vào thế kỷ thứ X, việc trồng hoa mẫu đơn đã lan rộng khắp Trung Quốc và nơi ngự trị của Vương triều Sung tại Lạc Dương là nơi phát triển thịnh vượng nhất của loài hoa này mà vẫn giữ cho đến ngày nay. Một trung tâm thứ hai để trồng hoa mẫu đơn được phát triển dưới triều đại nhà Thanh ở Cao Châu, ngày nay được gọi là Hà Trạch ở tỉnh Sơn Đông. Cả hai thành phố vẫn tổ chức các cuộc triển lãm hoa mẫu đơn hàng năm và các cơ sở nghiên cứu hoa mẫu đơn do nhà nước tài trợ.
Trước thế kỷ thứ mười, loài hoa mẫu đơn đã được giới thiệu ở Nhật Bản, và theo thời gian, nhiều giống mới đã được phát triển cả bằng cách tự thụ tinh và lai tạo, đặc biệt là trong thế kỷ XVIII đến thế kỷ XX (giữa thời Edo đến đầu Shōwa). Trong những năm 1940, Toichi Itoh đã thành công trong việc lai tạo giữa mẫu đơn cây và mẫu đơn thân thảo và do đó đã tạo ra một loại mới.
Mặc dù loài Paeonia officinalis và các giống của nó đã được trồng ở châu Âu từ thế kỷ 15, ban đầu cũng cho mục đích y học, việc nhân giống thâm canh chỉ bắt đầu vào thế kỷ XIX khi loài hoa mẫu đơn bản địa của Trung Quốc được du nhập vào châu Âu và được trồng tại Vườn Kew vào năm 1789. Trung tâm nhân giống hoa mẫu đơn chính ở Châu Âu là ở Vương quốc Anh, Pháp. Tại đây, các nhà lai tạo như Victor Lemoine và François Félix Crousse đã chọn ra nhiều giống mới, chẳng hạn như "Avant Garde" và "Le Printemps". Tại Châu Âu, Hà Lan là quốc gia sản xuất hoa mẫu đơn cắt cành lớn nhất thế giới với khoảng 50 triệu cành mỗi năm.
Đặc điểm của hoa mẫu đơn
Mẫu đơn (danh pháp khoa học: Paeonia Suffruticosa Andr) có nguồn gốc từ Châu Á, Châu Âu và Tây Bắc Mỹ. Đây là loại cây hai lá mầm, dạng cây bụi thân gỗ và có cả dạng thân thảo lâu năm. Thân cao từ 1 đến 3m, có nhiều cành ngắn, mọc dày. Lá thường là loại lá kép, mỗi lá gồm 2 đến 3 thùy xẻ sâu, mặt trên của lá màu xanh lục, mặt dưới có màu xanh nhạt, đôi khi có phấn trắng, cuống lá dài 5 - 11 cm, gân lá có lông tơ.
Hình ảnh Hoa Mẫu Đơn ở Châu Á
Mùa hoa mẫu đơn tại Lạc Dương thường kéo dài trong khoảng 40 ngày, từ đầu tháng 4 đến thượng tuần tháng 5. Mỗi hoa mọc đơn độc ở đầu cành, đường kính 10 - 17cm; cuống dài 4 - 6cm, cánh hoa kép. Hoa nở có nhiều cánh dày xếp lớp, mặt hoa không đều hình gợn sóng; bao phấn hình thuôn dài, dài 4mm; noãn dày có lông tơ. Quả nang hình thuôn dài, mọc dày đặc, có lông màu nâu vàng.
Hình ảnh cây Hoa Mẫu Đơn ở Châu Âu, Tây Bắc Mỹ ra hoa
Hoa mẫu đơn có rất nhiều loại, với nhiều màu sắc khác nhau như: màu vàng, tím, hồng, đỏ đậm, đỏ trắng. Hoa mẫu đơn nở bông to đẹp và hương rất thơm nên còn được gọi là“ quốc sắc thiên hương”.
Phân loại hoa mẫu đơn
Hoa mẫu đơn có nhiều loại và màu sắc khác nhau. Các chuyên gia, học giả liên quan đến hoa mẫu đơn và các nhà nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực sản xuất, kết hợp với các phương pháp phân loại truyền thống, sau nhiều năm quan sát và nghiên cứu thực địa, giải phẫu hoa mẫu đơn đã phân loại các loại hoa mẫu đơn thành các loại sau:
- Hoa mẫu đơn cánh đơn: Hoa nở gồm 2 đến 3 lớp cánh, mỗi lớp từ 10 - 15 cánh, rộng và phẳng, 200 - 300 nhị, 4 - 6 nhụy. Các màu hoa phổ biến như màu tím, màu đỏ ngọc hồng lựu và màu trắng.
Hoa Mẫu Đơn loại hoa đơn cánh màu trắng nhị màu vàng
- Hoa mẫu đơn kiểu Hoa Sen: Mỗi bông khi nở có từ 4 đến 5 lớp cánh, gồm 20 - 25 cánh hoa. Cánh hoa rộng, hình dạng và kích thước tương tự nhau, sự sắp xếp rõ ràng. Các màu sắc của loại hoa mẫu đơn kiểu hoa sen như hồng sen, đỏ tím, sen tuyết, và ngọc tấm trắng.
Hoa Mẫu Đơn Hồng Sen
- Hoa mẫu đơn Nhật Bản: Một dãy đơn hoặc đôi các cánh hoa rộng bao quanh các nhị hơi mở rộng, có thể mang phấn hoa dọc theo mép, có thể nhìn thấy các lá noãn.
Hình Hoa Mẫu Đơn Nhật Bản
- Hoa mẫu đơn kép: Là loại hoa mẫu đơn khi nở bông có nhiều lớp cánh hoa bao phủ lẫn nhau tạo hình dáng bông to lớn.
Hoa Mẫu Đơn Kép
- Hoa mẫu đơn loại “bom”: Hoa khi nở có hình dáng tương tự như quả bom phát nổ. Cánh hoa lớp ngoài cùng to và xòe rộng, các cánh hoa bên trong ngắn dần và uốn hình cầu thu vào trong. Một số nhị hoa được biến đổi thành những cánh hoa, không có phấn hoa.
Kiểu Hoa Mẫu Đơn dạng “bom”
- Hoa mẫu đơn Việt Nam hay hoa trang có tên khoa học là Ixora coccinea, là loại cây tiểu mộc, chiều cao trung bình từ 0.6 - 2m, phiến lá hình bầu dục mọc đối xứng nhau. Hoa của loài này thường mọc thành chụm ở đầu cành, mỗi chùm bao gồm 4 đài, 4 ống tràng hẹp với màu sắc chủ yếu là đỏ, trắng và vàng.
Ý nghĩa của hoa mẫu đơn
Hoa mẫu đơn mang rất nhiều ý nghĩa khác nhau, ở một số nơi, hình ảnh hoa mẫu đơn tượng trưng cho sự may mắn, hạnh phúc và thịnh vượng. Một số nơi khác, hoa mẫu đơn tượng trưng cho sự giàu có, danh dự và lòng trắc ẩn. Nơi khác, hoa mẫu đơn lại là hình ảnh mang tính gắn kết hạnh phúc của một cuộc hôn nhân. Mỗi nơi, hoa mẫu đơn lại mang ý nghĩa khác nhau, sau đây chúng tôi sẽ chia sẻ ý nghĩa hoa mẫu đơn theo phong thuỷ và theo màu sắc.
1. Ý nghĩa hoa mẫu đơn trong phong thủy
Theo phong thuỷ, hình ảnh bông hoa mẫu đơn nở rộ được xem là biểu tượng của sự giàu có, điềm lành, hạnh phúc và thịnh vượng. Ngoài ra, hương thơm và màu sắc sặc sỡ của hoa mẫu đơn còn mang ý nghĩa cho sự thăng tiến trong học tập và kinh doanh.
Hoa mẫu đơn thường gắn liền với hình ảnh chim trĩ. Nếu đứng đơn lẻ, chim trĩ tượng trưng cho sự son sắt, thuỷ chung, hướng về cội nguồn. Cặp chim trĩ thể hiện cho sự hạnh phúc, đời sống hôn nhân viên mãn của vợ chồng.
Mang ý nghĩa tương đồng nên khi kết hợp hình ảnh chim trĩ và hoa mẫu đơn trong phong thuỷ tượng trưng cho vượng khí, sự giàu có, con đường công danh thăng tiến và sự hạnh phúc viên mãn.
2. Ý nghĩa hoa mẫu đơn theo màu sắc
- Ý nghĩa hoa mẫu đơn màu đỏ: tượng trưng cho sự quyền lực, sức mạnh, sắc đẹp, trí tuệ, ý chí sắt đá và lòng kiên định. Ngoài ra, hoa mẫu đơn màu đỏ còn mang ý nghĩa cho sự may mắn, tài lộc và giàu sang. Trong tình yêu, hoa mẫu đơn màu đỏ mang ý nghĩa tượng trưng cho sự chung thuỷ, sắt son và hạnh phúc.
- Ý nghĩa Hoa mẫu đơn màu tím: thể hiện sự e thẹn, xấu hổ, màu tím của hoa mẫu đơn cũng được ví cho người phụ nữ quyến rũ, quyền lực nhưng lại ẩn chứa nỗi buồn khó nguôi. Theo phong thuỷ, hoa mẫu đơn màu tím tượng trưng cho niềm vui, sự thành công và may mắn.
- Ý nghĩa Hoa mẫu đơn màu trắng: tượng trưng cho sự đẳng cấp, trang nghiêm, thanh lịch, niêm khiết và lòng trung trực. Ngoài ra, hoa mẫu đơn trắng cũng mang ý nghĩa thể hiện sự chân thành và hạnh phúc.
- Ý nghĩa Hoa mẫu đơn màu xanh: Sự sống luôn ngập tràn niềm tin và hy vọng lạc quan về cuộc sống, sự yên bình, hoà thuận và phát triển. Ngoài ra, hoa mẫu đơn màu xanh còn tượng trưng cho sự phú quý và vương giả.
- Ý nghĩa Hoa mẫu đơn màu hồng: được xem như là hiện thân của thiếu nữ mới lớn, thể hiện sự sang trọng và duyên dáng của người con gái.
- Ý nghĩa Hoa mẫu đơn màu vàng: màu vàng tượng trưng cho sự đam mê, khát vọng phát triển của tuổi trẻ và không bao giờ gục ngã trước khó khăn.
Cách trồng hoa mẫu đơn
Hoa mẫu đơn là loại cây thích hợp với kiểu thời tiết ôn đới, ưa sáng, thích nghi sinh thái rộng, chịu nóng và lạnh tốt, thích hợp với thời tiết mát mẻ vào mùa hè nhưng nền nhiệt không quá 43℃.
Hoa mẫu đơn là loài cây có rễ ăn sâu nên yêu cầu tầng đất dày, thích hợp với đất thịt pha cát tơi xốp, thoát nước tốt, phát triển tốt hơn ở đất sét và đất cát. Đất nghèo dinh dưỡng nhiều nước, thoát nước kém dễ gây thối rễ, đất trung tính hoặc hơi chua là thích hợp, đất mặn - kiềm không thích hợp trồng.
Không nên bón phân đạm quá nhiều làm cành lá không phát triển được, có thể bón phân lân và kali trong thời kỳ sinh trưởng để thúc đẩy phát triển cành lá, ra hoa đẹp. Hiện nay, có 2 cách trồng hoa mẫu đơn bằng hạt và bằng gốc.
1. Hướng dẫn trồng hoa mẫu đơn bằng hạt
Hoa mẫu đơn có thể trồng bằng hạt nên chọn hạt mẩy, sáng màu để đạt hiệu suất cao nhất. Thời gian thích hợp nhất để trồng hoa mẫu đơn bằng hạt là vào lập thu. Nếu trồng muộn hơn, hạt hoa mẫu đơn sẽ gặp không khí lạnh mùa đông nên khó nảy mầm và ra rễ. Nếu trồng quá sớm, đất khô hạt hoa mẫu đơn sẽ không đủ độ ẩm để nảy mầm và ra rễ.
Khi trồng, cần cuốc tơi đất sâu khoảng 5cm và lót một lớp phân lót, gieo hạt cách nhau khoảng 1 gang tay. Trong điều kiện tốt nhất, hạt sẽ nảy mầm và phát triển thành cây con vào đầu xuân và có thể ra hoa trong khoảng 2 - 3 năm tới. Khi đã phát triển thành cây, bạn có thể bón thúc phân bón cho cây phát triển nhanh. Không nên bón quá nhiều phân, tốt nhất nên hoà cùng với nước để tưới, chỉ nên tưới phần đất xung quanh cây hoa mẫu đơn không quá khô.
Nhược điểm của cách trồng hoa mẫu đơn bằng hạt sẽ lâu và tốn công hơn.
2. Hướng dẫn trồng hoa mẫu đơn bằng gốc
Trồng hoa mẫu đơn bằng gốc là phương pháp được các nhà vườn, người trồng hoa ưa chuộng sử dụng. Gốc hoa mẫu đơn được sử dụng để tách cây có tuổi thọ từ 4 - 5 năm. Trước khi tiến hành tách gốc, nên đào cây lên và để ở nơi râm mát khoảng 1 ngày. Sử dụng dao để cắt từ 3 - 5 chồi mỗi cây, sau đó cắt rễ to và bôi đồng sunphat 1%, để các phần đã cắt vào nơi râm mát trong khoảng 2 ngày trước khi trồng xuống đất.
Chuẩn bị hố đất sâu khoảng 20 - 30cm ở khu vực nền đất ẩm, hố sâu không vượt quá độ dài của rễ chính cây. Khi tiến hành trồng cây, chú ý trải rộng rễ phân bố đều trong hố. Sau khi lấp đất vào hố, nên nén đất nhẹ, trong vòng 1 tháng sau khi trồng không nên tưới nước nếu độ ẩm của đất vẫn tốt. Nếu đất quá khô, nên bổ sung thêm một chút nước vào phần đất xung quanh gốc cây. Tuyệt đối không tưới trực tiếp vào gốc và tuyệt đối không nên tưới phân bón trong khoảng 1 tháng đầu tiên. Khi cây đã ổn định, ra chồi mới và lá mới thì có thể bổ sung một chút phân hòa vào nước tưới vào đất xung quanh gốc.
Khi muốn đưa cây lên chậu, nên chọn chậu sành có đường kính khoảng 30cm, sâu khoảng 60cm. Đào đất cách gốc cây khoảng 15 - 20cm, tránh làm đứt bộ rễ của cây. Thời điểm đưa cây lên chậu trồng tốt nhất là khoảng cuối tháng 9.
Hướng dẫn chăm sóc hoa mẫu đơn
Để Hoa mẫu đơn nở hoa đẹp, ra hoa đúng vụ khá đơn giản nếu bạn nắm vững những kỹ thuật chăm sóc hoa mẫu đơn sau đây:
1. Thời điểm bón phân phù hợp
Khi trồng hoa mẫu đơn, bạn cần phải chú ý chăm sóc và bón phân cẩn thận. Có 3 thời điểm bón phân quan trọng nhất khi trồng hoa mẫu đơn:
- Lần thứ nhất là thời điểm cây nảy chồi vào mùa xuân.
- Lần thứ hai là 1 tháng trước khi cây bắt đầu ra hoa.
- Lần thứ ba là trong vòng nửa tháng sau khi cây ra hoa.
* Lưu ý: Đây là 3 thời điểm quan trọng nhất khi bón phân cho cây, lượng phân bón cho cây tuỳ thuộc vào hoa tốt hay xấu. Ba đợt bón phân này nên sử dụng loại phân bón N, P, K.
Ngoài ra, vào mùa đông khoảng tháng 10 - tháng 12 bạn có thể bón phân bón hữu cơ để cải thiện kết cấu của đất. Loại phân bón thường xuyên sử dụng là phân chuồng, phân hữu cơ hoặc khô dầu.
2. Chăm sóc cây hoa mẫu đơn
Vào mùa xuân, thời điểm không khí ấm áp, độ ẩm cao nên xới tơi đất và làm sạch cỏ dại xung quanh gốc. Sau mỗi lần mưa cũng cần phải xới tơi đất và nhổ cỏ quanh gốc cây. Hoa mẫu đơn là loài hoa ưa mát nên không chịu được nhiệt độ cao. Vì vậy, vào mùa hè, bạn nên tìm cách giảm thiểu nhiệt độ cho cây bằng cách làm mái che. Tuy nhiên, vẫn nên để cây có thể tiếp xúc với ánh sáng vào buổi sáng sớm để cây có thể quang hợp tốt nhất, đề phòng hiện tượng rụng lá.
Phương pháp trồng hoa mẫu đơn bằng gốc sau 1 năm có thể ra hoa, trong khi trồng bằng hạt thường sẽ mất từ 2 - 3 năm cây mới đơm hoa. Hoa mẫu đơn khi chưa trưởng thành sẽ cần rất nhiều nước. Vì vậy, mỗi ngày bạn nên tưới một lượng nước vừa phải vào hai thời điểm: buổi sáng từ 6 - 8 giờ và buổi chiều sau khi trời đã tắt nắng khoảng 1 tiếng. Mục đích là cung cấp đủ lượng nước cho cây phát triển, tránh tưới quá nhiều nước vì sẽ khiến bộ rễ của hoa mẫu đơn bị úng nước dẫn đến thối rễ. Khi cây đã được 1 năm tuổi, bạn có thể giảm lượng nước tưới, tần suất tưới mỗi ngày 1 lần hoặc 2 ngày 1 lần tuỳ thuộc vào độ ẩm của đất.
3. Ngắt hoa
Không nên giữ quá nhiều bông hoa trên một cây, vì hoa sẽ hút chất dinh dưỡng của cây. Nếu không cung cấp đủ dưỡng chất cho cây mà cây nhiều hoa thì hoa sẽ nhỏ và không đẹp. Vì vậy, nên giữ lại những bông hoa to đẹp, những bông nhỏ, xấu nên cắt bỏ. Nếu cây nhiều hoa nên tăng thêm một chút phân bón cho cây, nhưng cũng không nên tăng quá nhiều vì sẽ khiến cây bị “xót phân”. Dẫn đến cây bị quắt và héo dần.
4. Tỉa cành, ngắt lá khô
Sau mỗi đợt rét của mùa đông, sương muối, thì cây hoa mẫu đơn sẽ xuất hiện nhiều lá và cành khô. Bạn nên cắt bỏ những cành khô, cành héo, loại bỏ lá khô, lá vàng. Cành khô và lá khô còn trên cây sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của cành và lá khoẻ mạnh. Cành khô, lá khô rơi xuống gốc cây sẽ giữ nước có thể sẽ làm úng rễ, úng gốc. Vì vậy, nên loại bỏ cả phần cành khô và lá khô phía dưới gốc cây.
Trên đây là nguồn gốc, ý nghĩa, cách trồng và cách chăm sóc hoa mẫu đơn mà chúng tôi đã chia sẻ đến quý bạn đọc. Hy vọng với những thông tin trong bài viết này, có thể giúp bạn tự mình trồng và chăm sóc chậu hoa mẫu đơn đẹp nhất.
