Trẻ có chỉ số IQ cao thường bộc lộ một số đặc điểm sau đây.
Trong suy nghĩ của nhiều người, việc trẻ có IQ cao hay không thường được tiết lộ cho đến khi đi học. Trên thực tế, trẻ sở hữu IQ có thể bộc lộ tài năng ngay từ khi còn rất nhỏ. Tuy nhiên, đôi khi bố mẹ cũng không nhận ra và vô tình phớt lờ.
Vậy manh mối nào có thể dùng để nhận biết trẻ có chỉ số IQ cao? Các chuyên gia đã vận dụng kiến thức khoa học não bộ, sự phát triển thời thơ ấu và các mô hình hành vi để đưa ra một số gợi ý. Dưới đây là 10 dấu hiệu cho trẻ trẻ có IQ cao.
Trẻ thận trọng, thích quan sát
Trẻ thận trọng, thích quan sát nhiều lần hành vi của người khác và môi trường xung quanh, đồng thời suy nghĩ cẩn thận về những gì mình nói và làm.
Ví dụ như khi tập đi, nếu chưa hoàn toàn tin tưởng vào khả năng của mình, sẽ thích bò hơn là đi ngay lập tức. Trẻ muốn quan sát kỹ, suy nghĩ và chuẩn bị tâm lý trước khi thử bước đi.
Điều này cho thấy trẻ có sự tự tin, cẩn trọng và quyết đoán trong hành động của mình. Trẻ không vội vàng bước vào những việc chưa chắc chắn, mà thích kiểm tra và suy nghĩ kỹ trước khi hành động.
Bố mẹ cần tạo môi trường an toàn và khuyến khích trẻ tự mình khám phá, thử nghiệm mà không sợ hãi. Từ đó, trẻ sẽ phát triển sự tự tin, quyết đoán và khả năng ra quyết định một cách thận trọng.
Trẻ thận trọng, thích quan sát.
Trí nhớ tốt
Trẻ không chỉ quan sát hành vi của người khác và môi trường xung quanh, mà còn có khả năng thu thập và lưu giữ rất nhiều thông tin bằng cách lặp lại những điều đã nghe và học.
Trẻ có thể dễ dàng nhớ lại và lặp lại những câu chuyện, bài thơ, bài đồng dao mà bố mẹ đã đọc cho nghe. Thậm chí, trẻ còn có thể lặp lại cả những đoạn quảng cáo trên TV mà trẻ vô tình tiếp xúc.
Điều này cho thấy trí nhớ và khả năng học hỏi tốt. Trẻ có thể lưu giữ và tái hiện lại một cách chính xác những thông tin mà trẻ đã tiếp thu, dù đó là những câu chuyện, thơ ca hay thậm chí là nội dung quảng cáo.
Khó đi vào giấc ngủ hơn, thời gian ngủ trung bình ngắn hơn so với trẻ cùng tuổi
Một số trẻ có hệ thần kinh phát triển nhanh hơn so với mức trung bình, có khả năng tiếp nhận và xử lý thông tin một cách nhanh chóng, sâu sắc hơn.
Tuy nhiên, việc tiếp xúc với quá nhiều thông tin, đặc biệt là trước khi đi ngủ, có thể khiến não bộ của trẻ hoạt động quá sức và khó có thể dịu lại để đi vào giấc ngủ một cách êm ái như người lớn.
Khi tiếp xúc với quá nhiều kích thích trước giờ đi ngủ, các hoạt động não bộ của trẻ sẽ tiếp tục diễn ra mạnh mẽ, khiến trẻ khó có thể tập trung và lắng đọng để nghỉ ngơi. Điều này có thể dẫn tới tình trạng mất ngủ, giấc ngủ không sâu hoặc chất lượng giấc ngủ kém như người trưởng thành..
Trẻ phản xạ nhanh
Trong não bộ, thông tin được truyền từ nơron này sang nơron khác dưới dạng tín hiệu điện.
Khi một tế bào thần kinh được kích thích, sẽ tạo ra một xung thần kinh và truyền tín hiệu này sang các tế bào thần kinh khác thông qua các điểm kết nối gọi là synapses. Sự truyền tín hiệu liên tục này giữa các tế bào thần kinh tạo nên những mạng lưới thần kinh phức tạp trong não bộ.
Nếu trẻ phản xạ nhanh, có nhiều ý tưởng hoặc nói nhanh nghĩa là mạng lưới thần kinh cực kỳ phát triển, đó là lý do tại sao não quay nhanh và suy nghĩ rất nhạy bén.
Trẻ phản xạ nhanh.
Trẻ có trực giác và đầu óc nhạy bén
Nhiều trẻ có khả năng sử dụng từ ngữ rất chính xác và sắc sảo để mô tả sự việc. Điều này chứng tỏ sự phát triển mạnh mẽ của vùng não điều khiển ngôn ngữ ở trẻ.
Trẻ luôn quan sát và chú ý đến những chi tiết nhỏ mà người lớn thường bỏ qua. Trẻ có thể nhận ra những mối liên hệ tinh tế giữa các sự kiện và dự đoán những điều sẽ xảy ra trong tương lai. Đây là biểu hiện của khả năng tư duy trừu tượng và suy luận logic đang phát triển mạnh mẽ ở lứa tuổi này.
Ví dụ, khi kể về một chuyến đi chơi, trẻ có thể mô tả chi tiết về hình dáng, màu sắc và kích thước của các vật thể quan sát được. Trẻ còn có thể liên kết những quan sát này với những trải nghiệm, kiến thức trước đó để đưa ra những nhận xét và dự đoán đầy sáng tạo.
Điều này phản ánh sự hoạt động sôi nổi của các vùng não liên quan đến ngôn ngữ, quan sát, tư duy và trí tưởng tượng. Khả năng này sẽ ngày càng được hoàn thiện khi trẻ lớn lên và có thêm nhiều kinh nghiệm.
Khả năng thể hiện cảm xúc mạnh mẽ
Các phản ứng cảm xúc của trẻ thường rất mãnh liệt và dễ thay đổi đột ngột. Điều này phản ánh sự hoạt động mạnh mẽ của hạch hạnh nhân và các vùng não liên quan đến cảm xúc ở lứa tuổi này.
Khi vui, trẻ sẽ tỏ ra vô cùng hưng phấn, chạy nhảy, cười nói inh ỏi khắp nơi. Đây là kết quả của sự hoạt động mạnh mẽ của hạch hạnh nhân, kích thích việc tiết ra các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine và serotonin, mang lại cảm giác sung sướng, phấn khởi.
Ngược lại, khi tức giận, trẻ sẽ có phản ứng rất dữ dội, có thể nhảy cẫng lên, hét to, thậm chí là khóc lớn. Điều này là do hạch hạnh nhân hoạt động mạnh, kích thích tiết ra chất dẫn truyền thần kinh như norepinephrine, gây nên cảm giác tức giận và căng thẳng.
Khi gặp người lạ, trẻ thường tỏ ra cảnh giác, chạy lại gần bố mẹ hoặc người thân quen. Đây là phản ứng tự nhiên của hạch hạnh nhân nhằm cảnh báo và bảo vệ trẻ khỏi những mối nguy hiểm tiềm ẩn.
Những phản ứng mạnh mẽ này phản ánh sự hoạt động sôi động của các vùng não liên quan đến cảm xúc ở trẻ. Khi lớn lên, các phản ứng này sẽ dần trở nên ổn định và kiểm soát hơn nhờ sự phát triển của vỏ não.
Khả năng thể hiện cảm xúc mạnh mẽ.
Trẻ có thể cư xử rất trầm lặng
Một số trẻ có xu hướng trầm lặng, thích tự đắm chìm trong thế giới bên trong của chính mình. Những đứa trẻ này thường ít nói, ít giao tiếp, thích suy nghĩ và tìm hiểu về các vấn đề trừu tượng. Trẻ có thể trở nên xa cách, ít quan tâm đến những hoạt động xung quanh. Điều này có thể là do cấu trúc não bộ và sự phát triển của vùng vỏ não còn chưa hoàn thiện.
Tuy nhiên, cũng có những trẻ lại biểu hiện hoàn toàn trái ngược, với hành vi bồn chồn, không ngừng di chuyển, không thể tập trung vào một việc quá lâu. Những đứa trẻ này thường rất hiếu động, luôn muốn khám phá thế giới xung quanh bằng việc chạy nhảy, sờ mó mọi thứ. Sự thiếu kiềm chế và kiểm soát xúc cảm có thể do hạch hạnh nhân và vùng não điều khiển cảm xúc hoạt động quá mức.
Sự khác biệt này phản ánh tính đa dạng trong cá tính và sự phát triển của não bộ ở trẻ. Với sự trưởng thành, các mẫu hành vi này sẽ dần được điều chỉnh và cân bằng hơn.
Đôi mắt sáng, đầy thắc mắc
Những trẻ có tiềm năng IQ cao sẽ quét mọi thứ xung quanh bằng đôi mắt của mình như một nhà thông thái khi thức dậy. Khi nhìn thấy thứ gì đó khiến trẻ hứng thú, sẽ dừng lại để quan sát và suy nghĩ, đôi mắt tập trung và sắc bén, thỉnh thoảng họ sẽ cau mày như thể đã gặp phải vấn đề gì đó.
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, khi hạch hạnh nhân nghĩ có điều gì đó thú vị, đồng tử sẽ mở 30% để cố gắng nắm bắt thông tin và mắt sẽ trở nên sáng và sắc nét.
Trí tò mò là chìa khóa của việc “học tập”. Một đứa trẻ có tính tò mò cao đương nhiên sẽ có động lực ổn định thúc đẩy trẻ khám phá và tiềm năng IQ sẽ cao hơn.
Đôi mắt sáng, đầy thắc mắc.
Khả năng vận động phát triển sớm hơn trẻ cùng tuổi 1-2 tháng
Trẻ bình thường khi được 3 tháng tuổi đã có thể thực hiện được nhiều hoạt động vận động tinh tế như cầm đồ chơi, tự lấy quần áo, quay đầu sang hai bên, đưa tay vào miệng. Các kỹ năng này phản ánh sự phát triển của vỏ não, hệ thống cảm giác và điều khiển vận động.
Đặc biệt, một số trẻ có chỉ số IQ cao hơn bình thường có thể thành thạo những kỹ năng này sớm hơn, ngay từ 1-2 tháng tuổi. Điều này chứng tỏ não bộ của những trẻ này phát triển nhanh hơn so với trẻ bình thường. Về sau trẻ thường có khả năng học tập và ghi nhớ tốt hơn.
Nhạy cảm
Trẻ nhạy cảm, nhận thức cá nhân mạnh mẽ và trải nghiệm nhiều sắc thái hơn về ánh sáng, nhiệt độ, môi trường, bầu không khí, mùi, kết cấu và cảm xúc .
Ví dụ, trẻ luôn cảm thấy khó chịu khi quần áo hơi ướt, có một sợi chỉ trong quần áo phải thay...
Khi đến những nơi có quá nhiều kích thích như sân chơi, trò chơi thể thao, siêu thị lớn, trẻ sẽ trở nên cáu kỉnh, bồn chồn, thậm chí trẻ có thể khóc không ngừng.
Trẻ nhạy cảm, nhận thức cá nhân mạnh mẽ.
Chỉ số IQ cao có nghĩa là bộ não với mạng lưới thần kinh cực kỳ phát triển, có thể tiếp nhận nhiều thông tin hơn người bình thường. Trong mọi trường hợp, việc trẻ có tiềm năng IQ cao là điều tốt.
Tuy nhiên, tốc độ phát triển của mỗi trẻ đều khác nhau. Điều quan trọng là cần theo dõi sự phát triển của trẻ, và cung cấp những kích thích, chăm sóc đầy đủ để trẻ có thể phát triển tối đa tiềm năng của mình.
Đồng thời, giúp trẻ hình thành sự gắn bó tình cảm sâu sắc và cảm giác an toàn trong những năm đầu đời, cảm thấy được yêu thương và an toàn.
