Não bộ của trẻ sẽ trải qua 3 giai đoạn phát triển vượt trội, nếu bố mẹ nắm bắt kịp thời sẽ tạo ra cơ hội để con phát huy tiềm năng tốt hơn.
Theo kết quả của một cuộc nghiên cứu mới đây tại Trung Quốc, khoảng 66% IQ bị ảnh hưởng bởi di truyền, trong khi 85% bị ảnh hưởng bởi thể thao, 87% bởi toán học và 92% bởi âm nhạc.
Điều này cho thấy, mặc dù IQ bị ảnh hưởng rất nhiều bởi di truyền, nhưng bộ não có thể được hình thành liên tục, chỉ cần chúng ta biết cách kích thích tiềm năng của trẻ, không ngừng phát huy sức mạnh bẩm sinh, thì trí thông minh có thể tiếp tục phát triển.
Lin Chengzhi là một bậc thầy trong lĩnh vực khoa học não bộ, sau khi nghiên cứu sâu rộng, ông phát hiện ra rằng trẻ em sẽ trải qua 3 giai đoạn phát triển trí não cao nhất trong cuộc đời.
Nói cách khác, bộ não của trẻ có ba cơ hội để “khai mở”, và mỗi bước ngoặt đều rất có giá trị, dù bố mẹ chỉ nắm bắt được một trong số đó thì trẻ cũng sẽ có tiềm năng phát triển rất lớn.
Bước nhảy vọt về trí tuệ đầu tiên trước 3 tuổi
Khi một đứa trẻ được sinh ra, có 100 tỷ tế bào thần kinh giống như người lớn. Vậy thì tại sao trẻ không thể cầm đồ, nói hoặc đi lại?
Điều này là do các nơ-ron này chưa được kết nối và hầu như không có khớp thần kinh (tức là điểm kết nối giữa hai nơ-ron thần kinh không thể được truyền tải một cách trơn tru, nên nhiều việc không thể thực hiện được). Nhưng theo thời gian, số lượng khớp thần kinh tăng lên do bị kích thích, tạo ra các mạch thần kinh đan chéo nhau.
Giống như chúng ta mới chuyển đến một nơi mới, không biết nhiều về nơi mình sẽ sống. Khi sống một thời gian, sẽ dần quen thuộc, kết nối với hàng xóm xung quanh. Từ đó, một mạng lưới quan hệ sâu sắc dần dần hình thành giữa những người hàng xóm với nhau.
Trước 3 tuổi nên tạo điều kiện tốt nhằm kích thích não bộ trẻ.
Nói cách khác, trách nhiệm chính của não trước 3 tuổi là “dệt một mạng lưới”. Mạng lưới càng dày đặc thì não càng phát triển tốt và trẻ sẽ càng thông minh hơn.
Dệt lưới cần có con thoi, vậy thế nào là con thoi tốt?
Tình yêu là con thoi chở hơi ấm. Mỗi lời bố mẹ nói, mỗi cái nhìn, mỗi phản ứng nồng nhiệt đều có thể thắp sáng vô số tế bào thần kinh và cho phép chúng kết nối với nhau.
Chơi là một con thoi năng động. Mọi thứ em bé nhìn bằng mắt, nghe bằng tai, ngửi bằng mũi và chạm bằng bàn tay nhỏ bé của mình đều có thể kích thích các tế bào thần kinh thiết lập kết nối, tạo ra các khớp thần kinh và cuối cùng đan xen vào một mạng lưới.
Lý do con người cảm nhận, suy nghĩ và sáng tạo là vì có một mạng lưới thần kinh phát triển có thể truyền tín hiệu đồng thời.
Vì vậy, muốn đạt được bước nhảy vọt về trí thông minh trước 3 tuổi, bố mẹ phải quay về với bản năng, dành cho con tình yêu thương vô điều kiện, cho con vui chơi khám phá khắp nơi và có được nhiều trải nghiệm vui vẻ, thay vì truyền cho con một "niềm vui" với rất nhiều kiến thức.
Bước nhảy vọt trí tuệ thứ hai từ 4-7 tuổi
Nhiều bậc bố mẹ nhận thấy con mình thay đổi khi lên 3 hoặc 4 tuổi, như thể trẻ đột nhiên được khai sáng. Không chỉ thành thạo nhiều kỹ năng, tay chân ngày càng linh hoạt hơn mà còn biết nhiều hơn.
Sau 3 tuổi, não bước vào một giai đoạn khác - sau khi số lượng khớp thần kinh đạt đến đỉnh điểm vào khoảng 3 tuổi, để có tổ chức hơn và hoạt động hiệu quả hơn, não bắt đầu cắt bỏ mạnh mẽ những khớp thần kinh dư thừa đó.
Trước 3 tuổi, não bộ giống như một người công nhân xây dựng giản dị và lương thiện, xây dựng nền móng. Nhưng trong độ tuổi từ 4 đến 7, não bộ giống như người làm vườn hơn, cầm chiếc kéo lớn cắt bỏ những cành chết, cành bị bệnh, cành tàn tật để dành thêm chất dinh dưỡng và không gian sinh trưởng cho cây phát triển tốt.
Từ 4-7 tuổi hãy để trẻ phát triển tự do hơn, kèm theo hướng dẫn phù hợp.
Vì vậy, sau 3 tuổi, mô hình nuôi dạy con cần thay đổi - tập trung vào việc trẻ sẵn sàng “tự làm mọi việc”.
Lúc này, bố mẹ nên chú ý hơn đến sở thích và để con khám phá theo ý mình. Hãy bớt nói “cái này không được, cái kia không được” và ít ra lệnh cho con hơn. Chỉ bằng cách phát triển thêm những thói quen tốt, sẽ có lợi cho sự phát triển trí não, trẻ mới có cơ hội mở mang và đưa trí thông minh của mình lên một tầm cao mới.
Bước nhảy vọt trí tuệ thứ ba từ 8-10 tuổi
Từ 8 đến 10 tuổi, nhiệm vụ chính của não là liên tục phát triển các mạch thần kinh.
Cũng giống như việc làm đường, trước 3 tuổi làm đường đến thị trấn, thôn, cửa ngõ. Từ 4-7 tuổi, mọi chướng ngại vật trên đường đều được dỡ bỏ, được mở rộng và trải nhựa để các phương tiện đi lại thuận lợi.
Một tuyến đường cao tốc kéo dài về mọi hướng có thể đồng thời tỏa ra nhiều thành phố, thị trấn, mang lại sự thịnh vượng về kinh tế. Một mạch thần kinh phát triển cao có thể truyền tải một lượng lớn thông tin với tốc độ cao và cho phép dòng suy nghĩ trôi chảy.
Sau 7 tuổi, khả năng tự chủ của trẻ bắt đầu nảy mầm và não bộ muốn trải nghiệm nhiều niềm vui hơn do việc “làm mọi việc một cách độc lập” mang lại.
Vì vậy, ở giai đoạn này, bố mẹ cần nuôi dưỡng thêm tính sẵn sàng chủ động làm việc, để trẻ tích lũy được nhiều cảm giác thành tựu hơn.
Từ 8 đến 10 tuổi, nhiệm vụ chính của não là liên tục phát triển các mạch thần kinh.
Có thể chúng ta cũng đã phát hiện ra hiện tượng kỳ lạ này: Bố mẹ nhắc trẻ làm bài tập về nhà, nhưng trẻ lại thể hiện thái độ bực bội: “Con sẽ làm nhanh mà”, nhưng sau khi chờ đợi mãi, trẻ vẫn không hành động.
Điều này là do bố mẹ nói điều này trước và não của trẻ cảm thấy rằng chủ đề “làm mọi việc một cách độc lập” bị bỏ qua và từ chối nó theo bản năng.
Vì lý do này, bố mẹ không thể chỉ hướng dẫn mà cần phải lắng nghe con nhiều hơn, để trẻ quyết định việc phải làm.
Ví dụ: Đưa ra phương án AB và cho trẻ lựa chọn: "Sau giờ học con có thể học trước rồi mới chơi bóng, hoặc con có thể chơi bóng trước rồi mới học. Con muốn làm môn nào trước?"
“Mẹ nghĩ rằng dọn dẹp bàn học trước khi học sẽ hiệu quả hơn và tiết kiệm được nhiều thời gian vui chơi. Tuy nhiên, con nghĩ thế nào là tốt hơn?”
Bộ não của trẻ không ngừng phát triển, bố mẹ nên bám sát quá trình này, không ngừng học hỏi điều mới, thay đổi để phù hợp với độ tuổi, tính cách của trẻ, nhằm khai thác tối đa tiềm năng.
