Trên thực tế, những đứa trẻ có chỉ số IQ cao sẽ bộc lộ những đặc điểm rõ ràng từ rất sớm .
Chỉ số IQ không chỉ ảnh hưởng đến trí tuệ của trẻ mà nó còn phản ánh sự phát triển của trẻ về lâu dài. Trẻ em được xem như là tương lai của đất nước, và hầu hết cha mẹ đều mong rằng con mình có chỉ số IQ cao. Hiện nay, mức chỉ số IQ 130 điểm được xem là sở hữu chỉ số IQ cao, chiếm khoảng 2% tỷ lệ dân số thế giới.
Theo một khảo sát khác, chỉ số IQ của 985 trường cao đẳng và đại học thường trên 120 đến 125. Ở các thành phố có mức sống thấp hơn, tỷ lệ trúng tuyển của 985 trường cao đẳng và đại học chỉ chiếm 5% so với các bạn cùng lứa tuổi.
Có thể thấy rằng những đứa trẻ có chỉ số thông minh cao thể hiện lợi thế cạnh tranh rõ ràng trong việc học lên cao hơn, thi cử và cạnh tranh trong xã hội.
Vậy cha mẹ nên biết gì về chỉ số IQ? Đặc điểm của trẻ có chỉ số IQ cao là gì? Những dấu hiệu nào cho thấy cha mẹ đang nuôi dạy một đứa trẻ có chỉ số IQ cao?
Chỉ số IQ là gì?
IQ, hay chỉ số thông minh, là chỉ số đo điểm trí tuệ cá nhân so với điểm số của các đối tượng cùng độ tuổi, tức là một tiêu chuẩn để đo lường trí thông minh cá nhân.
Dưới góc độ khoa học hơn, IQ chủ yếu thể hiện khả năng nhận thức, khả năng tư duy, khả năng ngôn ngữ, khả năng quan sát, khả năng tính toán và khả năng nhịp nhàng của một người. Nói cách khác, IQ là biểu hiện của khả năng tư duy lý trí của một người.
Khả năng này xuất phát từ chức năng của bán cầu não trái, vỏ não của bán cầu não trái có nhiệm vụ tư duy trừu tượng và tư duy phân tích.
Trẻ em được xem như là tương lai của đất nước, và hầu hết cha mẹ đều mong rằng con mình có chỉ số IQ cao.
Trí thông minh đi kèm với sự mở rộng của IQ là một loại đặc điểm tâm lý, và khái niệm của nó chủ yếu bao gồm:
- Nhận thức và trí nhớ (quan sát).
- Khả năng trừu tượng hóa và khái quát hóa (bao gồm cả trí tưởng tượng, tức là khả năng tư duy logic, cốt lõi của trí thông minh).
- Sáng tạo (hiệu suất trí tuệ cấp cao).
Các chuyên gia về não bộ cho rằng mức độ IQ chủ yếu là do di truyền nên chỉ số IQ của cha mẹ có ảnh hưởng lớn hơn đến con cái. Mặc dù trí thông minh dựa trên chỉ số IQ, nhưng nó không dừng lại ở thời điểm đó, trí thông minh sẽ tiếp tục phát triển theo độ tuổi và nó có thể được thay đổi chủ yếu thông qua giáo dục và đào tạo.
Chỉ số IQ của trẻ được phán đoán thông qua thang đo trí thông minh?
Vào đầu thế kỷ 20, thang đo trí thông minh đầu tiên trên thế giới do nhà tâm lý học người Pháp Binay và các học trò của ông biên soạn. Trong bộ thang đo trí thông minh này, chỉ số IQ trung bình của người bình thường được đặt là 100.
Sau đó, bộ thang đo trí thông minh này đã được các nhà khoa học Mỹ sửa lại và được gọi là "Thang đo trí tuệ Stanford-Binet". Thang đo trí thông minh này sử dụng tỷ lệ giữa tuổi tâm lý và tuổi sinh lý làm chỉ số để đánh giá mức độ thông minh của trẻ, và tỷ lệ này được gọi là IQ, được biểu thị bằng công thức:
IQ = MA (tuổi tinh thần) / CA (tuổi thể chất) × 100
Ngoài ra, còn có một thang đo kiểm tra trí thông minh được sử dụng rộng rãi khác do nhà tâm lý học người Mỹ Wexler thiết kế và xây dựng. Nó bao gồm thang đo trí thông minh cho trẻ em, thang đo trí thông minh cho người lớn, thang đo trí thông minh lứa tuổi mẫu giáo và mầm non.
So với thang đo trí tuệ Stanford Binay, thang đo Wechsler không sử dụng công thức IQ truyền thống mà sử dụng các nguyên tắc thống kê để tính toán chỉ số IQ sai lệch nhằm biểu thị mức độ thông minh.
Trí não của trẻ có thể phát triển tốt nếu áp dụng phương pháp giáo dục phù hợp.
Một điểm cần nói cụ thể ở đây là Webster’s Intelligence Scale bỏ khái niệm tuổi tinh thần và giữ lại khái niệm IQ, vì vậy nó có thể đo lường sự kết hợp của hai chỉ số IQ của trẻ em, một là IQ lời nói và một là IQ hoạt động.
Theo thang điểm thông minh của Webster, mọi người không chỉ có thể xem mức tổng thể về chỉ số thông minh của trẻ mà còn xác định được liệu khả năng nói và hoạt động của trẻ có cân bằng hay không.
Trong quá trình nghiên cứu não bộ, các nhà khoa học đã chia chỉ số IQ của con người thành chỉ số IQ chất lỏng và chỉ số IQ tinh thể, đồng thời làm rõ rằng chỉ số IQ của con người sẽ dao động lên xuống dưới tác động của cảm xúc.
Ví dụ, khi bạn tức giận, bạn không thể nghĩ về những vấn đề khó, bởi vì cơ thể và cơ thần kinh của bạn đang chiến đấu chống lại sự tức giận, và đơn giản là bạn không có đủ trí não để giải quyết những vấn đề tính toán phức tạp.
Tương tự như vậy, khi bạn vui vẻ, thoải mái cũng là lúc bạn có chỉ số IQ cao nhất, do cơ thể tiết ra một lượng lớn dopamine, có tác dụng kích thích rất lớn thúc đẩy thần kinh não bộ vận động. Vì vậy, một người luôn vui vẻ sẽ ngày càng thông minh hơn.
Đối với trẻ em, mặc dù chỉ số IQ do di truyền quyết định nhưng trong quá trình phát triển trí não, trí thông minh chịu tác động chủ yếu từ giáo dục và môi trường, rất có thể sẽ được cải thiện nếu có định hướng đúng đắn và áp dụng phương pháp giáo dục phù hợp.
Những đặc điểm chứng tỏ trẻ sở hữu chỉ số IQ cao
Trên thực tế, những đứa trẻ có chỉ số IQ cao sẽ bộc lộ những đặc điểm rõ ràng từ rất sớm và những đặc điểm này đôi khi bị cha mẹ kìm nén vì không thể nhận biết nó. Do đó, trong cuộc sống hàng này, cha mẹ thể quan sát xem con mình có những đặc điểm IQ cao sau đây không.
Những cách thúc đẩy trí tuệ trẻ phát triển
Các nhà nghiên cứu khuyến cáo, nếu cha mẹ muốn cải thiện chỉ số IQ của con mình và thúc đẩy sự phát triển trí tuệ, cha nên thử các phương pháp sau:
- Duy trì thói quen ăn uống tốt và cung cấp một môi trường có lợi cho sự phát triển của tế bào não.
- Tạo ra một môi trường đầy cảm hứng cho cuộc sống hàng ngày, kích thích các giác quan.
- Rèn luyện ý thức về cảm xúc, chỉ số IQ và ý chí của trẻ.
- Hướng dẫn trẻ đặt mục tiêu cụ thể và truyền cảm hứng cho trẻ suy nghĩ sáng tạo.
Trong cuộc sống hàng này, cha mẹ thể quan sát xem con mình có những đặc điểm IQ cao hay không.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu khuyên rằng, ở một mức độ nào đó cha mẹ phải động viên và giúp đỡ con cái nhiều hơn để chỉ số IQ và trí thông minh của chúng được cải thiện và thể hiện, theo các phương thức sau đây:
Phản hồi tích cực, đừng hạn chế lời khen với con: Hãy phản hồi tích cực với trẻ và cho trẻ biết rằng cha mẹ luôn tập trung vào trẻ, để dần dần trẻ sẽ hiểu được tầm quan trọng của cha mẹ.
Nếu thành tích và mọi nỗ lực của trẻ đều được cha mẹ khen ngợi, thì trẻ sẽ nỗ lực hơn để thể hiện bản thân, dần trở nên tự tin và giỏi giang hơn.
Hiểu một số hành vi "bất thường" của trẻ và thỏa mãn sự tò mò của con: Khi còn rất nhỏ, trẻ rất thích thể hiện sự tò mò về nhiều thứ, thậm chí có những hành vi rất lạ lùng, khi phát hiện ra tình huống này, đừng can thiệp hoặc làm phiền trẻ, nếu không cha có thể kìm hão sự phát triển của một "đứa trẻ thần đồng".
Sự tò mò thể hiện trong thời thơ ấu là biểu hiện của chỉ số IQ cao, cần được cha mẹ hướng dẫn đúng cách.
Giúp trẻ thiết lập một thái độ tích cực và lạc quan đối với cuộc sống: Một người có thái độ sống tích cực luôn dễ dàng có được hạnh phúc, và đối với trẻ em, điều này càng đặc biệt quan trọng.
Nếu cha mẹ ở nhà lạc quan yêu đời, không than phiền thì sau này những đứa trẻ lớn lên trong bầu không khí này sẽ phát triển theo chiều hướng tích cực vì đã học được từ cha mẹ, biết thay đổi cảm xúc và bảo vệ hoàn cảnh sống của mình.
Nếu cha mẹ ở nhà lạc quan yêu đời, không than phiền thì sau này những đứa trẻ lớn lên trong bầu không khí này sẽ phát triển theo chiều hướng tích cực vì đã học được từ cha mẹ.
