Củ tam thất là một dược liệu quen thuộc trong Đông y với khả năng chữa bệnh tuyệt vời. Tuy nhiên tác dụng của củ tam thất đối với sức khỏe và phòng bệnh vẫn còn khá nhiều người chưa biết đến. Cùng tìm hiểu trong bài viết ngay sau đây.
Tam thất là loại cây sống lâu năm giống như nhân sâm, thuộc bộ cây thân thảo. Đa số các bộ phận của tam thất từ rễ, thân, lá, hoa đều có thể được thu hoạch phục vụ bào chế các loại thuốc. Cây tam thất thường có chiều cao từ 30-50cm, lá cây khía răng cưa có hình dạng mác dài, mọc thành cụm 3-4 lá. Quả tam thất dạng hình cầu, có màu đỏ khi chín, thường thu hoạch vào tháng 8 đến tháng 10.
Củ tam thất bắc được sử dụng nhiều trong điều trị bệnh
Củ tam thất là bộ phận rễ của cây, thường được thu hoạch nhiều nhất để sử dụng làm thuốc. Củ tam thất được chia làm hai loại chính:
- Củ tam thất bắc: Có nguồn gốc từ Trung Quốc và được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta. Củ có hình dạng không cố định, vỏ ngoài sần sùi, có khả năng phát triển theo nhiều năm. Loại củ này càng lâu năm giá trị dinh dưỡng càng cao nên được thu hoạch làm thuốc khá nhiều.
- Củ tam thất nam: Cũng được nuôi trồng nhiều ở nước ta tuy nhiên giá trị không bằng được so với củ tam thất bắc. Củ có hình dạng tương tự như khoai tây, nhỏ hơn, có màu trắng ngà khác xa màu nâu đen của củ tam thất bắc.
Thành phần dinh dưỡng trong củ tam thất
Tác dụng của củ tam thất mang lại hiệu quả đối với sức khỏe đó là bởi hàm lượng dinh dưỡng và các hoạt chất chứa đựng bên trong vô cùng có lợi đối với cơ thể con người. Có thể kể đến một số thành phần như sau:
- Saponin
- Dencichin
- Các loại axit hữu cơ như Octanoic, Acetic, Nonanoic,...
- Flavonoid
- Các loại axit amin như: Glutamic, Prolin, Histidin, Lysin, Aspartic,...
- Các vitamin A, C, D và còn một số thành phần dinh dưỡng có lợi khác.
10 Tác dụng của củ tam thất đối với sức khỏe
Củ tam thất là loại dược liệu hàng đầu trong Đông y bên cạnh Nấm Linh Chi hay Nhân sâm. Nếu sử dụng đúng cách, củ tam thất sẽ có tác dụng hoạt huyết, thanh lọc cơ thể, giảm huyết áp, giảm cân nhanh, tăng cường sức khỏe hệ tim mạch, chống lão hóa, có lợi cho phụ nữ,... Chi tiết các tác dụng bạn có thể tham khảo dưới đây:
1. Chống lão hóa
Nhờ vào thành phần Flavonoid và Saponin dồi dào có trong củ tam thất sẽ giúp cơ thể ngăn ngừa được sự oxy hóa tế bào gây ra tình trạng lão hóa. Tác dụng của củ tam thất này đặc biệt hiệu quả trong việc giảm sự lão hóa trên da, giúp bạn thêm trẻ trung hơn.
Làm đẹp da, ngừa lão hóa nhờ tam thất
2. Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư
Với gần 16 loại axit amin khác nhau trong củ tam thất như Saponin, Cystine, Lysine, Flavonoid,.. sẽ giúp cơ thể chống lại được sự hình thành và phát triển của các gốc tự do gây hại cho tế bào của cơ thể. Từ đó ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả.
3. Bảo vệ hệ tim mạch
Trong củ tam thất có hoạt chất Noto ginsenosid có khả năng làm thư giãn mạch máu, giúp máu lưu thông tốt hơn, hạ huyết áp hiệu quả và ngăn ngừa nguy cơ xơ vữa động mạch gây tắc nghẽn mạch máu, rối loạn nhịp tim, đột quỵ, suy tim...
4. Cải thiện tình trạng bầm tím trên da
Củ tam thất có vị ngọt, tính bình, có công dụng hoạt huyết tốt có thể giúp đánh tan các vết máu bầm tím xuất hiện trên da hoặc các vết bầm do tai nạn gây nên. Bạn có thể tham khảo cách làm sau:
- Chuẩn bị bột từ củ tam thất khoảng 4-5g
- Hàng ngày pha chỗ bột tam thất này với một cốc nước ấm để uống, mỗi ngày khoảng 3 lần sẽ giúp các vết bầm tím mau chóng biến mất.
Tam thất có tác dụng xua tan các vết bầm tím trên da
5. Tăng cường trí não, giảm stress
Nhờ vào hoạt chất Saponin dồi dào, củ tam thất có khả năng lưu thông máu tốt, giúp cho các mạch máu não luôn được đả thông, không gặp tình trạng tắc nghẽn. Từ đó giúp ngăn ngừa nguy cơ tai biến, tắc nghẽn mạch máu não, đánh tan cục máu đông trong não, cải thiện và tăng cường trí não hiệu quả. Ngoài ra Saponin còn giúp giảm stress, căng thẳng khi làm việc mệt mỏi.
6. Giúp cầm máu, hoạt huyết
Củ tam thất được xem là loại dược liệu hàng đầu trong việc hoạt huyết, cầm máu tốt ở người bệnh. Đó là do nó có chứa thành phần Dencichin có khả năng làm lành các vết thương và ngăn chúng không bị chảy máu. Ngoài ra Dencichin còn làm giảm đi các vết sưng đau do bị chấn thương, tai nạn, đánh tan máu bầm sau phẫu thuật, va chạm,...
7. Điều hòa kinh nguyệt ở phụ nữ
Với các chị em hay bị chứng rối loạn kinh nguyệt, ứ kinh, thậm chí tắc kinh thì nên sử dụng bột từ củ tam thất để giúp thông kinh, hoạt huyết. Từ đó giúp chu kỳ kinh nguyệt được ổn định, an toàn hơn. Hãy tham khảo bài thuốc sau đây để giúp điều hòa kinh nguyệt tốt hơn ở phụ nữ:
- Chuẩn bị: Tam thất 4g; đương quy, xuyên nhung, đan sâm, ô bì mỗi thứ 8g, ngải diệp 12g, ngũ linh chi 5g.
- Cách làm: Tất cả các nguyên liệu trên đem sắc thành thuốc để uống. Mỗi ngày sử dụng 1 thang thuốc chia làm 2-3 lần uống, sử dụng liên tục trong một thời gian đến khi kinh nguyệt ổn định là được.
8. Ổn định đường huyết trong máu
Thành phần Saponin có trong củ tam thất rất nhạy với insulin. Do đó chúng có thể kết hợp với nhau làm giảm đi đường huyết đang cao ở trong máu. Từ đó ngăn ngừa nguy cơ tiểu đường hoặc biến chứng của những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường.
Củ tam thất giúp điều hòa đường huyết trong cơ thể
9. Bồi bổ cơ thể bị suy nhược
Với các hoạt chất và các vitamin trong củ tam thất, tác dụng của củ tam thất trong bồi bổ cơ thể khi bị suy nhược được nhiều người tin dùng. Củ tam thất sẽ kích thích vị giác, tăng cảm giác thèm ăn và giúp ăn ngon miệng hơn, từ đó người bị suy nhược cơ thể sẽ lấy lại được sinh lực, tăng cân nhanh và khỏe mạnh. Bạn có thể tham khảo bài thuốc giúp bồi bổ cơ thể như sau:
- Chuẩn bị: Củ tam thất và hương phụ mỗi thứ 12g; ích mẫu, bổ chinh mỗi thứ 40g; kê huyết đằng 20g.
- Cách làm: Các nguyên liệu đem đi phơi khô rồi tán nhỏ thành bột. Khi nào sử dụng thì mỗi lần lấy 30g bột để pha với nước ấm. Tùy theo tình trạng suy nhược cơ thể mà liều lượng sử dụng bột thuốc sẽ khác nhau.
10. Phòng ngừa tình trạng thiếu máu
Củ tam thất giúp tăng khả năng hấp thụ dưỡng chất, đặc biệt là sắt từ thực phẩm vào cơ thể. Từ đó phòng ngừa được tình trạng thiếu máu sau sinh ở phụ nữ hoặc thiếu máu sau tai nạn, thiếu máu do suy nhược và tổn thương cơ thể… Bạn hãy sử dụng từ 5-8g bột tam thất pha với nước ấm hàng ngày để uống, hoặc là chế biến tam thất cùng với thịt gà tần để sử dụng sẽ giúp cải thiện chứng thiếu máu ở cơ thể.
Đối tượng nào không nên sử dụng và các tác dụng phụ đi kèm
Mặc dù tác dụng của củ tam thất là vô cùng hữu hiệu đối với cơ thể. Tuy nhiên những nhóm người sau đây không nên sử dụng bởi tam thất có thể làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh đang gặp phải.
- Bà bầu đang mang thai tuyệt đối không nên sử dụng củ tam thất bởi nó có thể gây chảy máu trong, tăng nguy cơ sảy thai.
- Các chị em bị rong kinh nặng cũng không nên sử dụng củ tam thất bởi nó sẽ khiến tình trạng bệnh trở nên nguy hiểm hơn.
- Người mắc bệnh tiêu chảy không được sử dụng củ tam thất bởi nó sẽ khiến bệnh không chữa khỏi được, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
- Trẻ em dưới 12 tháng tuổi tốt nhất không nên sử dụng tam thất, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Bà bầu là đối tượng không nên sử dụng tam thất
Cách sử dụng củ tam thất hiệu quả nhất
- Củ tam thất có thể tán nhỏ thành dạng bột để pha vào nước uống hàng ngày.
- Củ tam thất còn được chế biến sang dạng cao lỏng để uống hoặc bôi ngoài da nhằm đánh tan máu bầm hoặc giảm đau.
- Củ tam thất có thể được ngâm rượu để làm rượu thuốc uống hàng ngày. Tuy nhiên nên sử dụng tam thất bắc để ngâm vì đặc tính dinh dưỡng của nó cao hơn so với tam thất nam.
- Củ tam thất có thể được mang đi phơi khô để thuận tiện cho quá trình bảo quản. Hoặc có thể sử dụng dạng tươi ngay lập tức trong các món ăn để bồi bổ cơ thể.
