Nếu không muốn collagen trong cơ thể sớm bị rút cạn hay tổn hại, bạn cần tránh xa 3 tác nhân nguy hiểm đó là ánh sáng mặt trời, thuốc lá và một loại thực phẩm nhiều chị em rất nghiện.
Collagen là một loại protein, nó chiếm khoảng 1/3 tổng lượng protein trong cơ thể. Collagen cần thiết cho khớp, giúp da đàn hồi, giảm nếp nhăn. Collagen giống như một chất keo giúp gắn kết mọi thứ lại với nhau trong cơ thể: cơ, xương, gân, dây chằng, các cơ quan và da.
Khi bạn già đi, cơ thể tạo ra ít collagen hơn. Lúc này bạn sẽ thấy xuất hiện các triệu chứng như đau khớp, cứng gân hoặc dây chằng, cơ bắp yếu dần, da mỏng đi và xuất hiện nếp nhăn. Lão hóa là quá trình tất yếu nên bạn không thể tránh được.
Tuy nhiên có một số yếu tố bên ngoài bạn hoàn toàn có thể tránh được để không bị "rút cạn" collagen. Dưới đây là 3 tác nhân làm tổn hại tới collagen trong cơ thể, mọi người tốt nhất nên tránh xa hoặc hạn chế.
1. Ánh nắng mặt trời
Da bao gồm ba lớp: lớp biểu bì ở ngoài cùng; lớp hạ bì ở giữa và lớp dưới da ở trong cùng. Lớp hạ bì chứa collagen, elastin và các sợi khác hỗ trợ cấu trúc của da.
Bức xạ tia cực tím từ ánh nắng mặt trời gây ảnh hưởng đến da gồm hai loại sóng khác nhau, UVA và UVB. Tia UVB ngắn hơn tia UVA và là thủ phạm chính gây cháy nắng. Các tia UVA, với bước sóng dài hơn, là nguyên nhân gây ra sự lão hóa do ánh nắng mặt trời. Tia UVA thâm nhập sâu vào lớp hạ bì, chúng làm hỏng các sợi collagen.
Thiệt hại này gây ra sự gia tăng sản xuất elastin bất thường. Lượng elastin bất thường dẫn đến việc sản xuất các enzyme gọi là metallicoproteinase. Những enzyme này, giúp xây dựng lại collagen bị tổn thương và cũng làm thoái hóa collagen, dẫn đến làn da được tái tạo không đúng cách. Khi quá trình này được lặp đi lặp lại cộng với việc tiếp xúc với tia UVA hàng ngày, làn da không được tái tạo lại đúng cách sẽ hình thành các nếp nhăn và lượng collagen cạn kiệt dẫn đến da sần sùi.
2. Thuốc lá
Hút thuốc ảnh hưởng đến collagen và elastin, là những sợi đàn hồi giúp da căng mọng và săn chắc. Chiết xuất khói thuốc lá gây ra stress oxy hóa trong nguyên bào sợi da, làm giảm sự hình thành collagen và tăng sự xuất hiện của một loại enzyme làm suy giảm collagen.
Hóa chất trong khói thuốc lá cũng làm tăng mất nước qua biểu bì và gây thoái hóa collagen. Điều này khiến da ngày càng chảy xệ và kém mịn màng.
Nghiên cứu được công bố vào năm 2020 cũng cho thấy da của những người hút thuốc cứng hơn da của những người không hút thuốc.
3. Đường
Ăn quá nhiều đường có thể khiến da xỉn màu và nhăn nheo. Nguyên nhân là do một quá trình tự nhiên được gọi là glycation, khi đường trong máu gắn với protein sẽ tạo thành các phân tử mới có hại được gọi là sản phẩm cuối glycation tiên tiến (hay viết tắt là AGEs). Khi AGEs tích tụ, chúng làm hỏng các protein liền kề. Trong đó dễ bị tổn thương nhất là collagen và elastin, các sợi protein giữ cho da săn chắc và đàn hồi.
Một khi bị tổn thương, collagen và elastin dễ gãy, dẫn đến da xuất hiện nếp nhăn và chảy xệ. Ngoài việc làm hỏng collagen, chế độ ăn nhiều đường cũng ảnh hưởng đến loại collagen trong cơ thể. Các collagen phong phú nhất trong da là loại I, II và III, với loại III là loại ổn định nhất và tồn tại lâu nhất.
Quá trình glycation biến đổi collagen loại III thành loại I, dễ vỡ hơn. Khi điều đó xảy ra, làn da kém mềm mại hơn. Bên cạnh đó, AGEs vô hiệu hóa các enzym chống oxy hóa tự nhiên của cơ thể khiến bạn dễ bị tổn thương hơn trước tác hại của ánh nắng mặt trời.
Tuy nhiên, không dễ để loại bỏ đường hoàn toàn. Đường rất dễ gây nghiện và có nhiều trong các món ăn mà chị em yêu thích như trà sữa, bánh ngọt... Đường cũng tồn tại trong rất nhiều thực phẩm, ngay cả ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau củ cũng chuyển thành glucose - loại đường cung cấp năng lượng cho quá trình glycation - khi được tiêu hóa. Nhưng bạn có thể hạn chế thêm đường bằng cách nêm ít đường khi nấu ăn, hạn chế ăn các thực phẩm chế biến sẵn vì chúng thường chứa nhiều đường, chú ý thành phần đường trong các thực phẩm mà bạn mua để không tiêu thụ quá nhiều.
