Nhờ công dụng bảo quản thực phẩm tươi ngon, mát lạnh nên lạnh được xem là phương tiện hữu ích và cần thiết trong đời sống của nhiều người. Tuy nhiên theo các chuyên gia, cần lưu ý trong việc bảo quản thức ăn bằng tủ lạnh, tránh những hiểm họa có thể xảy ra với sức khỏe.
Bảo quản thức ăn trong tủ lạnh “vô tội vạ”
Vừa mới cưới chưa đầy năm, không ít lần chị Lê Ái Mỹ (29 tuổi, ngụ quận 8, TP.HCM) phải thở dài bất lực vì cách bảo quản thức ăn của mẹ chồng mỗi khi mẹ chồng và nàng dâu cùng vào bếp.
“Nhà ít người, chỉ có 2 vợ chồng và mẹ, thế nhưng hầu như lúc nào nấu ăn mẹ cũng nấu thừa, rồi cho thức ăn thừa vào tủ lạnh. Hôm sau nấu thức ăn mới thì ít khi lôi lại đồ cũ ra hâm, có khi rau xào hay canh hầm ăn chán chê 3-4 ngày rồi mới lôi ra hâm lại. Nhiều lần góp ý với mẹ thì mẹ tôi hay bảo mua tủ lạnh làm gì mà không bảo quản thức ăn, nhiệt độ thấp như thế vi khuẩn nào mà sinh sôi được. Tôn trọng mẹ chồng nhưng tôi cũng rất lo lắng cho sức khỏe của gia đình”, chị Mỹ nói.
Làm nhân viên văn phòng nên hầu như cả tuần vợ chồng anh Nguyễn Đình Luân (36 tuổi, ngụ quận 12, TP.HCM) đều tất bật công việc ở công ty, ít có thời gian đi chợ hay siêu thị. Vì lí do đó, mỗi cuối tuần, anh Luân và vợ tranh thủ đi mua thức ăn rồi bảo quản trong tủ lạnh để nấu ăn cho cả nhà suốt tuần.
“Thường bà xã tôi sẽ đi chợ hay siêu thị sớm vào thứ 7 để lựa cá, thịt tươi ngon sau đó bảo quản trong ngăn đá, mỗi khi ăn thì lấy ra rã đông, phần còn lại thì cho tiếp vào ngăn đá tủ lạnh. Tôi thấy tủ lạnh hỗ trợ rất nhiều trong việc bảo quản thực phẩm, nhất là đối với các gia đình bận rộn như nhà tôi. Tủ lạnh tôi cũng lựa chọn loại đắt tiền, có tác dụng kháng khuẩn nên tôi nghĩ quan trọng ở công đoạn chọn mua và chế biến chứ bảo quản thì hoàn toàn yên tâm”, anh Luân nói.
Nhiều người đang lầm tưởng về công dụng bảo quản thực phẩm an toàn tuyệt đối của tủ lạnh.
Thực tế, quan niệm sai lầm về công dụng “thần kỳ” của tủ lạnh vẫn được bắt gặp trong nhiều hộ gia đình. Với chức năng làm lạnh, tủ lạnh được nhiều người xem có thể bảo quản tất cả mọi loại thực phẩm khỏi nấm mốc, hư hỏng mà không quan tâm đến loại thực phẩm đó là gì và giá trị dinh dưỡng ra sao.
Bảo quản thức ăn trong tủ lạnh không đúng cách nguy hại cho sức khỏe
Theo Thạc sĩ Bác sĩ Lê Thị Ngọc Vân, Nguyên trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhân dân 115, không phải bất kỳ loại thực phẩm nào cũng có thể bảo quản trong tủ lạnh và mỗi loại sẽ có chế độ, thời gian và cách bảo quản riêng. Nếu bảo quản thức ăn trong tủ lạnh không đúng cách, người dùng có thể đối diện với nhiều nguy cơ về sức khỏe.
Nói về việc nhiều người bảo quản thức ăn thừa trong tủ lạnh nhưng lại không dùng ngay vào bữa ăn sau, theo bác sĩ Vân, đây là việc cần hạn chế. Tốt nhất vẫn nên nấu và ăn hết lượng thức ăn của mỗi bữa ăn. “Việc cho thức ăn vào tủ lạnh bảo quản nhưng không ăn ngay sẽ tồn tại nguy cơ tăng lượng vi khuẩn tìêm ẩn trong thức ăn, thậm chí có thể gây ngộ độc thực phẩm. Người dùng có thể đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, ăn không tiêu, nếu năng cần phải vào bệnh viện để cấp cứu”, bác sĩ Vân cho hay.
Với quan niệm coi tủ lạnh là phương tiện vạn năng, có thể lợi dụng nhiệt độ mà giữ lại những dinh dưỡng tốt nhất trong thực phẩm cũng như tiêu diệt vi khuẩn vì nhiệt độ quá lạnh, bác sĩ Vân cho rằng đây là quan niệm chỉ đúng một phần vì nếu thực phẩm đã nhiễm khuẩn sẵn, bảo quản trong tủ lạnh càng làm thức ăn nhiễm khuẩn nặng hơn.
“Chỉ đúng đối với thức ăn sạch được để vào tủ lạnh bảo quản với nhiệt độ phù hợp có thể làm chậm lại quá trình nhiễm khuẩn cũng như sự phát triển. Tuy nhiên nếu bảo quản bằng tủ lạnh, dinh dưỡng trong thực phẩm không thể nào nguyên vẹn như lúc đầu”, bác sĩ Vân nhấn mạnh.
Thức ăn sạch được để vào tủ lạnh bảo quản với nhiệt độ phù hợp có thể làm chậm lại quá trình nhiễm khuẩn cũng như sự phát triển.
Đối với thức ăn thừa khi cất ở ngăn mát tủ lạnh, chuyên gia này khuyến cáo nên ăn lại tốt nhất tối đa 24 giờ đồng hồ. Đối với những loại thức ăn để ngăn đông như thịt kho, cần phân ra thành nhiều phần nhỏ, tránh việc rã đông thức ăn rồi lại cho tiếp vào ngăn đông. Những món canh rau, nên dùng ngay trong bữa ăn hôm sau vì một số loại rau có phun hóa chất, nếu bảo quản lâu sẽ dễ chuyển hóa sang nitrit, cực kì độc hại cho sức khỏe.
Cách bảo quản từng loại thực phẩm trong tủ lạnh để đảm bảo an toàn
Riêng với từng loại thực phẩm, bác sĩ Vân hướng dẫn cách bảo quản:
1. Hải sản và thịt sống
Hải sản, thịt sống, thịt gia cầm nên được bảo quản trong phần lạnh nhất của tủ lạnh càng sớm càng tốt, điều này sẽ giúp ngăn chặn vi khuẩn sinh sôi, đảm bảo an toàn cho người dùng. Bên cạnh đó, cần đặt chúng trên một cái đĩa hoặc vật chứa, tránh cho nước từ thực phẩm nhỏ vào thức ăn khác. Cố gắng giữ riêng từng loại sản phẩm để tránh nhiễm chéo.
Hải sản, thịt sống có thể được bảo quản khỏi vi khuẩn và không bị ô nhiễm trong tối đa bốn ngày. Đối với thịt đã nấu chín, tổng cộng là 3 ngày.
Lưu ý với những loại thủy hải sản như cá, tôm, cua... cần được bảo quản lạnh ngay lập tức nếu bạn không chế biến ngay sau khi đem về. Và với các loại thịt khi sử dụng, bạn không nên rã đông ở nhiệt độ phòng mà nên có kế hoạch trước và để cho thịt, cá tan băng ở ngăn mát của tủ lạnh.
Bạn có thể sử dụng các loại tủ có tính năng cấp đông mềm để bảo quản các loại thịt cá cần sử dụng trong thời gian ngắn. Khi để ở -1 độ C, thực phẩm sẽ có một lớp băng mỏng bên ngoài, không bị đông đá bên trong, nhờ đó người dùng có thể thái cắt dễ dàng mà không tốn nhiều công sức rã đông, giúp giảm thiểu đáng kể thời gian và quy trình chuẩn bị bữa ăn.
2. Hoa quả và rau
Bảo quản trái cây và rau quả một cách riêng biệt, nếu không rau sẽ hấp thụ khí ethylene thải ra từ một số loại trái cây và sẽ bị hư hỏng sớm. Tốt hơn là đặt rau và hoa quả trong các ngăn riêng biệt được cung cấp.
Tốt hơn là đặt rau và hoa quả trong các ngăn riêng biệt được cung cấp.
Bạn nên phân loại rau, để chúng trong túi đựng đã được chọc thủng vài lỗ để thoáng khí. Hãy để các loại rau củ nặng hơn như cà rốt, su hào, bắp cải... xuống dưới, sau đó để các loại rau ăn lá lên trên. Nếu thấy rau quá bẩn, bạn có thể rửa sạch, để khô nước (thấm bằng giấy ăn) trước khi cho vào tủ.
Đối với một số loại trái cây phát hành khí ethylene như chuối, bơ, đào, mơ... không cần phải được bảo quản trong tủ lạnh bởi chúng sẽ khiến thực phẩm gần đó chín hoặc nhanh hỏng hơn. Điều này cũng đúng với một số loại rau củ như khoai tây, hành tây, tỏi, cà chua, bí ngô... chúng sẽ để được lâu hơn nên lưu trữ ở nhiệt độ phòng.
3. Trứng
Nhiều người có thói quen để trứng ở cánh cửa tủ lạnh. Trên thực tế, bạn nên để trứng ở các ngăn chính để có thể duy trì nhiệt độ ổn định, giúp trứng tươi lâu hơn. Ngoài ra, trứng nên được giữ trong các hộp đóng gói ban đầu để giảm nguy cơ bị vỡ. Về cơ bản, trứng là sản phẩm có thể kéo dài trong một thời gian dài (3-5 tuần).
4. Sữa thanh trùng
Sữa thanh trùng có thời hạn ngắn và dễ hỏng hơn các loại sữa tươi đóng hộp khác. Do đó, loại thực phẩm này nên được bảo quản ở ngăn chính tủ lạnh thay vì ở cánh cửa, nơi nhiệt độ không ổn định. Đồng thời, bạn cũng cần cho ngay sữa vào tủ lạnh khi đem về từ siêu thị, cửa hàng, không để ở nhiệt độ phòng quá lâu.
Đối với các sản phẩm từ sữa như phô mai, sau khi sử dụng còn dư cần được bảo quản trong hộp kín, tránh lây nhiễm vi khuẩn từ thực phẩm khác. Còn với bơ thì để nguyên chúng trong hộp đựng ban đầu, và giữ trong cửa tủ lạnh. Tuy nhiên đừng bảo quản chúng lâu hơn 6 tháng.
5. Các sản phẩm khô
Không cần phải lưu trữ các sản phẩm khô trong tủ lạnh vì độ ẩm sẽ làm hỏng độ giòn của thực phẩm. Nếu có lưu trữ hãy để các sản phẩm khô vào bình chứa kín và khô ráo.
