Một người mẹ nhất quyết tự xay sữa đậu nành cho gia đình, mong con khỏe mạnh mỗi ngày. Một năm sau, hai mẹ con đến bệnh viện do chức năng gan bất thường và cuối cùng được chẩn đoán mắc bệnh ung thư gan.
1. Sữa đậu nành có tốt cho cơ thể như tin đồn?
Sữa đậu nành là thức uống thực vật bổ dưỡng, giàu protein chất lượng cao và nhiều nguyên tố vi lượng. Tuy nhiên, giá trị sức khỏe của sữa đậu nành nằm ở việc nó có được làm đúng cách hay không. Nếu sữa đậu nành chưa được nấu chín kỹ, nó có thể chứa các thành phần có hại như saponin và phytohemagglutinin. Những chất này có thể gây buồn nôn và nôn trong thời gian ngắn, trong khi sử dụng lâu dài có thể gây tổn thương không thể phục hồi cho hệ thống trao đổi chất của gan.
Đây là vấn đề của hai mẹ con người nội trợ ở trên. Khi nấu sữa, người mẹ tin rằng chỉ cần sữa sủi bọt là chín, bèn lập tức tắt bếp. Trên thực tế, sữa đậu nành họ uống hàng ngày không đạt tiêu chuẩn nấu chín kỹ, điều này dần dần làm tăng gánh nặng cho gan và cuối cùng phát triển thành các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Sữa đậu nành nên được nấu kỹ. (Ảnh minh họa).
2. Sữa đậu nành và nguy cơ ung thư gan: Mấu chốt nằm ở "độc tố"
Sữa đậu nành tưởng chừng đơn giản nhưng lại có những đặc tính hóa học phức tạp. Sữa đậu nành đun nóng không đủ sôi có chứa saponin, chất hóa học tự nhiên có trong đậu có thể gây kích ứng ở đường tiêu hóa. Ngoài ra, còn có một loại phytoerythrocyte agglutinin, có thể gây ra phản ứng thái quá của hệ thống miễn dịch và làm tăng gánh nặng cho gan sau khi vào cơ thể.
Các nghiên cứu liên quan đã chỉ ra rằng saponin tạo ra một lượng lớn bọt ở nhiệt độ 80°C, nhưng không bị phá hủy hoàn toàn. Hiện tượng sôi giả này là nguyên nhân quan trọng dẫn đến đánh giá sai về việc sữa đã sôi hay chưa.
Nếu sữa đậu nành không được đun tiếp tục trong 5-10 phút, các chất này có thể tồn tại và gây độc cho tế bào gan. Gan là "nhà máy giải độc" của cơ thể và chịu trách nhiệm xử lý các độc tố mà chúng ta tiếp xúc trong chế độ ăn uống hàng ngày. Khi sữa đậu nành chưa nấu chín có thể khiến gan bị quá tải. Về lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng viêm nhiễm, xơ hóa và thậm chí là ung thư có thể xảy ra.
3. Bí quyết để uống sữa đậu nành an toàn
Sữa đậu nành tự làm phải được nấu chín hoàn toàn. Sau khi sữa sôi hẳn, bạn nên tiếp tục đun nóng hơn 5 phút sau khi đun sôi để đảm bảo các chất độc hại bị phân hủy hoàn toàn. Nếu sử dụng máy làm sữa đậu nành, hãy đảm bảo sử dụng chức năng "nấu" thay vì chương trình hâm nóng đơn giản.
Nếu uống đúng cách, sữa đậu rất tốt cho thể chất. Nghiên cứu khoa học còn phát hiện uống sữa đậu nành điều độ có tác dụng tích cực trong việc ngăn ngừa ung thư. Một nghiên cứu trên tạp chí Nutrients cho thấy việc tăng lượng sữa đậu nành thêm 30 gram mỗi ngày có thể giảm 46% nguy cơ ung thư.
Isoflavone đậu nành là phytoestrogen có thể làm giảm nguy cơ ung thư bằng cách ức chế sự tăng sinh tế bào ung thư thông qua việc can thiệp vào các tín hiệu tăng trưởng của tế bào ung thư. Sữa đậu nành có tác dụng chống oxy hóa, làm giảm tổn thương gốc tự do đối với DNA, từ đó làm giảm nguy cơ đột biến. Sữa giúp ức chế sự hình thành mạch, ngăn chặn tế bào ung thư tiếp cận các chất dinh dưỡng và hạn chế sự lây lan của chúng.
Đặc biệt đối với các bệnh ung thư liên quan đến hormone như ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt, tác dụng bảo vệ của isoflavone đậu nành đặc biệt đáng kể. Điều này càng nhắc nhở chúng ta, uống sữa đậu nành một cách khoa học không chỉ có thể đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày mà còn đóng vai trò tích cực trong việc ngăn ngừa các bệnh lớn.
Tuy nhiên không nên uống quá nhiều sữa đậu nành bởi có thể phản tác dụng. Một quan sát lâu dài về việc tiêu thụ sữa đậu nành cho thấy những người uống hơn 500 ml mỗi ngày có nguy cơ bất thường về chức năng gan cao hơn đáng kể. Điều này là do sữa đậu nành rất giàu protein thực vật, uống quá nhiều sẽ gây gánh nặng cho hệ thống trao đổi chất của gan và thận. Nên kiểm soát ở mức 200-300 ml mỗi ngày, đặc biệt là người trung niên, người già và những người có chức năng gan yếu nên chú ý hơn đến việc ăn uống.
Sữa đậu nành thơm ngon, giàu dinh dưỡng. (Ảnh minh họa).
4. Các lầm tưởng về sữa đậu nành
- Lầm tưởng 1: Trứng và sữa đậu nành xung đột với nhau
Đây là một quan điểm sai. Trong sữa đậu nành nấu chín hoàn toàn, chất ức chế trypsin của nó đã mất hoạt tính và sẽ không cản trở quá trình hấp thụ protein của trứng. Trên thực tế, cấu trúc protein của trứng và sữa đậu nành bổ sung cho nhau và việc dùng chúng cùng nhau thực sự có thể cải thiện việc sử dụng protein.
- Lầm tưởng 2: Thêm đường nâu sẽ phá hủy dinh dưỡng của sữa đậu nành
Các axit hữu cơ trong đường nâu thực sự có thể phản ứng với một số thành phần trong sữa đậu nành, nhưng tác động rất nhỏ. Tuy nhiên, việc bổ sung thêm đường vào đường nâu có thể gây bất lợi cho sức khỏe. Nên thay thế bằng chà là đỏ hoặc quả dâu tây, chúng không chỉ cải thiện hương vị mà còn tốt cho sức khỏe hơn.
- Lầm tưởng 3: Bệnh nhân gút không được uống sữa đậu nành
Mặc dù đậu nành có hàm lượng purine cao nhưng purin đã được pha loãng sau khi pha thành sữa đậu nành. Sữa đậu nành có nồng độ thấp (chẳng hạn như dưới 10%) thích hợp cho bệnh nhân gút. Sữa đậu nành, do đó, hoàn toàn có thể trở thành một phần trong cuộc sống lành mạnh hàng ngày của bạn.
