Khi bị tiêu chảy, mất nước, việc bù nước và điện giải bằng dung dịch oresol là rất cần thiết, nhưng làm sai cách có thể gây nguy hiểm đến tính mạng, nhất là trẻ nhỏ.
Thời gian gần đây, tại Khoa Cấp cứu và Chống độc – Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận nhiều trẻ vào cấp cứu do tiêu chảy cấp, điển hình là bé trai 9 tháng tuổi ở Hà Nội nhập viện trong tình trạng mất nước nặng và rối loạn ý thức.
Trước khi nhập viện, bé trai này được chẩn đoán bị tiêu chảy cấp, có chỉ định điều trị tại nhà. Quá trình chăm sóc tại nhà, gia đình pha oresol cho uống, nhưng không đúng tỉ lệ. Theo đó, phụ huynh chỉ pha nửa gói oresol với 70ml nước thay vì pha thuốc với 200ml nước đun sôi để nguội như hướng dẫn, từ đó khiến trẻ phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch.
BS.CKII Nguyên Tân Hùng – Phó Trưởng Khoa Cấp cứu và Chống độc cho biết, trẻ vào viện trong trạng thái li bì, rối loạn ý thức. Sau khi thăm khám và làm xét nghiệm kiểm tra, các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị mất nước nặng do tiêu chảy và rối loạn điện giải nặng do tăng natri máu (hàm lượng muối trong máu tăng cao). Ngay lập tức trẻ được các bác sĩ điều trị bù dịch và điều chỉnh rối loạn điện giải, hiện sau hơn 1 tuần điều trị theo phác đồ, sức khỏe của bé đã ổn định và được ra viện.
Bé trai 9 tháng rối loạn ý thức do pha oresol không đúng cách. Ảnh: BVCC.
Bác sĩ Hùng cho biết, tiêu chảy cấp là tình trạng đi ngoài phân lỏng trên 3 lần/ngày. Đây là bệnh lý rất hay gặp ở trẻ em và là một trong những bệnh lý gây tử vong hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi tại các nước đang phát triển. Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp thường do virus như Rotavirus, Enterovirus, Norovirus, Adenovirus,… Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác như: vi khuẩn, ký sinh trùng, vệ sinh kém, ăn các thức ăn thức ăn không đảm bảo, do dùng thuốc hoặc dị ứng,…
Triệu chứng nổi bật của bệnh là tình trạng mất nước, mỗi trẻ có với các dấu hiệu khác nhau như: khát nước, nôn, đi ngoài, môi khô, mắt trũng, sụt cân, tùy theo các mức độ. Trong tình trạng nặng có thể gây rối loạn điện giải, sốc giảm thể tích, nhiễm khuẩn,… thậm chí có thể gây suy đa tạng, tử vong. Do vậy, việc bù nước và điện giải là rất quan trọng.
Theo bác sĩ Hùng, oresol là thuốc giúp bù nước và điện giải hiệu quả cho cả người lớn và trẻ em, được khuyến cáo dùng trong những trường hợp trẻ bị mất nước và chất điện giải do tiêu chảy, sốt cao,… Tuy nhiên, hiệu quả của oresol chỉ đạt được khi pha đúng liều lượng. Sai lầm trong việc pha thuốc, như pha quá đặc hoặc quá loãng, có thể gây rối loạn điện giải, thậm chí dẫn đến tổn thương não, tử vong ở trẻ nhỏ.
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, cha mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc sau khi sử dụng oresol như sau:
- Đọc kĩ hướng dẫn cách pha Oresol trên bao bì, tuyệt đối tuân thủ theo liều lượng quy định… Ví dụ, một gói Oresol theo hướng dẫn pha với 200ml thì cần pha chính xác 200ml nước, không ước lượng hoặc đong bằng các dụng cụ đo lường không chính xác.
- Cho trẻ uống Oresol từng thìa nhỏ (với trẻ nhỏ) hoặc từng ngụm (với trẻ lớn).
- Chỉ sử dụng dung dịch trong vòng 24 giờ sau khi pha.
Việc tuân thủ và pha oresol đúng hướng dẫn của nhà sản xuất là rất quan trọng. Ảnh minh họa.
Về cách phòng ngừa tiêu chảy cấp cho trẻ, bác sĩ Hùng khuyến cáo:
- Cho trẻ bú mẹ trong ít nhất 6 tháng đầu sau sinh;
- Luôn cho trẻ ăn uống hợp vệ sinh, không kiêng khem quá mức;
- Rửa tay cho trẻ và người chăm sóc bằng xà phòng trước ăn và sau khi đi vệ sinh;
- Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, sử dụng nguồn nước sạch, không phóng uế bừa bãi, rác thải để đúng nơi quy định;
- Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho trẻ;
- Cho trẻ uống một số vắc-xin như rotavirus, tả;
Khi trẻ có một trong các dấu hiệu sau: trẻ sốt cao liên tục không đáp ứng thuốc hạ sốt, trẻ nôn và đi ngoài nhiều lần trong ngày hoặc có biểu hiện khát nước, ăn uống kém, bỏ bú, phân có máu, bụng chướng, quấy khóc, … cha mẹ cần cho trẻ đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.
