Trưa ngày 8/4, trao đổi bên lề cuộc họp Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch COVID-19 PGS.TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm đáp ứng khẩn cấp các sự kiện y tế công cộng (Bộ Y tế) cho biết, hiện một số trường hợp chưa xác định được nguồn lây. Điều này cho thấy có sự lây lan trong cộng đồng.
Ông đánh giá thế nào về việc xác định nguồn lây hiện nay trong cộng đồng?
Tất nhiên những người dịch tễ chúng tôi có những điều tra thêm để có kết quả chính xác vì thời gian qua có thông tin một số bệnh nhân có liên quan tới Bệnh viện Bạch Mai nói rằng lây từ Bạch Mai. Tôi lấy ví dụ trường hợp bệnh nhân 243 vào Bệnh viện Bạch Mai từ sớm, ngày thứ 4 lấy máu, ngày 5/4 xét nghiệm ra dương tính thể hiện là bệnh nhân đang mắc bệnh. Đồng thời chúng tôi cũng làm kháng thể để xem bệnh nhân này nhiễm lâu chưa hay mới nhiễm. Trong xét nghiệm của Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư làm không phát hiện ra kháng thể.
Qua đây nghĩ rằng đây là trường hợp mới nhiễm. Trong quá trình điều tra dịch tễ bệnh nhân này tiếp xúc với nhiều người tại nhiều nơi, kể cả có những nơi nguy cơ cao như các bệnh viện khác nên không thể khẳng định bệnh nhân lây từ Bệnh viện Bạch Mai lâu rồi, mà nghĩ đến lây nhiễm trong cộng đồng.
PGS.TS Trần Đắc Phu
Làm sao để tìm được nguồn lây trong cộng đồng, thưa ông?
Câu chuyện cứ đi tìm nguồn lây nhiễm rất khó, mà quan trọng hơn là tìm biện pháp dập dịch. Việc xét nghiệm phát hiện những trường hợp liên quan tại ổ dịch, cách ly những bệnh nhân và người tiếp xúc gần thậm chí khoanh vùng những vùng nguy cơ cao để dập dịch rất cần thiết. Có thể rất nhiều địa phương gặp tình huống như thế này cũng cần đặt vấn đề những người tiếp xúc, những người lây người bệnh để khoanh vùng dập dịch, rất quan trọng.
Ông có thể cho biết việc xét nghiệm khẳng định ca dương tính được thực hiện thế nào?
Hiện nay việc xét nghiệm kháng thể nhanh không có độ chính xác cao, làm phục vụ chủ yếu sàng lọc. Nhưng một số xét nghiệm có tính chất khẳng định như trường hợp bệnh nhân 243, Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư và các Viện Pasteur có khả năng làm được. Hiện nay chỉ những trường hợp nào cần thiết mới xét nghiệm để khẳng định nguồn lây còn chúng ta phải tập trung việc phát hiện những ca bệnh tiếp xúc gần, có liên quan và cách ly khoanh vùng dập dịch quan trọng hơn.
Theo ông, điều quan trọng cần làm hiện nay là gì?
Trước đây phần lớn nguồn lây là những ca bệnh nhập cảnh về chúng ta phát hiện được những trường hợp đầu tiên gây bệnh và tìm những người liên quan để khoanh vùng dập dịch. Nhưng hiện nay trong thời điểm có những trường hợp lây cộng đồng, những ca này rất khó phát hiện nguồn lây và tốn nhiều công sức nếu tập trung tìm. Vì thế hiện nay quan trọng là tìm những trường hợp liên quan đến ca dương tính để cách ly khoanh vùng dập dịch ở vùng đó được đặt lên hàng đầu.
Việc giãn cách xã hội đến thời điểm này có vai trò thế nào thưa chuyên gia?
Chính việc lây lan trong cộng đồng mà không biết ai là người đang nhiễm và cũng không biết đâu là nguồn bệnh, tất nhiên trong lúc này chưa nhiều nhưng không biết rất nguy hiểm. Việc giãn cách xã hội giúp người bệnh không tiếp xúc người lành và ngược lại. Như vậy sẽ không bị lây bệnh. Trong khoảng thời gian 14 ngày mầm bệnh trong đối tượng nhiễm bệnh không lan truyền nữa sẽ giải quyết được dập dịch. Việt Nam đã làm quyết liệt và làm sớm khi số ca bệnh trong cộng đồng chưa cao, nhưng phải làm quyết liệt, triệt để các nơi, chứ nơi làm, nơi lại thực hiện không tốt thì không hiệu quả.
Cảm ơn ông!
