Tại thời điểm phát hiện ra xác ướp, những người công nhân đã vô cùng hoảng loạn, tưởng mình nhìn thấy ma quỷ.
Vào ngày 12/5/1897, hai công nhân đang nạo vét than bùn từ một đầm lầy Stijfveen gần làng Yde, thuộc thành phố Tynaarlo, tỉnh Drenthe, Hà Lan, hoảng hồn vì nghĩ mình vừa nhìn thấy ma quỷ. Từ dưới mặt nước nổi lên một cái xác biến dạng, mái tóc màu lửa không hề báo trước khiến những người đàn ông nháo nhào bỏ chạy. Giờ đây, cái xác ấy được gọi là cô gái Yde, đã có niên đại tới 2.000 năm.
Vài giờ sau khi đã trấn tĩnh lại, những công nhân bèn quay lại, lấp than bùn lên cái xác để che khuất nó khỏi tầm nhìn. Một sợi dây thừng thắt nút quanh cổ và vết đâm gần xương đòn cho thấy cô gái đã bị giết rất bi thảm. 9 ngày sau đó, trưởng làng tìm thấy cô gái nhưng phần lớn tóc và răng của cái xác đã biến mất. Gom lại bàn chân, bàn tay và một phần xương chậu trong đống tạp chất, ông đưa hài cốt của cô gái giao cho bảng tàng Drents để họ điều tra.
Phải mất một thế kỷ người ta mới tìm ra những bí ẩn xoay quanh xác chết này. Họ tiết lộ đó là một cô gái 16 tuổi, đã chết từ khoảng năm 54 TCN - 128 SCN. Thông qua tình trạng của hài cốt, các chuyên gia phát hiện ra cô gái Yde đã bị vẹo cột sống nghiêm trọng và với chiều cao khoảng 1,3 m, người ta tin cô gái đã chết trong nghi lễ hiến tế trẻ em.
Cái chết bi thảm của cô gái Yde
Những người công nhân nạo vét than bùn vô tình chôn vùi xác cô gái Yde đương nhiên không biết rằng một ngày nào đó phát hiện rùng rợn của họ sẽ có giá trị lịch sử. Đến ngày 21/5/1897, các quan chức bảo tàng và chính quyền địa phương mới tìm thấy cái xác và lúc đó, danh tính cô gái vẫn còn là một bí ẩn.
Người ta phát hiện một sợi dây thòng lọng quấn chặt quanh cổ nạn nhân 3 vòng, khiến cái xác có một vẻ mặt ghê rợn. Một loạt các chi bị chặt đứt, cho thấy đây là cái chết vô cùng đau đớn, tàn bạo. Một nửa mái tóc cũng bị cắt ngắn, răng cô gái cũng biến mất.
Khi ấy, không có cách nào để xác định tuổi của cô gái Yde vì công nghệ xác định niên đại bằng phóng xạ carbon đến những năm 1940 mới xuất hiện. Trong khi bờm tóc cho thấy nạn nhân là nữ, chỉ có phân tích hộp sọ bằng công nghệ hiện đại mới xác nhận điều này. Thi thể bí ẩn được trưng bày tại bảo tàng Drents mà không có nghiên cứu thêm.
Tuy nhiên, vào năm 1992, Giáo sư Richard Neave của Đại học Manchester (Anh) đã chụp CT sọ não của cái xác, xác định đó là một cô gái và nhận định đây là một thiếu nữ khoảng 16 tuổi do không có răng khôn. Chứng bệnh cong vẹo cột sống của xác ướp cũng được xác định. Bàn chân phải sưng tấy bất thường khiến cô gái này phải đi khập khiễng khi còn sống.
Việc xác định niên đại bằng carbon phóng xạ tiết lộ cô gái chết vào thời điểm chuyển giao của Kỷ nguyên chung. Axit tannic trong đầm lầy đã bảo vệ thi thể cô ấy kể từ đó.
Vào năm 1994, các chuyên gia tiến hành tái tạo khuôn mặt cho xác ướp. Cô gái Yde trở nên nổi tiếng khắp thế giới. Khi vẫn chưa rõ nguyên nhân cái chết, tiến sĩ Roy van Beek của Đại học Wageninggen (Hà Lan) đã mạnh dạn phỏng đoán: "Có 2 giả thuyết được đưa ra. Thứ nhất là liên quan đến những người sống theo quy tắc tập quán. Xác chết có thể là người bị kết án tội phạm hoặc tội ngoại tình. Cách giải thích thứ hai được truyền bá nhiều hơn, đó là hiến tế để đổi một quyền lực cao hơn".
Bức tranh cộng đồng được tái hiện
Trong nghiên cứu năm 2019, từ xác ướp của cô gái Yde, tiến sĩ Roy Van Beek và các đồng nghiệp của ông xác định được cả bối cảnh của cộng đồng thời bấy giờ. "Bây giờ chúng tôi biết cảnh quan là một bức tranh ghép của những khu rừng còn sót lại trên các khu đất cao hơn và những bãi đất thấp, của những đồng cỏ và hệ thống đồng ruộng của người Celtic. Mọi người định cư trên những chỏm băng tích quanh năm khô ráo. Cô gái có thể đến từ một khu định cư trên sườn núi Yde gần đó", tiến sĩ Roy nói.
"Thi thể cô ấy bị bỏ lại trong một vũng lầy nhỏ và tương đối nông, cách nơi ở khoảng 1 km", ông cho biết thêm.
Trong khi các quan chức của bảo tàng Drents tuyên bố tóc của cô đã bị dân làng thế kỷ 19 cắt bỏ, các nghiên cứu gần đây với một thi thể được tìm thấy tại đầm lầy ở Đức cho thấy việc tiếp xúc với oxy khiến một bên đầu còn tóc, bên kia trọc lóc.
Ngoài ra, việc phụ nữ thời trung cổ ngoại tình bị cạo tóc thực sự rất phổ biến, tuy nhiên, không có bằng chứng về người chồng. Hơn nữa, cô ấy bị tật nên nhiều khả năng đây là mục tiêu lý tưởng cho việc hiến tế trẻ em để cầu mùa màng bội thu.
Khi khuôn mặt cô gái Yde được tái tạo vào năm 1994, người ta vô cùng ngỡ ngàng bởi đó là cô gái khá xinh đẹp, gương mặt thanh thoát. Hiện nay, hài cốt của cô vẫn được bảo quản và trưng bày tại bảo tàng Drents ở thành phố Assen, tỉnh Drenthe, Hà Lan.
