Loại cá này có kích thước bé, lại rẻ tiền, dân ở quê thường gọi nó là "cá nhà nghèo".
Với những ai sinh ra và lớn lên ở vùng đất ven biển, chắc hẳn không còn xa lạ với thứ cá xẹp lép, toàn xương, đó là con cái trích.
Cá trích là loài cá nhỏ sống theo từng đàn lớn ở cửa sông, ở biển. Con to nhất dài cỡ gang tay, bề ngang cỡ ba ngón tay khép. Thân cá trích thuôn dài, xẹp lép, vảy có màu trắng ánh bạc. Hàng năm, mùa cá trích thường bắt đầu từ độ đầu hè cho đến cuối thu, nhưng rộ nhất vẫn là vào khoảng từ tháng 5 cho đến tháng 8.
Cá trích ngày xưa được gọi là cá nhà nghèo bởi nó có giá thành rẻ, lại không được nhiều người thích vì loại cá này nhiều xương, ít thịt
Có nhiều loại cá trích, nhưng phổ biến nhất vẫn là cá trích ve, cá trích lầm và cá trích phay. Mỗi khi đến mùa, cá trích về đầy ắp, những sọt cá trích lớn nhỏ đủ loại, vảy lấp lánh ngập tràn chợ. Hồi đó, loại cá này giá rẻ hều, bán ế xin người ta còn cho, vì thế người dân ở quê thường gọi cá trích là "cá nhà nghèo".
Dù chỉ cỡ ngón tay trỏ, mình lép, nhiều xương, nhiều vảy nhưng thịt cá trích lại trắng, rất thơm và béo, ăn không tanh, vì thế từ xưa nó là loại cá được nhiều người ưa chuộng để chế biến thành các món ăn ngon trong mâm cơm "nhà nghèo".
Với những người sinh ra và lớn lên ở vùng biển, những món ăn chế biến từ cá trích trở thành một phần ký ức tuổi thơ
"Nhớ hồi còn bé, những con cá trích mặn mòi vị biển được bố chế biến, rửa sạch, cho lên vỉ than nướng chừng mươi phút là xong. Những khi đó, chúng tôi ngồi quây quần xung quanh bếp, chờ những con cá nướng thơm lừng rồi lóc vảy, gỡ 2 bên thân cá, chấm với muối tiêu chanh. Miếng cá trắng ngần, vừa bùi vừa béo, ngọt lừ trong miệng, ăn no mà không ngán.
Còn mẹ tôi thì hay nấu cá trích kho, nấu riu riu lửa nhiều giờ liền đến khi xương cá mềm nhũn. Nồi cá om có thể ăn nhiều ngày liền với cơm. Sáng sớm dậy đi học, bới chén cơm nguội ăn với cá kho mà cầm cự tới trưa", anh Tiến (quê ở Cửa Hội, Nghệ An) chia sẻ.
Gỏi cá trích làng chài Nam Ô - một trong những đặc sản nổi tiếng Đà Nẵng
Còn chị Nhàn (ở Đà Nẵng) cho biết, trước đây, cứ đến mùa cá trích, mâm cơm hết cá trích kho khô, lại chiên giòn chấm mắm ớt, hay nấu canh ngọt với thơm cà. "Mẹ tôi còn mua về tự phơi khô để dành để ăn dần trong năm. Xa quê đã lâu, nhưng mỗi lần mùa cá trích về tôi lại nhớ nồi cá trích kho bở thơm ngào ngạt mà mẹ thường nấu. Ở thành phố mua được cá trích không dễ, ở quê cá trích cũng không nhiều như xưa, thỉnh thoảng mẹ tôi mua được lại gửi cho con gái. Bao nhiêu năm ăn món này mà vẫn không thấy chán, thậm chí năm nào tôi cũng ngóng đến mùa vì nhớ hương vị xưa", chị Nhàn kể lại.
Những năm gần đây, cá trích thành món đặc sản được nhiều người dân ở thành phố tìm mua, có những người tìm mua vì nhớ món cá nhà nghèo ngày xưa, có người tìm mua vì mê mẩn hương vị thơm ngon của loại cá này.
Hiện trên chợ mạng, cá trích được bán với giá không hề rẻ
Theo khảo sát, trên chợ mạng và các cửa hàng thực phẩm, cá trích tươi được làm sạch, đóng túi zíp, bảo quản đông lạnh được bán với giá từ 90.000-120.000 đồng/kg, mỗi kg có khoảng 10-12 con. Hoặc cá trích nướng được bán tới 150.000 đồng/kg.
Là người bán các loại hải sản biển ở chợ, ông Trùng (ở chợ Phùng Khoang, Hà Nội) cho biết: "Tôi có những khách quen cứ đến mùa cá trích là đặt cả yến, vừa ăn vừa biếu. Cá trích tôi lấy của người thân đi thuyền ở biển Nam Định, có loại được nướng luôn ở biển, ăn thơm phức. Xưa đây là cá nhà nghèo, giờ đến nhà giàu cũng tìm mua về thưởng thức", ông Trùng cho hay.
Theo ông Trùng, cá trích giờ không có nhiều, các nhà hàng quán ăn cũng đặt mua nên ông phải đặt trước mới có hàng để bán. Những người ăn thứ cá này lần đầu đều khen ngợi bởi thịt của nó trắng ngần, ăn không có vị tanh. "Đây là một trong những loại cá bán chạy nhất ở cửa hàng của tôi mỗi khi đến mùa. Những người đã ăn lần đầu chắc chắn sẽ tìm đến mua lần 2, lần 3...", ông Trùng nói.
