Đây là một đặc sản dân dã của vùng đất Quảng Nam, vào mùa mỗi khi lụt tràn về.
Ở vùng đất Quảng Nam có một loại cá đặc sản dân dã gắn với cuộc sống của người dân nơi đây mỗi khi mùa lụt tràn về, đó là cá rầm.
Cá rầm còn có tên gọi khác là cá rằm. Chúng có kích thước bé, ngoại hình gần giống với cá linh. Cả cá rầm và cá linh đều thuộc họ cá chép nên thoạt nhìn thì thấy có vẻ giống nhưng thực tế đây là 2 loài cá khác nhau, cá rầm sống hầu hết ở các khu vực bao gồm Bắc bộ, Trung bộ và Nam bộ, trong đó nhiều nhất là ở Quảng Nam. Còn cá linh đặc biệt sống nhiều ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, nổi tiếng nhất vẫn là khu vực Đồng Tháp và An Giang.
Cá rầm là đặc sản của Quảng Nam, nhiều người nhầm với cá linh ở miền Tây
Con cá rầm nhỏ ri rí thường xuất hiện vào mùa lụt, chỉ bằng con tép nhỏ, hoặc con nào lớn thì bằng đầu mút đũa, bơi theo đàn. Những lão ngư có kinh nghiệm cho biết bắt cá rầm mùa lụt thông dụng nhất là kéo vó mắt lưới nhỏ như màn tuyn, nhiều mẻ vó kéo lên được hơn cả chén. Nếu không cất vó thì dùng nhá làm bằng ống tre, có hom, bỏ cám đã rang thơm vào nhử.
Mùa lụt, cá tôm bắt về không chạy chợ được thì bán rẻ cho bà con trong xóm nên nhà nào cũng được thưởng thức món cá rầm "đặc sản lũ". "Thời đó, cá rầm có đầy ở mương và đồng ruộng bị ngập trũng, cá cũng được bán ở chợ nhưng giá rất rẻ. Cá rầm kho nghệ là món ăn bình dị gắn với bữa cơm nghèo khó của người dân nơi đây. Giờ đây, lũ lụt trên các sông quê tôi lên xuống thất thường, cá tôm trên sông bị khai thác cạn kiệt nên những mùa lụt bắt cá rầm cũng dần thưa vắng", anh Lộc (ở huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam) chia sẻ.
Cá rầm kho nghệ là món ăn dân dã gắn với một thời nghèo khó của người dân Quảng Nam
Hiện cá rầm được bán ở chợ quê với giá vài chục nghìn một chén, tính ra một cân có giá khoảng 200.000 đồng. "Những con cá rầm tươi roi rói được vớt lên từ vớ, chỉ cần đem tới đầu làng là đã bán hết sạch. Khi mà cuộc sống được cải thiện, đời sống cao hơn thì con người thường có xu hướng tìm về những món ăn dân dã. Món cá rầm kho nghệ của những ngày nghèo khó giờ trở nên đắt khách", anh Lộc nói thêm.
Theo những lão ngư nhiều kinh nghiệm, cá rầm là những bầy cá con do cá gáy, cá trảnh, cá chày, cá trôi… ở thượng nguồn theo con nước lụt đầu xuôi về đẻ trứng nở thành. Cá bố mẹ ức nước vượt lên đồng, lên ruộng đẻ trứng và trứng nở ra, cá con lại chờ con lũ cuối để ngược về nguồn cội rồi lại tiếp tục vòng đời sinh trưởng như cá bố mẹ.
Cá rầm chế biến nhiều cách, nhưng hấp dẫn nhất vẫn là cá rầm kho nghệ tươi. Mua vài chén cá rầm về, chuẩn bị ít lá nghệ non, hành tím, dầu, mắm, muối, nghệ bột, tiêu, ớt. Cá rầm rửa sạch, để ráo nước, cho vào nồi ướp gia vị. Bắc nồi cá lên bếp, kho liu riu nhỏ lửa rồi bỏ lá nghệ thái nhỏ vào, rắc ít tiêu bột lên, đến khi cá săn lại thì đã thành món cá rầm kho lá nghệ như ý. Vị cá rầm quyện với vị lá nghệ, vị cay cay của tiêu, ớt, vị béo của dầu và cả vị nhẫn nhẫn của ruột cá non.
