Xuất hiện máy ATM cho vay tiền ở Nga

Sergei Amirkhanov đi qua một dãy máy bán hàng và máy ATM tại nhà ga xe lửa Kursky ở Moscow và dừng ở phía trước của một máy rút tiền màu da cam. Thay vì đút thẻ ngân hàng của mình vào máy, anh đã quét hộ chiếu, chụp một bức ảnh và nhập số điện thoại di động của mình.

Máy ATM có thể tự động cho vay tiền ở Nga. Ảnh Bloomberg

Anh nhận được một tin nhắn văn bản trên điện thoại của mình một vài phút sau đó, tin nhắn báo anh quay lại máy và rút số tiền cần vay.

Điều kì lạ là máy ATM này đang xuất hiện ngày càng nhiều tại các nhà ga và trung tâm mua sắm xung quanh Moscow vào hồi năm ngoái. Những chiếc máy ATM này giống như những chiếc máy rút tiền bình thường, nhưng nó được thiết kế để chấp nhận đơn xin vay vốn và nhả tiền ngay tại chỗ.

Những chiếc máy ATM này là một sản phẩm của tỷ phú Nga Oleg Boyko - người giàu lên nhờ kinh doanh máy đánh bạc. Khi Tổng thống Vladimir Putin thi hành lệnh cấm cờ bạc vào năm 2009, ông Boyko đã chuyển việc kinh doanh cờ bạc sang nước ngoài, nhưng ông vẫn tiếp tục kiểm soát các công ty tài chính và các công ty khác ở Nga. Một trong những khoản đầu tư của ông là 4finance (một công ty tài chính) và công ty con SMS Finance - chuyên kinh doanh các máy cho vay nhỏ.

Hiện tại có khoảng 20 chiếc máy cho vay tiền tự động được cài đặt ở Moscow. Chúng cho phép khách hàng vay 15.000 rúp (tương đương với 241 USD) và phải trả lại trong vòng 20 ngày hoặc ít hơn. Lãi suất là 2%/ngày, tương đương 730% mỗi năm.

Điều này có vẻ điên rồ, nhưng nhiều người Nga đã hưởng ứng và đón nhận loại hình công nghệ giúp họ trang trải cuộc sống tạm thời này.

Amirkhanov, 37 tuổi, đã vay 3.000 rúp (tương đương với 48 USD) sau khi anh bị mất việc tại một trạm điện ở Moscow vào tháng 2 vừa qua. Anh cần tiền để lo cho gia đình trong lúc anh đang tìm một công việc khác bởi vì ngân hàng sẽ không cho anh vay tiền mặt.

“Tôi có một thẻ ngân hàng, nhưng điều đó cũng không có nghĩa gì,” anh nói. “Tôi đang ở trong một tình trạng tuyệt vọng”.

"Ảnh hưởng từ cuộc xung đột ở Ukraine đã gây thiệt hại đến nền kinh tế Nga và dẫn đến đóng băng một số dự án xây dựng và một dòng người tị nạn Ukraina đã sang đây tìm việc làm, điều này đã gây bất lợi lớn cho những người dân Nga như tôi", anh Amirkhanov cho biết.

Amirkhanov có 15 ngày để trả lại khoản vay, trong đó bao gồm cả 900 rúp lãi suất.

Đối với nhiều người Nga, đó là cách duy nhất để mượn tiền. Sau khi giá trị của đồng rúp đã bắt đầu giảm mạnh vào cuối năm ngoái, các ngân hàng bị giảm điểm tín dụng nặng nề và rất khó vay từ quốc tế. Kết quả là các ngân hàng ở Nga có ít tiền để cho vay và được thắt chặt quy trình chấm điểm cho khách hàng để tránh các khoản nợ xấu. Tỉ phú sòng bài Boyko đã đón lấy cơ hội đầy may rủi này.

Những quy định lỏng lẻo đã cho phép các công ty tài chính vi mô cung cấp nhiều lựa chọn hơn cho những khách hàng bị nhà băng bỏ qua, theo Kieran Donnelly, giám đốc điều hành của 4finance. Công ty cung cấp các khoản vay tiêu dùng ở hàng chục quốc gia ở châu Âu, chủ yếu thông qua các trang web, người dùng truy cập thông qua máy tính hoặc điện thoại.

Hơn 11 triệu ứng dụng vay tiền đã được 4finance đăng ký, trong đó cho vay 831 triệu Euros (tương ứng với 944 triệu USD) vào năm ngoái. Công ty này gần đây cũng đã tách riêng SMS Finance chi nhánh tại Nga để khiến các nhà đầu tư chấp nhận rủi ro và để phát hành lần đầu ra công chúng vào năm 2016.

“Mục tiêu của chúng tôi là về lợi nhuận và hoàn vốn đầu tư. Ưu tiên hàng đầu của chúng tôi chính là sự thuận tiện của người dân”, Donnelly nói.

Nhận thấy rằng nhiều khách hàng tiềm năng có thể không truy cập vào Internet hoặc không tin tưởng vào thông tin của ngân hàng, SMS Finance đã phát triển ý tưởng về các ATM và lắp đặt chiếc đầu tiên tại Moscow vào tháng 5.2014. Chiếc máy ATM này chứa phần mềm khớp với ảnh được chụp từ máy với ảnh trên hộ chiếu để xác minh danh tính khách hàng. Điều này đã giúp công ty đánh giá mức độ tín nhiệm của khách hàng trong vòng 15 phút . và sau đó, công ty đang có kế hoạch thử nghiệm tại Ba Lan và Tây Ban Nha.

Khi các khoản nợ đến ngày phải trả, khách hàng có thể trả nó ở ngân hàng địa phương, một cửa hàng điện tử, trực tuyến, hoặc bằng cách sử dụng một hệ thống thanh toán kỹ thuật số như Qiwi hoặc Yandex Money.

Nếu khách hàng không trả, đại diện của công ty sẽ gửi e-mail, tin nhắn văn bản, hoặc gọi điện thoại. Khoảng 10% người vay đã vỡ nợ, nhưng công ty cũng đã thu về được 55% số nợ quá hạn, Donnelly cho biết. Với tỉ phú Boyko, thì đây rõ ràng là một công việc kinh doanh kiếm lời hơn so với những chiếc máy đánh bạc.