Nếu nam giới hoặc phụ nữ mang thai dưới 3 tháng mắc bệnh quai bị, đặc biệt là để xảy ra các biến chứng thì rất nguy hiểm.
Theo thông tin từ khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Bạch Mai) và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, thời gian qua bệnh viện có tiếp nhận một số ca mắc bệnh quai bị, đặc biệt là có sự xuất hiện của các ca bệnh người lớn.
Điều đáng nói là những bệnh nhân khi đến viện khám đều không nghĩ mình mắc bệnh quai bị, mà chủ quan cho rằng mình bị viêm tuyến nước bọt hoặc mọc “răng khôn”. Theo các bác sĩ, việc nhầm lẫn này là rất nguy hiểm vì nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ xảy ra những biến chứng nguy hiểm.
Trao đổi với phóng viên, bác sĩ Nguyễn Thị Thu Trang – khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, bệnh quai bị rất dễ lây lan, đặc biệt trong thời gian ủ bệnh cũng có thể lây từ người này sang người khác qua đường hô hấp.
Bệnh quai bị tuy ít gặp ở người lớn, nhưng thường nặng và có nhiều biến chứng hơn ở trẻ em. Đặc biệt là biến chứng viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn ở nam giới. Biến chứng này có tỷ lệ 20-35% ở người sau tuổi dậy thì mắc bệnh quai bị, thường xảy ra sau đợt viêm tuyến mang tai khoảng 7-10 ngày nhưng cũng có thể xuất hiện trước hoặc đồng thời. Tinh hoàn sưng to, đau, mào tinh căng phù như một sợi dây thường.
Bệnh quai bị mắc ở người lớn dễ xảy ra biến chứng.
Tình trạng viêm và sốt kéo dài 3-7 ngày, sau đó khoảng 50% số trường hợp tinh hoàn teo dần và có thể dẫn đến tình trạng giảm số lượng tinh trùng và vô sinh. Ngoài ra, bệnh quai bị còn gây viêm buồng trứng ở phụ nữ, nhưng ít dẫn đến vô sinh.
Một biến chứng nguy hiểm khác của bệnh quai bị đó là các tổn thương thần kinh, như viêm não thường có tỷ lệ 0,5%, bệnh nhân có các hiện tượng như: thay đổi tính tình, bứt rứt, khó chịu, nhức đầu, co giật, rối loạn tri giác, rối loạn thị giác, đầu to do não úng thủy. Tổn thương thần kinh sọ não dẫn đến điếc, giảm thị lực, viêm tủy sống cắt ngang, viêm đa rễ thần kinh.
Đối với phụ nữ mang thai, nếu mắc quai bị trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây sẩy thai hoặc sinh con dị dạng, trong 3 tháng cuối của thai kỳ có thể sinh non hoặc thai chết lưu. Ngoải những biến chứng trên, một số biến chứng khác cũng đã được ghi nhận như: Viêm cơ tim, viêm tuyến giáp, viêm tuyến lệ, viêm thần kinh thị giác (gây giảm thị lực tạm thời), viêm thanh khí phế quản, viêm phổi, rối loạn chức năng gan, xuất huyết do giảm tiểu cầu.
Khi mắc bệnh quai bị cần phải cách ly bệnh nhân 2 tuần kể từ lúc phát hiện bệnh, vệ sinh răng miệng, ăn những thực phẩm dễ tiêu hoá, giảm đau tại chỗ bằng cách đắp ấm vùng sưng, giảm đau toàn thân và hạ sốt bằng paracetamol. Trường hợp viêm tinh hoàn: Mặc quần lót nâng tinh hoàn để giảm đau, nghỉ ngơi là chủ yếu, hạn chế vận động.
Trong cộng đồng, cách phòng bệnh quai bị hiệu quả nhất đó chính là tiêm vắc xin phòng bệnh cho trẻ. Theo đó, nếu bắt đầu tiêm từ 9 tháng tuổi: tiêm 3 lần, lần 1 lúc 9 tháng tuổi, lần 2 sau lần 1 sáu tháng, lần 3 khi trẻ từ 4-12 tuổi.
Nếu bắt đầu tiêm từ 12 tháng tuổi: tiêm 2 lần, lần 1 lúc 12 tháng tuổi lần 2 từ 4-12 tuổi. Tiêm chủng khẩn cấp được chỉ định cho trẻ từ 12 tháng tuổi, trẻ vị thành niên và người lớn nếu đã có tiếp xúc với bệnh nhân quai bị nhưng chưa có tiền sử mắc quai bị và chưa được tiêm chủng theo lịch phòng bệnh quai bị.
Trong trường hợp không có chống chỉ định, vắc xin cần được tiêm không muộn hơn 72 giờ kể từ khi có tiếp xúc với bệnh nhân. Ngoài ra, có thể phòng bệnh quai bị thụ động với globulin miễn dịch, dùng cho người tiếp xúc với virus quai bị mà chưa được tiêm vắc xin trước đó.
