Có phải người khỏe khi tiêm vắc xin sẽ không sao, còn người yếu mới bị “hành lên bờ xuống ruộng"? Giải đáp của bác sĩ sẽ giúp bạn có câu trả lời cho thắc mắc trên và các câu hỏi liên quan tới việc tiêm vắc xin ngừa COVID-19.
Tiêm phòng vắc xin hiện được coi là một trong những cách hiệu quả nhất để ngừa nhiễm và ngăn lây lan dịch bệnh COVID-19. Tính đến nay, Việt Nam đã tiêm gần 4 triệu liều vắc xin phòng COVID-19, trong đó, số người đã được tiêm đủ 2 mũi là gần 240.000 người.
Sau khi tiêm vắc xin, nhiều người chia sẻ tình trạng sốt, mệt mỏi, rất đau nơi tiêm..., trong khi không ít người khác bày tỏ họ không hề gặp các triệu chứng này và lo lắng liệu như vậy có phải vắc xin không phát huy tác dụng bảo vệ. Thực tế, các chuyên gia đã khẳng định: Sốt, đau... hay không sau tiêm vaccine Covid-19 mang lại hiệu quả miễn dịch tương đương.
Tiêm vắc xin ngừa COVID-19 là biện pháp phòng bệnh hữu hiệu hiện nay. Ảnh: Nld.com.vn
Hiểu đơn giản, vắc xin được tạo ra từ kháng nguyên đã chết hoặc suy yếu của virus. Tiêm vắc xin là một hình thức giúp cơ thể nhận diện và tập chiến đấu với virus. Khi bị “kẻ lạ mặt” (là virus hay kháng nguyên của virus trong trường hợp tiêm ngừa) đột nhập, vùng hạ đồi trong não sẽ điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể tăng cao hơn (sốt) báo động để hệ miễn dịch sẵn sàng chiến đấu. Tuy nhiên, hệ miễn dịch của mỗi người không giống nhau nên phản ứng sau tiêm cũng khác nhau. Cũng như khi chiến đấu với kẻ địch, có đội quân thể hiện sức mạnh đánh trực diện dồn dập nhưng cũng có đội quân dùng chiến thuật nhẹ nhàng hơn mà vẫn đạt mục đích tiêu diệt địch.
Trong bài viết dưới đây, bác sĩ Trương Hữu Khanh, trưởng khoa Nhiễm-thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP. HCM) sẽ giải đáp thêm về những băn khoăn liên quan tới việc tiêm vắc xin phòng COVID-19.
Không phải ai yếu sẽ bị “hành” nhiều khi chích ngừa vắc xin COVID-19.
Không có chuyện người thể trạng yếu ớt thì chích sẽ bị hành nhiều. Có người to khỏe vạm vỡ tiêm về sốt cao, mệt rũ, nhưng có người bình thường yếu như sên lại không hề có các triệu chứng này sau tiêm phòng.
Thực tế, sau khi tiêm vắc xin, lúc về nhà, tùy từng người sẽ bị “hành” hay không. Thông thường, 6 tiếng đầu sau tiêm, đa số mọi người vẫn bình thường, phơi phới. Sáu tiếng sau thì có thể rơi vào 1 trong 6 kiểu dưới đây:
- Kiểu 1: Khỏe re, không thấy gì đặc biệt, chỉ đau chút nơi tiêm.
- Kiểu 2: Thường gặp nhất, bạn gai gai người, cảm thấy uể oải, sốt nhẹ, đêm đầu sẽ khó ngủ, đau đầu chút. Thông thường khoảng 24-48 tiếng sau thì các triệu chứng này hết. Đa số nhóm này vẫn có thể đi làm bình thường.
- Kiểu 3: Sốt cao, mệt mỏi nhiều, sốt run cầm cập, đau nhức mình quá, uống thuốc giảm đau hạ sốt nhưng các triệu chứng trên giảm chậm. Trường hợp này, bạn cứ bình tĩnh và cố gắng chịu đựng chút, thường 24-48 tiếng sẽ bình thường, hiếm ai 72 tiếng mới hết.
- Kiểu 4: Đau bụng, tiêu chảy, nôn ói nhiều, tần suất ra vào nhà vệ sinh tăng đột ngột, ăn uống không được. Trong trường hợp này, bạn cố gắng ăn từng chút một, thường sẽ ổn sau 24-48 tiếng. Nếu trong khoảng thời gian đó thấy mệt quá thì nên vào bệnh viện để được nhân viên y tế hỗ trợ, có thể truyền nước biển.
Những người vốn cao huyết áp hoặc khi đi khám sàng lọc mới biết huyết áp hơi cao thì nên đo huyết áp mỗi 4-6 tiếng trong 24 tiếng đầu sau tiêm phòng.
Sau 4 ngày tiêm phòng mà bạn vẫn đau chỗ tiêm hoặc đau nhiều ở bất cứ nơi nào trên cơ thể thì nên đi khám hoặc gọi điện cho cơ sở y tế để được tư vấn.
Không có chuyện tiêm phòng vắc xin sẽ sinh ra con virus SARS-CoV-2 trong người. Thường, sau tiêm phòng 14 ngày thì cơ thể mới tạo kháng thể. Mũi 2 cách mũi một khoảng 4-12 tuần. Đa số mọi người tiêm mũi 2 ít bị “hành” hơn mũi một nhiều.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP.HCM).
Người bị bệnh nền ổn định khi tiêm phòng vắc xin không bị ảnh hưởng tới bệnh.
Người có bệnh nền càng nên chích ngừa vì nếu mắc Covid, họ rất dễ biến chứng nặng. Các bệnh nền hay gặp là: Tiểu đường, cao huyết áp, tim mạch, viêm gan B, C, Thiếu máu tán huyết, Rối loạn tiền đình, Thiếu men G6PD…
Ngoài ra, rất hiếm các loại thuốc đang sử dụng ảnh hưởng đến tiêm phòng vắc xin. Vì vậy, khi tiêm xong, những ai có bệnh nền vẫn uống thuốc hằng ngày bình thường.
Những ai không nên tiêm phòng Vắc xin COVID-19:
Những người dưới đây không nên tiêm phòng vắc xin ngừa COVID-19:
- Dị ứng phản ứng mức độ 2 (phù mặt, nôn ói đau bụng dữ dội, phải chích adrenalin) với thức ăn, thuốc…
- Phụ nữ mang thai (ở nhiều nước trên thế giới có cho tiêm phòng nếu nguy cơ mắc bệnh cao).
- Cho con bú (ở nhiều nước khác trên thế giới có cho tiêm, Việt Nam chưa).
- Người đang bị ung thư giai đoạn cuối (trường hợp đã chữa ổn định thì có thể chích ngừa).
- Người đang xơ gan giai đoạn cuối.
Những người cần tạm hoãn tiêm phòng, chờ tới thời điểm thích hợp:
- Trẻ dưới 18 tuổi
- Đang bệnh cấp tính
- Đang uống thuốc ức chế miễn dịch, nếu ngưng 14 ngày rồi thì có thể tiêm phòng.
Những việc nên làm trước khi được tiêm phòng COVID-19:
- Hợp tác khai báo y tế, thực hiện đủ các thủ tục, giữ trật tự, khoảng cách
- Bình tĩnh, không đọc tin tức gây hoang mang về vắc xin. Được tiêm phòng vắc xin là cơ hội tốt để mau chóng được phòng bệnh cho chính mình và cả cộng đồng, chớ bỏ qua tầm tay.
- Không uống cà phê nhiều vì khi khám sàng lọc mạch nhanh, tim đập thình thịch… có thể phải hoãn tiêm.
- Ngồi nghỉ thư giãn chút rồi khám sàng lọc, không chạy đi chạy lại nhiều khiến huyết áp tăng.
- Có một số người có nguy cơ thì nên tiêm phòng tại bệnh viện hoặc tiêm cuối buổi để được theo dõi kỹ lưỡng hơn.
Những việc bạn nên làm trong vòng 30 phút ở lại theo dõi nơi tiêm phòng:
- Giữ khoảng cách an toàn, không bàn tán truyền bá lo sợ về các phản ứng phụ có thể gặp sau tiêm vắc xin.
- Thư giãn, có thể trò chuyện vui vẻ, nhỏ nhẹ.
- Báo bác sĩ ngay nếu nổi mề đay, mệt tức ngực, khó thở, choáng váng, đau bụng nhiều (những tình huống này thường rất hiếm).
Hiện nay, tỷ lệ tiêm phòng vắc xin COVID-19 còn thấp nên dù đã tiêm, mọi người vẫn cần thực hiện nghiêm túc 5K (đeo Khẩu trang, Khử khuẩn, giữ Khoảng cách, Không tụ tập, Khai báo y tế) để bảo vệ bản thân cũng như mọi người xung quanh khỏi nguy cơ nhiễm bệnh.
