Phụ nữ mang thai kém thông minh hơn bình thường?

Chúng ta vẫn thường nghe đến hiện tượng “trí não trẻ thơ” (baby brain) thường gặp ở bà bầu, về việc phụ nữ khi mang thai thường bị lơ mơ, đãng trí và đưa ra những quyết định cảm tính, không chính xác. Liệu có lời lí giải khoa học nào cho hiện tượng này hay không?

Có bằng chứng cho rằng trong thai kì, đã có một yếu tố nào đó xảy ra, tạo nên những bất lợi nho nhỏ về nhận thức ở một vài nơi nhất định trên não bộ. Vì thế mới có chuyện nhiều bà bầu không nhớ được việc mình đã để chìa khóa ở đâu, tính toán tiền nong bị thiếu hụt hoặc quyết định nóng vội, sai lầm. Qua những bài kiểm tra trắc nghiệm trên máy tính, nhiều nghiên cứu còn cho thấy các bà bầu có khả năng tập trung kém hơn người bình thường.

Nhưng có lẽ báo cáo gây sốc nhất là về kết quả chụp quét não bộ được thực hiện năm 2002 của bác sĩ Angela Oatridge cùng các đồng sự tại bệnh viện Hammersmith, London trên 9 phụ nữ có thai cho thấy, trong suốt thai kì, trung bình thể tích não mỗi người phụ nữ bị teo nhỏ đi 2-8% so với kích cỡ não thông thường. Tuy nhiên, khoảng 24 tuần sau sinh, não của họ lại dần dần lớn trở về kích cỡ ban đầu. Như vậy, đây chỉ là một hiện tượng tạm thời, dẫn đến những suy giảm trong hành vi liên quan đến nhận thức ở  bà bầu. Câu hởi đặt ra là: tại sao có hiện tượng này?

Nhiều năm qua, người ta vẫn cho rằng hiện tượng “trí não trẻ thơ” hay chứng hay quên ở bà bầu là do sự biến đổi thất thường của hooc môn trong thai kì. Cũng có thể do phụ nữ mang thai bị buồn ngủ nhiều và mệt mỏi làm cho não bộ hoạt động kém. Cũng không loại trừ khả năng do tâm lí, nếu bạn tin rằng, hiện tượng “trí não trẻ thơ” là có thật, bạn có xu hướng trải nghiệm nó đúng như thế - dù thực sự là hiện tượng này có xảy ra thật hay không.

Chức năng hoạt động của não ở bà bầu bị suy giảm có thể là do thiếu DHA (Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây lại đưa ra nhiều giả thuyết khác. Có thể nhiều bà bầu bị thiếu hụt những khoáng chất, nguyên tố cần thiết cho sự phát triển của thai, đặc biệt là axit béo omega 3, hay còn gọi là DHA. DHA rất quan trọng nhưng cơ thể người không tự tổng hợp được mà phải đưa vào từ nguồn thực phẩm. Qua các phương tiện thông tin đại chúng, hầu hết mọi người đều đã biết DHA rất cần thiết cho sự phát triển hoàn hảo của trí não, hệ thống thần kinh và hoàn thiện chức năng nhìn của mắt. Nếu thiếu DHA trong quá trình phát triển, trẻ sẽ có chỉ số thông minh (IQ) thấp. Do đó, cần bổ sung DHA trong suốt quá trình mang thai và cho con bú để đảm bảo cung cấp đầy đủ DHA cho não của bé phát triển. Thai nhi lấy dưỡng chất từ cơ thể mẹ, nếu mẹ thiếu DHA thì trước hết, chính não bộ của mẹ cũng bị ảnh hưởng, vì thế mới gây nên những thiếu hụt tạm thời.

Ngoài ra, còn một cách giải thích khác hoàn toàn cho hiện tượng này: có thể bộ não khi mang thai không phải bị suy giảm, xuống cấp, chỉ là nó đang tự sắp xếp, điều chỉnh lại mà thôi. Bộ não đang phải tạo ra những thay đổi để tăng cường sức chịu đựng, chiến đấu cho cả mẹ và con. Kết quả là người mẹ sẽ có khả năng thực hiện những trách nhiệm quan trọng tốt hơn, trở nên cẩn trọng hơn và bản năng bảo vệ, che chở cho con mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, vì nguồn nguyên liệu thuộc chức năng nhận thức bị phân phối lại để làm công việc cải thiện, điều chỉnh trên nên sẽ gây ra một vài thiếu hụt nho nhỏ, tạm thời ở các khu vực khác.

Trong khi đó, các thí nghiệm khoa học cho thấy loài chuột trở nên thông minh hơn khi mang thai. Trong suốt thai kì, chuột cái tăng khả năng nhận thức rõ rệt, các kĩ năng tìm kiếm, bắt mồi, đánh hơi được cải thiện đáng kể - nhằm giúp chúng có thể đương đầu với những mối nguy hiểm và chăm sóc con cái tốt hơn.

Liệu có khi nào điều này cũng xảy ra tương tự với phụ nữ mang thai không? Liệu các bà bầu có khả năng tiềm ẩn đặc biệt nào đó mà chúng ta chưa khám phá ra? Câu trả lời vẫn đang được các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu và tìm hiểu.