Bệnh viêm họng hạt

Viêm họng hạt là bệnh hay gặp ở nước ta. Bệnh thường xảy ra ở những người bị ngạt mũi lâu ngày phải thở bằng miệng nên niêm mạc họng bị kích thích mà quá phát.

Trong đợt viêm, soi vào họng thấy thành sau họng có những hạt rải rác hoặc gom lại thành từng mảng dày cộm, bóng và xung huyết đỏ. Đó là các hạt bạch huyết, một tổ chức có vai trò miễn dịch trong cơ thể của niêm mạc họng phản ứng với quá trình viêm mạn tính mà to ra, sau đó các hạt này bị viêm gọi là viêm họng hạt.

Ảnh minh họa

Viêm họng hạt có hai dạng: Viêm họng hạt cấp tính và viêm họng hạt mạn tính. Ở giai đoạn cấp tính nếu không được điều trị dứt điểm rất dễ chuyển sang mạn tính.

Viêm họng hạt xuất hiện ở thành sau của họng, nơi dễ dàng bị vi khuẩn xâm nhập nếu không được bảo vệ kĩ càng. Nhiệm vụ bảo vệ thành sau họng thuộc về niêm mạc, nhưng đôi khi chúng bị một lớp chất nhầy bao quanh (thường là do viêm mũi, viêm xoang, ... khiến dịch chảy xuống).

Có rất nhiều nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng đau họng, chẳng hạn như:

Do các loại bệnh

- Bệnh sởi;

- Suy gan;

- Rối loạn dạ dày;

- Viêm amidan mạn tính;

- Adenovirus;

- Thủy đậu;

- Ho gà;

- Trào ngược dạ dày;

- Liên cầu khuẩn nhóm A;

- Vi rút: Vi rút là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau họng, cảm lạnh thông thường hoặc cúm. Vi rút không phản ứng với thuốc kháng sinh, và điều trị bệnh viêm họng hạt do vi rút đơn giản là giảm thiểu các triệu chứng.

- Vi khuẩn: Viêm họng do vi khuẩn ít gặp hơn, nhưng điều trị dễ dàng hơn nhờ vào thuốc kháng sinh. Ngoài căn bệnh này, vi khuẩn còn có thể dẫn đến viêm họng liên cầu khuẩn.

Do chế độ sinh hoạt

- Thường xuyên tiếp xúc với người mắc bệnh cảm lạnh hoặc mủ (những người có công việc chăm sóc sức khỏe);

- Môi trường sống bị ô nhiễm nặng;

- Hút thuốc thụ động hoặc chủ động;

- Cổ họng đỏ lên, đau rát là triệu chứng viêm họng hạt đầu tiên.

- Xuất hiện những hạt trong họng, nhiều kích thước khác nhau và thường mọc thành cụm. Những hạt này chính là mô lympo đã bị tổn thương.

- Cảm giác đau đớn, ngứa ngáy và vướng ở cổ họng. Người bệnh thường sẽ cố nuốt nước bọt, ăn hoặc uống thật nhiều để giảm thiểu cảm giác khó chịu, nhưng như vậy chỉ khiến những hạt này bị kích thích, gây ngứa dữ dội hơn mà thôi.

- Ho khan, ho không đờm, ho có đờm tùy vào tình trạng bệnh của mỗi người.

Ảnh minh họa

- Đôi khi triệu chứng viêm họng hạt sẽ có cả sốt nhẹ.

- Tình trạng xuất hiện hạch ở cổ họng cũng khá thường gặp. Khi sờ vào hạch sẽ có cảm giác cứng, đau đớn và chúng chỉ biến mất khi đã điều trị thành công.

- Một số biểu hiện đi kèm viêm họng hạt là mệt mỏi, chán ăn, thiếu nước, sổ mũi, …

Thay đổi lối sống

Bạn hoàn toàn có thể làm giảm triệu chứng của căn bệnh này ngay tại nhà khi áp dụng những biện pháp đơn giản như:

- Súc miệng bằng nước muối;

- Uống thật nhiều nước;

- Vệ sinh răng miệng sạch sẽ;

- Ăn súp ấm;

- Sử dụng máy làm ẩm để tránh cảm giác khô rát ở đường hô hấp và cổ họng;

- Giữ ấm cổ;

- Không hút thuốc;

- Nghỉ ngơi thường xuyên;

- Tránh ăn, uống chung đồ uống với người bệnh;

- Rửa tay thường xuyên;

Sử dụng thuốc

- Thuốc không kê toa để giảm đau hoặc sốt: acetaminophen (Tylenol), ibuprofen (Advil, Motrin), aspirin.

- Thuốc xịt đau họng có chứa chất khử trùng: phenol, tinh dầu bạc hà hoặc bạch đàn.

- Thuốc ngậm trị viêm họng si-rô ho

Các loại thuốc làm giảm axit dạ dày, giúp giảm đau họng do trào ngược dạ dày gây ra:

- Thuốc kháng acid: Tums, Rolaids, Maalox, và Mylanta để trung hòa axit dạ dày.

- Thuốc chẹn H2: cimetidin (Tagamet HB), famotidin (Pepcid AC), và ranitidine (Zantac) để giảm sản xuất axit dạ dày.

- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): lansoprazole (Prevacid 24) và omeprazole (Prilosec, Zegerid OTC) để ngăn chặn sự sản xuất axit.

- Corticosteroid liều thấp cũng có thể giúp giảm đau họng, mà không gây ra bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào.

Họng là nơi giao lưu giữa đường ăn uống và đường thở vì vậy muốn phòng viêm họng hạt thì trước hết phải làm sao để không viêm họng.

Vì vậy cần vệ sinh đường hô hấp trên hàng ngày thật tốt và thường xuyên như đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy. 

Đối với trẻ em cũng cần được vệ sinh họng miệng ngay từ lúc còn bé để không mắc bệnh viêm VA, viêm họng, viêm amidan, viêm mũi, viêm xoang. 

Bất kỳ lứa tuổi nào khi đã mắc bệnh đường hô hấp trên thì cần được điều trị dứt điểm ngay từ lúc mắc bệnh lần đầu không để bệnh trở thành mạn tính. Hậu quả của viêm họng cấp là gây nên viêm họng hạt mà khi đã viêm họng hạt sẽ khó khăn trong việc điều trị.Thông thường bệnh thuộc đường hô hấp trên có liên quan mật thiết với nhau vì vậy cần  được khám một cách toàn diện khi nghi có bệnh ở bất kỳ vị trí nào trên đường hô hấp trên. 

Để tránh hít phải khí độc hại trong nhà máy, hầm lò, phòng thí nghiệm có hoá chất cần có bảo hộ lao động thật tốt như đeo khẩu trang. 

Vệ sinh môi trường tốt là một trong những biện pháp hữu hiệu phòng bệnh viêm họng nói chung và viêm họng hạt nói riêng.

Không nên hút thuốc vì hút thuốc ngoài việc gây viêm họng còn có nguy cơ gây nhiều bệnh khác.