Mâm ngũ quả là thứ không thể thiếu được vào dịp Tết Nguyên Đán hàng năm. Bài viết sau đây sẽ hướng dẫn bạn cách bày mâm ngũ quả ngày Tết Nhâm Dần 2022 chuẩn và đầy đủ nhất.
Mâm ngũ quả là gì?
Mâm ngũ quả là cách nói để chỉ về một mâm lễ gồm có 5 loại quả khác nhau được trang trí, bày biện đẹp mắt nhằm dâng lên các vị thần linh, tổ tiên vào dịp lễ Tết. Thông thường, mâm ngũ quả sẽ được gia chủ chuẩn bị vào khoảng ngày 28 đến 30 tháng Chạp âm lịch, sau khi gia chủ đã hoàn thành việc lau dọn bàn thờ tổ tiên sạch sẽ.
Hình ảnh mâm ngũ quả ngày Tết
Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết
Thực chất, mâm ngũ quả được bắt nguồn từ văn hóa của đạo Phật, mỗi loại quả được bày biện sẽ đại diện cho ước muốn của con người, hay còn được gọi là “ngũ phúc lâm môn”:
- Phú: Tức là giàu có, tiền tài
- Quý: Tức là sang trọng, quý phái
- Thọ: Tức là sống lâu, trường thọ
- Khang: Tức là khỏe mạnh
- Ninh: Tức là bình an, êm ấm
Còn lại, 5 màu sắc khác nhau của ngũ quả sẽ đại diện cho “ngũ thiện căn”, tức là 5 phẩm chất mà con người nên có, bao gồm:
- Tín căn: Niềm tin
- Tấn căn: Kiên trì
- Niệm căn: Ghi nhớ
- Định căn: Tâm không loạn
- Huệ căn: Sáng suốt
Tùy theo từng vùng miền sẽ có phong tục tập quán khác nhau, do đó mà cách bày mâm ngũ quả ngày Tết cũng có sự khác biệt. Bên cạnh đó, có vùng miền tồn tại loại quả này, nhưng ở vùng miền khác lại không phổ biến, cho nên sẽ có sự khác nhau nhất định giữa mâm ngũ quả của 3 miền.
1. Mâm ngũ quả của người miền Bắc
Đối với người miền Bắc, họ là những người trọng lễ nghi, cầu kỳ và cẩn thận. Do đó mâm ngũ quả của người miền Bắc cần phải chuẩn theo ngũ hành phong thủy, không được xếp các loại quả có cùng ngũ hành với nhau vào cùng mâm ngũ quả. Thông thường, mâm ngũ quả ở miền Bắc sẽ bao gồm các loại trái cây như:
- Chuối xanh: Tượng trưng cho sự sum vầy, đoàn tụ.
- Bưởi vàng: Tượng trưng cho sự giàu sang, phú quý.
- Quất cảnh: Tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng.
- Đào: Tượng trưng cho sự thăng tiến, vững bước.
- Hồng: Tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc.
Nếu như không có quả Hồng, bạn có thể lựa chọn quả Táo hoặc ớt để có màu đỏ mang lại may mắn, tài lộc.
2. Mâm ngũ quả của người miền Trung
Trái với người miền Bắc, người miền Trung không đặt nặng mâm ngũ quả phải có chính xác loại quả gì, ra sao, mà chỉ cần có hoa quả đẹp mắt để bày biện là được. Một phần do khí hậu miền Trung khắc nghiệt nhất trong cả 3 miền, một phần cũng là vì thổ nhưỡng nơi đây không phù hợp để trồng đa dạng các loại trái cây. Một số loại trái cây mà người miền Trung thường dùng để bày mâm ngũ quả ngày Tết như sau:
- Chuối
- Dưa hấu
- Thanh long
- Mãng cầu
- Cam
- Quýt
- Sung
3. Mâm ngũ quả của người miền Nam
Người miền Nam cũng yêu cầu sự chuẩn bị đối với các loại quả bày biện lên mâm lễ khá cầu kỳ tương tự như người miền Bắc. Tuy nhiên, người miền Nam thường sử dụng lối chơi chữ để lựa chọn loại trái cây phù hợp, có thể kể đến như:
- Mãng Cầu: Chữ “Cầu” trong cầu chúc, cầu mong
- Dừa: Đọc lái đi sẽ thành chữ “Vừa”, mang ý nghĩa đầy đủ, no ấm.
- Đu đủ: Chữ “Đủ” trong no đủ, tài lộc, thịnh vượng.
- Xoài: Đọc lái đi sẽ thành chữ “Xài”, mang ý nghĩa tiêu xài thoải mái, không lo túng thiếu.
- Sung: Chữ “Sung” trong từ sung túc, sung mãn, chỉ về sự đầy đủ, khỏe mạnh.
Đặc biệt, người miền Nam tuyệt đối không dùng quả chuối, quả cam, quả quýt trong mâm ngũ quả của mình. Đó là bởi chữ “Chuối” nghe giống với từ “Chúi”, tức là đi xuống. Còn chữ “Cam, Quýt” trong câu “Quýt làm, cam chịu”.
Ý nghĩa tên gọi của các loại hoa quả ngày Tết
Mỗi một vùng miền sẽ có những sự lựa chọn các loại trái cây khác nhau để bày lên mâm ngũ quả. Ý nghĩa tên gọi của những loại hoa quả được bày trong mâm ngũ quả ngày Tết mà bạn có thể tham khảo như sau:
- Quả bưởi: Tượng trưng cho sự đủ đầy, giàu sang, phú quý.
- Quả dưa hấu: Tượng trưng cho sự ngọt ngào, may mắn.
- Quả hồng, quả quýt: Tượng trưng cho sự mạnh mẽ, thành đạt trong cuộc sống.
- Quả lê: Tượng trưng cho sự suôn sẻ, thuận lợi.
- Quả lựu: Tượng trưng cho sự đầy đủ, ấm no, con đàn cháu đống
- Quả đào: Tượng trưng cho sự viên mãn, thăng tiến trong công việc.
- Quả táo: Tượng trưng cho sự may mắn, sung túc.
- Quả thanh long: Tượng trưng cho sự phú quý, như rồng gặp mây, như diều gặp gió.
- Quả trứng gà: Tượng trưng cho lộc trời, thịnh vượng.
- Quả dừa: Tượng trưng cho sự đầy đủ, no ấm.
- Quả sung: Tượng trưng cho sự sung túc, giàu sang.
- Quả đu đủ: Tượng trưng cho sự đủ đầy, thịnh vượng.
- Quả xoài: Tượng trưng cho sự no ấm, không thiếu thốn, tiêu xài thoải mái.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
1. Chuẩn bị
- Chuối xanh
- Bưởi vàng
- Phật thủ
- Thanh Long
- Táo đỏ
2. Cách bày mâm ngũ quả miền Bắc
- Bước 1: Bạn hãy rửa sạch sẽ các loại trái cây, sau đó để cho ráo nước trước khi xếp lên mâm.
- Bước 2: Mâm đặt hoa quả cũng cần phải lau rửa sạch sẽ, không dính bụi bẩn.
- Bước 3: Đầu tiên, bạn cần đặt nải chuối xanh lên mâm trước, sau đó mới đặt quả bưởi vào chính giữa nải chuối.
- Bước 4: Tiếp theo, bạn hãy đặt quả thanh long, phật thủ và quả táo ra xung quanh sao cho có sự xen kẽ và hợp lý.
- Bước 5: Nếu như bạn thấy mâm ngũ quả có vẻ đơn giản, hãy điểm thêm bằng vài trái ớt hoặc một số trái quất xen lẫn nữa nhé.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung
1. Chuẩn bị
- Vì không cầu kỳ, cho nên bạn có thể bày biện bất kỳ loại hoa quả nào đẹp mắt là được.
- Thông thường sẽ bao gồm các loại quả: Thanh long, bưởi, dưa hấu, xoài, lê, quýt,...
2. Cách bày mâm ngũ quả miền Trung
- Bước 1: Bạn hãy rửa sạch sẽ các loại trái cây, sau đó để cho ráo nước trước khi xếp lên mâm.
- Bước 2: Bạn hãy đặt loại quả nào có kích thước to lớn ở phía dưới cùng trước. Sau đó mới xếp các loại quả có kích thước nhỏ dần đều ra xung quanh.
- Bước 3: Cố gắng xếp xen kẽ các loại quả để chúng tạo thành hình tháp đẹp đẽ, số lượng hoa quả không giới hạn, miễn sao đầy đủ và vừa vặn trên mâm cúng.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam
1. Chuẩn bị
- Xoài
- Dừa
- Mãng cầu
- Đu đủ
- Dưa hấu
- Sung
- Thanh long
- Dứa
2. Cách bày mâm ngũ quả miền Nam
- Bước 1: Bạn hãy rửa sạch sẽ các loại trái cây, sau đó để cho ráo nước trước khi xếp lên mâm.
- Bước 2: Bạn hãy đặt quả dừa lên mâm đầu tiên, sau đó có thể đặt quả dưa hấu ở bên cạnh rồi tiếp đến là quả đu đủ, thanh long sao cho chúng xếp thành hình tròn trên mâm.
- Bước 3: Tiếp theo, bạn hãy đặt quả mãng cầu, sung, xoài lên trên các loại quả ban đầu, sao cho có sự xen kẽ, đẹp mắt. Căn chỉnh sao cho mâm ngũ quả có dạng hình tháp là hoàn hảo.
Những kiêng kỵ cần tránh khi bày mâm ngũ quả ngày Tết
Để giúp các bạn có thể thực hiện cách bày mâm ngũ quả ngày Tết sao cho đẹp mắt và hợp lý, không bị phạm, sau đây là một số lưu ý cũng như những điều cần tránh trong quá trình chuẩn bị:
- Tùy theo từng vùng miền mà các loại hoa quả sẽ có sự khác nhau khi bày biện mâm ngũ quả. Ví dụ như người miền Nam không sử dụng quả chuối, cam hoặc quýt,...
- Không mua những loại quả đang chín để bày lên mâm ngũ quả. Chỉ nên lựa chọn loại quả còn xanh hoặc đang hơi ương ương. Nếu bày quả chín quá sẽ không đẹp mắt và nhanh hỏng, nhất là với khí hậu khô nóng của miền Nam.
- Mâm ngũ quả chỉ được bày tối thiểu là 5 quả, và phải bày theo số lẻ, không được bày theo số chẵn.
- Tuyệt đối không sử dụng hoa quả bằng nhựa, đồ giả để trưng bày lên mâm ngũ quả ngày Tết. Bởi nó thể hiện tấm lòng giả dối, sự không chân thành của bạn với các vị thần linh, dễ gây mạo phạm.
