Cháo ám xuất hiện tại chợ Châu Thành (thị trấn Châu Thành, Trà Vinh) từ những năm 1930, được coi là thức quà sáng quen thuộc của người dân trong vùng.
Vùng đất Trà Vinh nổi tiếng với nhiều đặc sản như dừa sáp, bánh tét... trong đó phải kể đến món cháo ám vô cùng đặc biệt.
Cháo ám xuất hiện tại chợ Châu Thành (thị trấn Châu Thành, Trà Vinh) từ những năm 1930, được coi là thức quà sáng quen thuộc của người dân trong vùng. Sở dĩ nó có tên gọi cháo ám bởi các cô dâu khi về nhà chồng sẽ được thử thách bằng cách nấu nồi cháo cá lóc. Nghe qua ai cũng nghĩ việc đó hết sức đơn giản, song nhiều cô dâu phải tốn nhiều công sức, thời gian tìm nguyên liệu và công thức nấu cháo. Bởi vậy món ăn này trở thành nỗi ám ảnh của các nàng dâu mới. Từ đó cái tên cháo ám được sử dụng rộng rãi.
Để nấu một nồi cháo ám, người dân Trà Vinh tinh tế lựa chọn các nguyên liệu: gạo, cá lóc, mực, tôm khô, hành lá và các loại rau ăn kèm như rau đắng, giá, bắp chuối... cùng nước chấm mắm tôm.
Để nấu một nồi cháo ám, người dân Trà Vinh tinh tế lựa chọn các nguyên liệu: gạo, cá lóc...
Khâu quan trọng nhất làm nên hương vị của nồi cháo ám thơm ngon chính là chọn cá lóc. Cá lóc phải là loại cá to và con tươi. Cá sau khi được làm sạch cho vào luộc, bỏ xương rồi gỡ thành từng miếng nhỏ. Phần nước luộc giữ để nấu cháo.
Tiếp đó, người dân tẩm ướp gia vị vào xào cá trên chảo hành phi thơm rồi bày ra đĩa. Trứng cá xay nhuyễn, ướp gia vị và cũng xào với hành khô.
Gạo để nấu cháo thường là gạo tẻ pha chút gạo nếp để thơm dẻo hơn. Gạo sẽ được nấu cùng nước luộc cá trong khoảng 30 phút đến khi có độ sệt vừa phải, hạt nở, đảm bảo không bị nát với màu trắng ngần bắt mắt. Sau đó, họ cho vào nồi tôm khô, mực khô để tăng vị ngọt cùng trứng cá, hành nướng xắt nhỏ nhằm tăng hương thơm.
Nước chấm dùng kèm cháo sẽ gồm mắm tôm pha bột ngọt, chanh, đường, ớt được khuấy đến khi sủi bọt. Phần mắm này chính là điểm đặc biệt giúp cháo ám có vị đậm đà so với món cháo cá lóc thông thường.
Tô cháo ám thơm ngon.
Cháo ám được trình bày bắt mắt: cá bày đẹp đẽ trên đĩa riêng, bên cạnh là tô cháo trắng thơm ngon. Và để thưởng thức cháo ám đúng điệu, du khách cần: cho miếng cá, rau sống, đậu phộng giã nhỏ cùng bánh tráng mè bẻ vụn vào tô cháo rồi rưới lên mắm hoặc tương ớt. Hoặc du khách có thể gắp riêng từng miếng cá lóc chấm vào mắm tôm rồi thưởng thức cùng thìa cháo còn nóng hổi đầy hấp dẫn.
Hương vị ngọt thanh của cháo, vị béo của thịt cá lóc và trứng cá quyện lẫn nhau khiến thực khách phải trầm vì quá ngon. Hiện đặc sản này được bán ở dọc các con đường thuộc huyện Châu Thành với giá 20.000-25.000 đồng/tô.
