Dái củ có chứa độc nhưng khi rửa nhiều lần và luộc kỹ thì chất độc sẽ bị loại đi. Vì thế người dân một số vùng đã trồng rồi hái về luộc ăn - giống như một thứ quà vặt.
Khoai dái là loài cây leo sống lâu năm, có một thân rễ dạng củ to, với thịt củ màu vàng hay màu kem. Chúng có đặc điểm: thân nhẵn, tròn hay hơi có cánh, trơn bóng, màu tím; lá đơn, to tới 34x32cm, mọc so le, nhẵn, hình tim, có mũi nhọn. Ở nách lá có những củ con, mà ta gọi là dái củ, hình trứng hay hình cầu có kích thước thay đổi, có khi rất to, đường kính tới 10cm; hoa mọc thành bông thõng xuống, bao hoa 6, nhị 6, chỉ nhị đứng. Hoa cái nom giống hoa đực; quả nang, mọc thõng xuống, có cánh... Cây ra hoa vào tháng 7 – 10 và có quả tháng 8 – 11.
Khoai dái là loài cây leo sống lâu năm, có một thân rễ dạng củ to, với thịt củ màu vàng hay màu kem.
Khoai dái phân bố ở vùng Ấn độ – Malaysia, nay phổ biến ở cả châu Phi và châu Mỹ. Tại Việt Nam, cây thường được trồng ở đồng bằng và vùng núi tới độ cao 1000m. Người dân thu hoạch củ và dái củ quanh năm.
Dái củ có chứa độc nhưng khi rửa nhiều lần và luộc kỹ thì chất độc sẽ bị loại đi. Vì thế người dân một số vùng đã trồng rồi hái về luộc ăn - giống như một thứ quà vặt của quê. Chị Vũ Hằng (38 tuổi, Cao Bằng) cho hay: “Với nhiều người khoai dái là thứ củ còn lạ lẫm song người dân quê tôi thì ai cũng quen thuộc. Nhà nào cũng trồng vài cây lấy củ dái ăn hoặc nghiền ra làm bột ngũ cốc và bột gạo. Nhiều người thường nhầm lẫn dái củ với củ từ bởi độ bùi thơm nhưng ai sành ăn và tinh tế sẽ nhận ra chúng khác nhau hoàn toàn. Củ dái có độ bùi, dẻo và ngon hơn củ từ rất nhiều”.
Dái củ chứa nhiều độc tố.
Cũng theo chị Vũ Hằng, mặc dù củ dái có quanh năm song giờ kiếm rất khó bởi chỉ có người dân ở vùng núi cao trồng. “Hiện có rất nhiều loại rau củ quả đem lại kinh tế cao. Vì thế người ở quê tôi đều đổ dồn vào trồng. Những nơi đất cằn cỗi, núi cao không thể canh tác được thì họ trồng khoai dái. Đó cũng là lí do khiến giá của loại củ này cao, lên tới 100.000 đồng/kg”, chị Hằng nói.
Về củ ở dưới đất: không dùng ăn nhưng dùng làm thuốc. Khoai dái thường dùng trị bướu giáp; Viêm hạch bạch huyết do lao; Loét dạ dày và đường ruột; Nôn ra máu, chảy máu cam, ho ra máu, chảy máu tử cung.
Ở Campuchia, người ta dùng củ trị rối loạn tuần hoàn. Ở Ấn độ, dái của những cây mọc hoang dùng đắp các vết loét và dùng trong uống lẫn với cumin, đường và sữa trị trĩ, giang mai và lỵ. Bột khoai dái lẫn bơ dùng trị ỉa chảy. Tại Trung quốc, theo Tâm biên Trung y khái yếu, sưng tuyến giáp, củ dùng trị loét thực quản, loét dạ dày, nôn ra máu, khạc ra máu, chảy máu cam, chảy máu dạ con, nhọt độc, rắn cắn, chó dại cắn. Dái củ trị viêm phế quản cấp và mạn và hen suyễn.
