Là loại quả có giá trị dinh dưỡng cao và chỉ có ở vùng núi cao, mọc hoang dại trong rừng, ăn lại thơm ngon bùi ngậy, ngon hơn hạt dẻ mấy lần, vị thơm ngọt dịu giống phô mai tươi nên loại quả rừng ở Sơn La này rất đắt khách, được nhiều bà nội trợ thành phố đặt mua, bán đắt như tôm tươi.
Mấy hôm nay, trang cá nhân của chị Lê Thảo Nguyên – một đầu mối bán đặc sản rừng ở Điện Biên, Sơn La liên tục đăng bán loại quả lạ có tên là quả mắc ten. Theo người phụ nữ này cho biết, quả mắc ten là 1 loại quả rừng có nhiều ở Điện Biên, Sơn La.
"Cứ vào khoảng cuối tháng 7 và tháng 8 thì bắt đầu là mùa thu hoạch của loại quả này. Quả mắc ten bên ngoài có lớp vỏ xanh mềm dễ tách.
Sau lớp vỏ xanh, bên trong sẽ còn lớp vỏ đen khá cứng. Lớp vỏ này khi mua về phải lấy dao hoặc búa đập mới lấy được nhân bên trong ăn. Loại quả này rất giàu dinh dưỡng nên khách mua về để luộc hoặc nấu canh, làm sữa hạt đều thơm ngon và bổ", chị Nguyên cho biết.
Cứ vào khoảng cuối tháng 7 và tháng 8 thì bắt đầu là mùa thu hoạch của loại quả này. Ảnh minh họa.
Do nhà chị ở Điện Biên nên mỗi mùa quả mắc ten, mọi người hay đi vào rừng hái hoặc nhặt những quả đã rụng dưới đất về tách lấy nhân luộc ăn hoặc nấu canh. Do ăn quá nhiều hoặc ăn thừa nên nhà chị Nguyên mới gom đem bán: "Cùng 1 công, nhà mình gom luôn cả của những người dân trong bản vào rừng nữa nên cứ cách 1-2 ngày lại gửi ra cho con gái khoảng vài chục kg bán. Nói chung, vì số lượng chỉ có hạn nên thu gom loại quả này bập bõm, hôm nhiều hôm ít".
Do mùa thu hoạch của loại quả mắc ten này chỉ kéo dài khoảng 1 tháng nên hầu hết khách quen nhà chị Nguyên thường đặt mua rất nhanh để tranh thủ ăn loại quả này đúng mùa. Thậm chí, sợ hết mùa nên nhiều người tranh thủ mua vài kg để tích trữ ăn dần: "Khi quả này đã già, tầm cuối tháng 8 thì sẽ ăn không còn ngon nữa vì chúng mọc mầm bên trong".
Chị Nguyên cũng khẳng định, loại hạt này rất giàu dinh dưỡng và chỉ vùng cao mới có, mọc hoang dại trong rừng. Khi ăn chúng có hương vị rất bùi ngậy, ngon hơn mấy lần hạt dẻ và vị thơm ngọt dịu giống phô mai tươi: "Hạt quả mắc ten này rất mẩy, nhân to ngậy. Chỉ cần luộc 15 phút rồi rang lại 3 phút. Sau đó lấy sống dao ghè nhẹ rất dễ tách, ăn lại tốt cho sức khỏe. Nhất là nhà có trẻ nhỏ, chị em nấu sữa hạt, nấu cháo cho trẻ vừa tốt vừa tiện lợi. Ngoài ra có thể dùng hạt quả mắc ten này dùng luộc ăn ngay, hầm gà, hầm xương đều rất bùi béo".
Quả mắc ten dùng luộc ăn ngay, hầm gà, hầm xương hay làm sữa hạt đều rất bùi béo. Ảnh minh họa.
Chính bởi giá trị dinh dưỡng cao và là loại quả tự nhiên của vùng núi cao Sơn La nên nhiều chị em thành phố rất chuộng loại hạt này: "Khách nhà mình người ít thì đặt mua 2kg ăn thử. Người mua nhiều thì mua cả yến về tách hạt nấu canh, làm sữa hạt ăn dần. Bởi loại quả này chỉ có trong thời gian ngắn và không phải lúc nào cũng mua được".
Tiểu thương bán các loại đặc sản ở Sơn La này cũng cho biết, 1kg quả mắc ten về Hà Nội chị vẫn bán với giá 150 ngàn đồng/2kg: "Quả này ở Sơn La khi còn nguyên vỏ xanh giá được bán với giá 50 ngàn đồng. Còn vỏ đen được bán với giá 70 ngàn đồng. Vì nhà mình vận chuyển theo xe của người quen nên phí vận chuyển không mất. Do đó, khi về Hà Nội mình vẫn không bán giá đội lên mà vẫn để giá mềm cho khách quen".
Theo quan sát của PV, loại quả mắc ten này đang được nhiều facebook bán trên chợ mạng ở mức giá khoảng 110-120 ngàn đồng/kg và thu hút rất đông bà nội trợ vào đặt dù chúng còn khá mới lạ với người mua.
Hôm trước, chị Gấm, 40 tuổi – nhân viên kế toán một công sở ở Thái Hà, Hà Nội cũng đặt mua 3kg hạt mắc ten rừng về ăn. Khi mua về, dù phải cặm cụi dùng búa tách vỏ lấy hạt loại quả này nhưng chị Gấm vẫn rất háo hức.
"Mình về ngồi đập từng quả tách hạt để ½ hạt thì nấu canh xương, ½ số hạt trên thì mình để làm sữa hạt cho con ăn. Dù làm mất công phết nhưng cả nhà có canh xương và sữa hạt ăn rất thơm, bùi", chị Gấm chia sẻ.
Theo bà nội trợ này, nếu không có kinh nghiệm tách vỏ lấy nhân thì có thể thuê thêm người bán làm: "Thực ra tách vỏ lấy nhân khá dễ dàng. Chỉ cần dựng hạt lên lấy búa đập dập vỏ nhẹ 2 bên là tách được vỏ ra, nhân bên trong không bị vỡ nát. Nhưng nếu không biết làm, nhân đập được sẽ nát hết. Vì thế, nếu không muốn mất thời gian và nhân bị dập, khi mua có thể thuê thêm người bán làm cho tiện, chỉ việc mang về ăn".
Tuy nhiên khâu tách vỏ loại quả này hơi khó nhằn với khách chưa ăn quen. Ảnh minh họa.
Chị Gấm cũng tiết lộ, mỗi năm chỉ có 1 tháng được ăn loại quả rừng này nên vài hôm nữa chị sẽ đặt thêm 4kg để về ăn dần. Vì mỗi lần đặt hàng cũng phải chờ 3-4 ngày mới có.
"Mua về thì chỉ việc ngồi tách vỏ ra để lấy hạt sau đó cấp đông tủ lạnh ăn dần. Ăn kiểu gì cũng thơm và bùi lắm nên nhà mình từ lớn đến bé ai cũng thích ăn", chị Gấm khẳng định.
