Nếu bạn muốn kiếm tiền, trước tiên bạn phải làm cho mình có giá trị.
Charlie Munger đã qua đời vào ngày 28 tháng 11 ở tuổi 99. Ông được biết đến như một huyền thoại trong cộng đồng đầu tư. Berkshire Hathaway do ông và Buffett cùng điều hành đã trở thành một trong bốn công ty tái bảo hiểm lớn nhất thế giới.
Nhưng ít người biết rằng, trong những năm đầu đời, ông từng lâm vào cảnh khốn khó vì chạy chữa cho con cái. Làm thế nào từ một người đàn ông hai bàn tay trắng trở thành chuyên gia đầu tư?
Vô số người đang tìm kiếm mật mã giàu có trong cuộc đời Munger và chính ông đã đưa ra câu trả lời. Đầu tiên, hãy tập trung vào những gì bạn đang làm hiện tại; thứ hai, hãy đầu tư vào tương lai của bạn.
Sự giàu có cả đời của Munger được ẩn giấu trong 5 khoản đầu tư ai cũng có thể làm được này:
1. Đầu tư vào bộ não của bạn: "Trong đời tôi chưa từng gặp một người thông minh dù ở tầng lớp xã hội nào mà không đọc sách hàng ngày"
Nhà đầu tư nổi tiếng Trung Quốc Li Lu từng ăn sáng vài lần với Munger. Trong mỗi cuộc hẹn, Munger đều đến sớm, lấy sách hoặc báo ra và lặng lẽ ngồi trên ghế đọc. Đây luôn là thói quen của ông. Dù đi công tác hay dự tiệc, ông luôn mang theo sách bên mình và tin rằng: “Chỉ cần có sách trên tay, tôi sẽ không cảm thấy thời gian là lãng phí”.
Munger nổi tiếng là người thích đọc sách, lũ trẻ còn hay đùa ông là “cuốn sách có hai chân”. Ông đã nghiên cứu nhiều loại sách khác nhau, từ kinh tế, đầu tư đến tâm lý học và sinh học. Kiến thức trong các lĩnh vực khác nhau đã mở rộng ranh giới nhận thức của ông. Phạm vi đọc rộng như vậy cho phép Munger hiểu rõ hơn về bản chất con người và đầu tư từ quan điểm cao hơn.
Trong bất kỳ ngành nào, trận chiến cuối cùng là kiến thức. Bạn dành bao nhiêu thời gian để đọc sẽ được đền đáp xứng đáng. Mỗi trang bạn lật đều đang hình thành một phiên bản tốt hơn của chính bạn.
Mỗi bước nhảy vọt trong cuộc sống đều là tác động tích luỹ của kiến thức mang lại. Kiếm tiền bằng kiến thức là con đường tắt mà mọi người bình thường đều có thể đi. Mỗi sáng thức dậy, hãy cố gắng thông minh hơn bạn ngày hôm qua. Làm thế nào tôi có thể thông minh hơn ngày hôm qua? Nếu có một “lối tắt” để một người trở nên thông minh hơn thì đó là đọc sách.
2. Đầu tư vào tính cách: "Nếu bạn thực sự muốn học điều gì đó từ tôi, hãy nhớ: Kỷ luật và đáng tin cậy"
Munger từng mua lại một công ty với Glenn, một trong những đối tác của mình. Khi đó, có hai bà cụ nắm giữ trái phiếu do công ty phát hành. Họ có thể dễ dàng mua được trái phiếu ở mức giá thấp hơn nhiều so với mệnh giá của chúng nhưng Munger nhất quyết đưa cho họ số tiền theo đúng mệnh giá.
Sau đó, Glenn muốn rút cổ phần của mình, lấy tiền mặt để đầu tư vào một dự án khác. Munger hỏi anh muốn bao nhiêu, Glenn liền nói ra con số 130.000 USD. Munger nói anh đã phạm sai lầm, khiến Glenn nghĩ rằng mình đã đưa ra mức giá quá cao. Thế nhưng ngay khi anh đang cảm thấy bất an, Munger đã nói cổ phiếu của anh trị giá 230.000 USD.
Đây là nguyên tắc kinh doanh mà Munger luôn tuân thủ: Đi đúng đường, con đường sẽ ngày càng rộng hơn.
Con người muốn vững vàng và tiến xa thì trước tiên phải làm người rồi mới làm việc. Nếu bạn thường lợi dụng người khác thì khách hàng sẽ không dám tin tưởng bạn; nếu bạn dám "đâm" đồng nghiệp thì đồng nghiệp sẽ không dám hợp tác với bạn.
Một tòa nhà cao tầng bắt đầu từ nền móng và tính cách là nền tảng để khẳng định bản thân. Những người có tính cách xấu cuối cùng sẽ gục ngã, bất kể họ có leo cao hay đi xa được đến đâu.
3. Tâm lý đầu tư: "Tôi không dành quá nhiều thời gian để hối tiếc về quá khứ, khi đã học được một bài học thì sẽ không mắc kẹt vào đó nữa"
Một lần, Munger chuẩn bị đi máy bay, không hiểu vì lý do gì, khi ông đang đi qua khu vực kiểm tra an ninh, máy dò liên tục phát ra tiếng cảnh báo bíp. Charlie đã phải quay lại nhiều lần để kiểm tra an ninh và sau đó lỡ chuyến bay. Tuy nhiên, anh không hề mắng mỏ hay tức giận mà lập tức đặt lại chuyến bay khác và bình tĩnh chờ đợi.
Đây luôn là tâm lý của Munger: Đừng coi mình là nạn nhân. Ông đã nhiều lần rơi xuống vực sâu nhất trong cuộc đời, phải chứng kiến đứa con trai 7 tuổi trút hơi thở cuối cùng vì bệnh bạch cầu; trải qua cuộc khủng hoảng dầu mỏ thế giới và sự sụp đổ của thị trường chứng khoán...
Những tình huống tuyệt vọng hết lần này đến lần khác đủ khiến một người bình thường gục ngã. Nhưng Munger chưa bao giờ phàn nàn về bản thân, thay vào đó, ông trút bỏ sự oán giận và cay đắng trong lòng, từng bước thoát khỏi tình thế khó khăn.
Nếu chiếc bình và quả bóng cùng rơi xuống đất, cái nào sẽ vỡ trước?
Đôi khi chúng ta giống như một chiếc bình, không thể chịu đựng được những khúc quanh và va đập mạnh. Một khi gặp thất bại, bạn sẽ bị mắc kẹt vào ngõ cụt và không thể thoát ra được. Khi rèn luyện bản thân giống như một quả bóng cao su, chúng ta có thể bật trở lại bất kể bị đánh bao nhiêu lần hay phải chịu đựng bao nhiêu khó khăn.
4. Đầu tư vào khả năng: "Cách tốt nhất để có được thứ bạn muốn là khiến bản thân xứng đáng với nó"
Munger là người không ngừng nâng cao tính chuyên nghiệp của bản thân. Ông có thể bàn luận với nhiều chuyên gia đầu tư khác nhau, không chỉ quen thuộc với các khái niệm và kỹ thuật giao dịch của họ mà còn có thể chỉ ra những ưu và nhược điểm của từng người. Ông không rơi vào cái bẫy của những người đi trước mà tự mình tìm ra hàng trăm mô hình tư duy để giải quyết các vấn đề khác nhau phát sinh trong công việc.
Có người từng hỏi ông vì sao phải học nhiều như vậy, Munger nói: "Tương lai thuộc về những người học tập suốt đời."
Thế giới đang tiến bộ từng giây và sự trì trệ của bạn là một kiểu thoái trào. Nếu bạn chỉ nghĩ đến việc câu cá trong vùng nước đục, bạn sẽ lãng phí khả năng và ngày càng trở nên tầm thường. Nếu bạn biết cách tập trung trau dồi kỹ năng của mình và trở thành một trong số ít người ở vị trí cao trong ngành, giá trị của bạn sẽ tăng lên.
Nếu bạn muốn kiếm tiền, trước tiên bạn phải làm cho mình có giá trị.
5. Đầu tư vào gia đình: "Cả hai vợ chồng tôi đều là những người rất hướng đến gia đình"
Munger có một thói quen, dù bận đến đâu vẫn luôn dành thời gian để ngồi ăn tối cùng gia đình. Bên bàn ăn, Munger kể những câu chuyện, điều thú vị trong cuộc sống để thắt chặt mối quan hệ với gia đình.
Khi đi du lịch một mình, dù là đi công tác hay việc cá nhân, ông luôn bay hạng phổ thông. Nhưng khi đi du lịch cùng người vợ Nancy, ông sẽ đi trên chuyên cơ riêng và chăm sóc vợ một cách tỉ mỉ. Ông giải thích: “Vợ tôi suốt đời đã hy sinh rất nhiều, nuôi nấng những đứa con của tôi. Sức khỏe của cô ấy không tốt nên tôi phải chăm sóc cô ấy thật tốt”.
Khi con người đến một độ tuổi nhất định, họ sẽ nhận ra rằng việc xây dựng một gia đình tốt cũng là kiếm tiền. Đại học Harvard đã thực hiện một thí nghiệm kéo dài 78 năm để nghiên cứu: Kiểu người nào có nhiều khả năng trở thành người chiến thắng trong cuộc sống nhất? Kết luận cuối cùng là những người đạt điểm cao về tình thân có mức lương trung bình hàng năm cao hơn nhiều so với những người đạt điểm thấp.
Bình yên trong gia đình và thành công trong sự nghiệp. Có một người bạn đời luôn ở bên ta dù khó khăn hay thất bại là tài sản lớn nhất trong cuộc đời chúng ta.
Munger đã từng nói: "Thanh kiếm của tôi được truyền lại cho những ai có thể sử dụng nó."
Mọi người đều muốn chiếm lấy thanh kiếm này nhưng kiểu người nào có thể? Những người nghĩ đến việc làm giàu chỉ sau một đêm cuối cùng sẽ bỏ lỡ nó. Chỉ những người đầu tư vào bản thân và trau dồi bản thân trong suốt cuộc đời mới có thể sử dụng được thanh kiếm này.
