Bố mẹ có thể áp dụng một số mẹo phạt con dưới đây, có thể giúp trẻ ngoan ngoãn, nghe lời hơn.
Trẻ nhỏ vẫn đang trong quá trình phát triển để hoàn thiện bản thân nên thường dễ mắc sai lầm. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh nóng vội thường dùng biện pháp mạnh với con như mắng mỏ, trách phạt, chì chiết, thậm chí là đòn roi.
Mục đích của tất cả những điều này đều nhằm uốn nắn và dạy dỗ trẻ, tuy nhiên theo các chuyên gia tâm lý nếu vội vã hành xử thái quá hoặc sai cách có thể phản tác dụng.
Đứng trước tình huống này, bố mẹ nên dạy dỗ đúng cách, nếu không chú ý đến phương pháp thì rất có thể sẽ ảnh hưởng đến cảm xúc, tính cách và tâm lý của trẻ. Do đó, bố mẹ nên học cách phê bình con một cách khoa học và khéo léo sẽ dễ dạy con ngoan hơn.
3 cách phê bình trẻ không tinh tế, dễ làm tổn thương con
Phê bình trẻ nơi công cộng
Khi một đứa trẻ làm điều gì đó sai, một số bậc phụ huynh vì nóng giận nên đôi khi chọn cách mắng mỏ con ở nơi công cộng. Thậm chí, một số bậc cha mẹ còn cố tình chỉ trích con mình trước mặt người thân, bạn bè để gây ấn tượng với con cái và tránh cho tter mắc phải những sai lầm tương tự.
Nhưng thực tế, trẻ con rất nhạy cảm, những lời khen có thể trẻ không nhớ hết nhưng nếu chỉ mắng một lần có khi trẻ sẽ nhớ suốt đời. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ làm trẻ mất tự tin, đặc biệt là đối với những trẻ đang ở lứa tuổi trưởng thành sẽ hình thành thói quen phản kháng, bố mẹ nói gì làm ngược lại, bởi chẳng ai muốn bị chỉ trích nơi công cộng, dù người lớn hay trẻ nhỏ cũng như nhau.
Đặc biệt với những đứa trẻ có cá tính mạnh, trẻ sẽ càng trở nên nổi loạn. Thậm chí, một số đứa trẻ vốn ngoan ngoãn nhưng thường xuyên bị phê bình có thể khiến trẻ tự ti, nhát gan, ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách về sau.
Nhiều phụ huynh nóng vội thường dùng biện pháp mạnh với con như mắng mỏ, trách phạt, chì chiết, thậm chí là đòn roi.
Nếu trẻ phạm lỗi, bố mẹ thường nhắc lại những lỗi lầm cũ
Nhiều bậc bố mẹ giáo dục con cái bằng cách lật lại những lỗi lầm của trẻ trước đây. Những lời phê bình từ vấn đề đã xảy ra có thể sẽ khiến trẻ vô thức nghĩ rằng mình là người không ra gì. Khi cảm xúc này xuất hiện, sự nhiệt tình của trẻ cũng sẽ giảm đi.
Theo quan điểm này, trẻ thường nghĩ mình là người không đủ năng lực và không sẵn sàng chấp nhận những nhiệm vụ và thử thách mới.
Về sau, trẻ có thể từ chối làm mọi việc vì sợ mắc sai lầm, và kết quả là trẻ ngày càng nhận được ít kinh nghiệm hơn trong cuộc sống. Việc thiếu kinh nghiệm trực tiếp dẫn đến việc trẻ khó đạt được thành công. Điều này giống như một vòng luẩn quẩn, khiến đứa trẻ ngày càng trở nên tự ti.
Chỉ trích có chứa tính công kích cá nhân
Trong cuộc sống, đôi khi chúng ta có thể nghe một số lời trách mắng con của bố mẹ như “Sao con ngu thế, có vấn đề nhỏ vậy mà không làm được?” hay “Đứa trẻ ba tuổi còn thông minh hơn con”. Đây thực chất không chỉ phê bình bằng lời nói, mà còn mang tính công kích cá nhân nhất định.
Phê bình sai cách có thể sẽ ảnh hưởng đến cảm xúc, tính cách và tâm lý của trẻ.
Khi trẻ thường xuyên nghe những lời chỉ trích như vậy, trẻ sẽ vô thức nghĩ rằng bố mẹ không thương mình, bản thân không đáng được quan tâm, chăm sóc.
Theo thời gian, đứa trẻ sẽ tự nhiên có thái độ oán hận bản thân, cũng như tăng khoảng cách, xa ánh bố mẹ. Đối mặt với tình huống này, bố mẹ nên học cách giữ bình tĩnh, hạn chế phản ứng nóng vội khi trẻ làm sai.
Những mẹo phê bình trẻ hiệu quả, con ngoan nghe lời
Bố mẹ có thể áp dụng một số mẹo phạt con dưới đây, có thể giúp trẻ ngoan ngoãn, nghe lời hơn.
Chọn thời điểm và không gian thích hợp
Nhiều phụ huynh có thói quen là hễ thấy con làm gì sai lập tức mắng mỏ, phê bình không tiếc lời mà chẳng quan tâm đến thời điểm, không gian.
Đó là một sai lầm, và theo nghiên cứu của các chuyên gia tâm lý, dù có cáu giận đến mấy bố mẹ cũng nên tránh phê bình con trong những trường hợp sau: vào sáng sớm, khi đang ăn, trước mặt bạn bè, ở nơi công cộng….
Ví dụ, trong lúc ăn cơm mà bố mẹ cứ cằn nhằn phê bình sẽ khiến trẻ ăn mất ngon, thậm chí vừa ăn vừa khóc hay bỏ bữa thì đều gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và sức khỏe của trẻ. Còn nếu chỉ trích bé vào sáng sớm, có thể sẽ làm hỏng tâm trạng tốt trong ngày của con bạn.
Đặc biệt việc phê bình trẻ ở nơi công cộng, trước mặt bạn bè trong lớp học hay trước mặt người thân thì càng nên tránh vì điều đó sẽ khiến trẻ cảm thấy xấu hổ, mất đi sự tự tin. Hơn nữa, điều đó còn có thể khiến trẻ không hài lòng, bực bội với cha mẹ, gây ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.
Bố mẹ nên chú ý chọn thời điểm và không gian thích hợp nếu muốn phê bình hay dạy dỗ con.
Giữ bình tĩnh, hạ giọng khi phê bình trẻ
Khi một đứa trẻ mắc lỗi, đặc biệt là khi chúng tái phạm nhiều lần một sai lầm, bố mẹ chắc chắn sẽ khó chịu, dao động về cảm xúc và có thể nói những điều không nên nói một cách bốc đồng hay tức giận làm những hành động không nên làm. Điều này có thể gây ảnh hưởng rất xấu đến bản thân và con cái họ.
Vì vậy, dù trẻ mắc lỗi gì, cha mẹ cũng nên buộc mình bình tĩnh, hạ giọng trước khi chỉ trích trẻ. Chỉ có bình tĩnh, chúng ta mới có thể có nhận định khách quan và công bằng về lỗi lầm của trẻ để giải quyết vấn đề, giúp trẻ tìm ra nguyên nhân sai lầm và phương pháp sửa chữa.
Ngược lại, nếu cả người lớn và trẻ em đều mất bình tĩnh, những lời chỉ trích có thể leo thang thành khóc lóc và đánh đập, và hiệu quả giáo dục sẽ bằng không.
Thay vì quát tháo giận dữ, bố mẹ nên phê bình con bằng giọng thấp hơn bình thường, giọng trầm và mạnh mẽ sẽ thu hút sự chú ý của trẻ, đồng thời dễ khiến trẻ nghe theo lời bạn nói.
Cho trẻ cơ hội giải thích
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ mắc sai lầm, có những sai lầm chủ quan của trẻ nhưng cũng có thể do những nguyên nhân khách quan không phụ thuộc vào ý muốn của trẻ. Theo quan điểm chủ quan, nó có thể là cố ý hoặc vô ý; nó có thể là vấn đề về thái độ, hoặc nó có thể là không đủ khả năng,...
Vì vậy, khi trẻ mắc lỗi, đừng tước bỏ quyền được nói của trẻ. Hãy cho trẻ cơ hội phản bác và để trẻ nói những điều trẻ muốn nói, để cha mẹ hiểu rõ hơn và toàn diện hơn về lỗi của trẻ.
Những lời phê bình sau đó sẽ “trúng” mục tiêu hơn, khiến trẻ chấp nhận lời phê bình mà tâm phục khẩu phục và sẵn sàng để sửa chữa khắc phục lỗi lầm.
Hãy an ủi con bằng những lời nói tích cực, giúp trẻ nhận ra sai lầm và học cách sửa đổi.
Tạo cho trẻ tâm lý thoải mái, trao đổi thẳng thắn
Sau khi trẻ mắc lỗi thường thấp thỏm, sau khi bị phê bình thì càng buồn bực, tự ti. Nếu để tâm trạng này kéo dài và lặp lại thường xuyên chắc chắn tâm lý và các hoạt động của trẻ sẽ bị ảnh hưởng.
Vì vậy, bố mẹ nên tạo cho con cái tâm lý thoải mái kịp thời sau khi phê bình trẻ. Hãy an ủi con bằng những lời nói như: "Không sao đâu, con mắc lỗi sẽ sửa được", "Mẹ biết con là một đứa trẻ thông minh, và con sẽ biết cách làm",…
Hoặc bạn cũng có thể an ủi trẻ bằng những hành động thân mật như bắt tay, vỗ vai, hoặc mỉm cười, ôm,... Điều này sẽ khiến trẻ cảm thấy rằng dù chúng đã mắc lỗi nhưng cha mẹ vẫn luôn yêu thương và tin tưởng vào con.
Nhờ đó mà trẻ nhỏ không nhụt chí hay chán nản khi mắc lỗi, ngược lại sẽ biết ơn cha mẹ và tự tin hơn vào bản thân, lạc quan hơn trong cuộc sống.
