Cây xương khỉ có những tác dụng “thần kỳ” thế nào mà nhiều người lại săn tìm đến vậy?
Cây xương khỉ vốn được xem là loại cây sinh trưởng ở nhiều nơi trong khu vực Đông Nam Á, từ nhiều năm trước đây đã được các thầy lang Trung Quốc nghiên cứu sử dụng làm thuốc hay được nhiều gia đình ở Hồng Kông trồng trong các chậu cây như cây cảnh để hái lá ăn hàng ngày do cây dễ trồng. Tuy nhiên ở Việt Nam không phải ai cũng biết đến loại cây “thần dược” này.
Đặc điểm nhận biết
Cây xương khỉ, tên khoa học là Clinacanthus nutans, có tên gọi quen thuộc như cây bìm bịp, mảnh cộng hay bách giải. Cây nhỏ, mọc thành từng bụi, thường cao 1-1,5m, có khi cao đến 3m. Cây có đặc điểm khá dễ để nhận biết với lá hình phiến hình mác hoặc thuôn nguyên, mặt lá hơi nhẵn màu xanh thẫm, phía mặt dưới lá có nhiều gân.
Cây xương khỉ, hay cây bìm bịp có lá hình phiến hình mác hoặc thuôn nguyên, mặt lá hơi nhẵn màu xanh thẫm, dễ nhận biết.
Cây có hoa màu đỏ hay màu hồng cao khoảng 3-5cm rủ xuống ngọn, bao phấn màu vàng xanh, quả hình trùy, cuống ngắn. Cái tên cây xương khỉ không được nhiều người biết đến, nhưng nhắc đến tên khác của loại cây này là cây bìm bịp, thì hầu như ai cũng đã từng nghe qua, đặc biệt ở các tỉnh miền Đông và Nam Bộ, nơi có rất nhiều cây mọc hoang dại tại vùng nông thôn.
Cây xương khỉ - cây “thần dược” của mọi nhà
Người dân nhiều nơi trên thế giới như Malaysia, Trung Quốc đã biết sử dụng cây xương khỉ từ lâu để làm thuốc hay chế biến thành món ăn. Rau xương khỉ (bìm bịp) có mùi thơm nhẹ, có thể được ăn sống (khó ăn) và chủ yếu lá non được dùng để luộc hay nấu canh. Ngày nay rau bìm bịp thường dùng ăn kèm với lẩu cá, lẩu thịt hoặc nấu canh với thịt bằm, canh tôm, canh cua rất ngon và giàu dinh dưỡng.
Cây xương khỉ có thể dùng để nấu canh với thịt bằm, ăn kèm với lẩu, hay làm bánh bởi có mùi thơm nhẹ, vị ngọt dễ ăn.
Theo nghiên cứu cây xương khỉ tính bình, vị ngọt, chứa nhiều vitamin, khoáng chất, tanin, flavon, glycosind, không gây độc hại. Không chỉ chứa chất xơ, canxi, loài cây này còn có hàm lượng đạm và chất béo vừa phải, có tác dụng cung cấp dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe tốt.
Ngoài ra, loài cây này còn được biết đến là cây “thần dược” có tác dụng to lớn với khả năng điều trị nhiều chứng bệnh khó chữa. Cây xương khỉ có các thành phần giúp điều trị viêm họng, các bệnh ngoài da như vàng da, vàng mắt, hoặc giảm lượng đường trong máu, giảm cholesterol cao, viêm dạ dày,..
Lá, thân cây và rễ cây xương khỉ đem phơi khô và sắc lên với một số loại thuốc bắc khác rồi uống có thể hỗ trợ điều trị ung thư rất tốt.
Theo Đông y truyền thống, cây xương khỉ hỗ trợ điều trị viêm gan, mát gan, lợi mật, cải thiện huyết áp, lưu thông máu. Những bệnh về xương khớp kinh niên như đau nhức xương khớp, phong tê thấp, còi xương đều có thể chữa được nhờ loại cây này, thậm chí cây xương khỉ còn có hỗ trợ điều trị khi bị gãy xương, giúp mau chóng liền xương do chấn thương.
Theo Đông y truyền thống, có thể dùng cây xương khỉ chữa các bệnh về gan, xương khớp, hay các bệnh ngoài da như vàng da,...
Tuy nhiên, mới đây, người ta nhắc đến cây xương khỉ và không ngừng ráo riết “săn lùng” loại cây này với một công dụng đặc biệt khác đó là hỗ trợ điều trị các bệnh về ung thư. Nhiều công trình nghiên cứu của các Giáo sư, Tiến sĩ tại các Viện, các trường Đại học ở Trung Quốc, Đài Loan đã chứng minh được công dụng này của cây xương khỉ.
Theo nhiều nghiên cứu, cây xương khỉ có chứa flavonoid cao, trong rễ có chứa triterpenoids tác dụng chống ung thư hay ngăn ngừa các tế bào ung thư phát triển.
Tuy chưa có thí nghiệm lâm sàng trên cơ thể người, nhưng qua những nghiên cứu từ dân gian cũng như các nghiên cứu khoa học hiện đại, có thể thấy việc sử dụng cây xương khỉ như một món ăn hay một loại thuốc uống hàng ngày rất tốt cho sức khỏe. Những người mắc bệnh ung thư đang điều trị bằng hóa chất, hay những người không chịu được tác dụng phụ của xạ trị, thì việc kết hợp sử dụng cây xương khỉ sẽ tăng cường hiệu quả và rút ngắn thời gian điều trị.
Cây xương khỉ mọc dại ở nhiều vùng nông thôn Nam Bộ, cũng rất dễ trồng và dễ chăm sóc, còn có thể dùng làm cây kiểng trong nhà.
Cây xương khỉ là một loại cây phổ biến, thường mọc dại ở những vùng nông thôn, đặc biệt là khu vực Nam Bộ, vì thế không khó để kiếm được loại cây này về hỗ trợ chữa bệnh. Ngoài ra, cây xương khỉ cũng rất dễ trồng và chăm sóc với hạt giống hoặc cây con có bán sẵn tại các cửa hàng bán hạt giống thực vật, vì vậy các gia đình cũng có thể lựa chọn cây xương khỉ như một loại cây cảnh, làm kiểng trong nhà.
