Nước hầm xương từ lâu đã được nhiều người sử dụng trong nấu nướng, giúp tạo vị ngọt ngon cho các món cháo, súp, canh, lẩu và gần đây nó được quan tâm hơn với nhiều tác dụng cho sức khỏe.
Mặc dù nước hầm xương thường được làm từ xương gà, lợn và xương các gia súc, bạn cũng có thể chế biến loại “thần dược” này từ vây và xương cá. Tất cả những gì bạn cần chuẩn bị là nước, xương và một thành phần có tính axit như nước cốt chanh hoặc giấm, giúp loại bỏ tất cả chất béo khỏi xương. Bạn có thể thêm muối, hạt tiêu và các loại rau yêu thích để tăng thêm hương vị. Hãy đun sôi nước xương rồi để liu riu trong tối đa 24 giờ. Bạn có thể uống trực tiếp nước hầm xương, dùng nấu các món khác hoặc thậm chí trữ đông lạnh để dùng dần trong vài tháng.
Nước hầm xương có thể giúp bạn chống lại bệnh cúm và cảm lạnh
Bạn đã bao giờ bị cảm lạnh và được mọi người “mách” nên ăn một bát súp gà ấm? Đây là lời khuyên hoàn toàn hợp lý, liên quan đến hàm lượng protein của súp hoặc nước dùng.
Theo một nghiên cứu năm 2021 công bố trên Tạp chí khoa học Medicina, nước hầm xương là nguồn cung cấp protein chất lượng cao dồi dào. Nó bao gồm 75% protein và hơn một nửa hàm lượng protein đó là các axit amin thiết yếu - những axit mà cơ thể bạn không thể sản xuất được nên phải lấy từ thực phẩm. Các axit amin chính được tìm thấy trong nước hầm xương là axit glutamic, histidine, arginine, asparagine, lysine, glycine, threonine và valine.
Một bát súp gà nóng hổi có thể làm dịu cảm giác khó chịu khi cảm lạnh, cảm cúm. (Ảnh minh họa)
Axit amin là thành phần cấu tạo của protein và chúng cần thiết để hình thành các kháng thể chống nhiễm trùng. Trên thực tế, một đánh giá được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Anh năm 2007 cho thấy sự thiếu hụt protein - hay cụ thể hơn là thiếu axit amin - có thể làm suy giảm hệ thống miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm. Do đó, dùng nước hầm xương là bạn đang cung cấp cho cơ thể những chất dinh dưỡng quan trọng để chống lại các bệnh nhiễm trùng do virus như cúm và cảm lạnh thông thường.
Nước hầm xương có thể giúp xương khỏe mạnh
Nước hầm xương có thành phần dinh dưỡng phong phú và hàm lượng khoáng chất cao. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nghiên cứu Thực phẩm và Dinh dưỡng giải thích rằng các khoáng chất có trong xương động vật được chuyển vào nước dùng khi xương được nấu chín. Do đó, vì xương có cấu trúc được tạo thành từ canxi, nước hầm xương là một nguồn phong phú của khoáng chất đặc biệt này.
Trên thực tế, nghiên cứu cho thấy nước hầm xương có thể tăng gấp đôi vai trò bổ sung canxi vì đây là lựa chọn dễ dàng cho những người cần tăng lượng canxi nhưng bị dị ứng sữa, không dung nạp đường sữa hoặc đơn giản là khó tiếp cận các sản phẩm này.
Nhưng tác dụng tích cực với sức khỏe của xương không chỉ dựa trên hàm lượng canxi của nước hầm xương. Theo một nghiên cứu năm 2009 được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu về Xương và Khoáng chất, protein là một chất dinh dưỡng thiết yếu để ngăn ngừa mất khối lượng khoáng chất trong xương, dẫn đến xương giòn hoặc dễ gãy và là một yếu tố nguy cơ gây loãng xương. Dùng nước hầm xương hàng ngày có thể tăng cường sức khỏe xương do hàm lượng canxi và protein cao.
Nước hầm xương giúp giảm viêm và cải thiện sức khỏe đường ruột
Theo Đại học chuyên về Tiêu hóa (Mỹ), các bệnh viêm ruột (IBD) như viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là những bệnh mãn tính được đặc trưng bởi tình trạng viêm ở niêm mạc của các bộ phận khác nhau ở hệ thống tiêu hóa. Mặc dù hiện tại không có cách chữa trị IBD, các phương pháp điều trị y tế và dinh dưỡng tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng, bao gồm chảy máu, tiêu chảy, thiếu máu và giảm cân do suy dinh dưỡng.
Một cách dễ dàng để cải thiện các triệu chứng IBD thông qua dinh dưỡng là uống nước hầm xương. Rachel Dyckman, một chuyên gia dinh dưỡng tại Mỹ, cho biết, bà sử dụng nước hầm xương trong những đợt bùng phát IBD vì hàm lượng collagen và protein tổng thể của nó có thể thúc đẩy quá trình chữa lành niêm mạc ruột.
Một nghiên cứu năm 2021 công bố trên Tạp chí khoa học Medicina nói rằng các axit amin trong nước hầm xương cung cấp các đặc tính chống viêm và có thể thúc đẩy hoạt động bình thường của hệ tiêu hóa. Theo nghiên cứu, axit glutamic có thể làm giảm đáng kể tình trạng viêm niêm mạc ruột già, trong khi histidine có thể làm giảm biểu hiện của các dấu hiệu viêm gây tổn thương mô và tổn thương niêm mạc.
Collagen trong nước hầm xương có thể tăng cường sức khỏe làn da
Theo một nghiên cứu năm 2018 được công bố trên Tạp chí Khoa học Phân tử Quốc tế, collagen là loại protein dồi dào nhất trong cơ thể con người. Theo Cleveland Clinic, nó hiện diện rộng rãi trên da của bạn - hay chính xác hơn là ở lớp hạ bì (lớp giữa của da). Collagen cung cấp sức mạnh và độ đàn hồi cho làn da. Tuy nhiên, bạn sẽ dần mất đi chất này khi có tuổi, dẫn đến da mỏng đi, chảy xệ và cuối cùng là hình thành các nếp nhăn.
Bạn có thể sử dụng nước hầm xương trong nhiều các món mỳ, súp, canh... (Ảnh minh họa)
Mất collagen là một dấu hiệu lão hóa không thể tránh khỏi. May mắn thay, chế độ ăn uống của bạn có thể giúp tăng cường sức khỏe làn da. Uống nước hầm xương có thể làm chậm quá trình lão hóa sớm vì nó là một nguồn collagen phong phú và giá cả phải chăng, giúp bạn bổ sung những tổn thất liên quan đến tuổi tác.
Một đánh giá năm 2019 công bố trên Tạp chí Thuốc trong Da liễu giải thích rằng collagen động vật có thể được chiết xuất từ các mô liên kết, chẳng hạn như xương (dùng dưới dạng nước hầm xương hoặc chế biến thành chất bổ sung collagen). Sau khi xem xét 11 nghiên cứu với tổng số 805 người tham gia, các chuyên gia xác định việc bổ sung collagen bằng đường uống giúp thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương và tăng độ đàn hồi, cung cấp đủ nước và tăng cường mật độ collagen của da.
Các chất dinh dưỡng trong nước hầm xương có thể hỗ trợ giấc ngủ
Thiếu ngủ gây hại cho sức khỏe vì nó liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như béo phì, tiểu đường tuýp 2 và bệnh tim.
Theo Học viện Y học về Giấc ngủ Mỹ, người trưởng thành nên ngủ ít nhất 7 tiếng mỗi đêm. May mắn thay, bạn có thể cải thiện giấc ngủ bằng cách thực hiện một số thay đổi nhỏ như loại bỏ các thiết bị điện tử khỏi phòng ngủ; tránh ăn quá nhiều hay uống cà phê và rượu trước khi đi ngủ; bỏ thuốc lá; duy trì lịch trình ngủ đều đặn; và ngủ trong một căn phòng tối, yên tĩnh và thoải mái.
Tuy có vẻ dễ dàng nhưng những thay đổi trên không phù hợp với một số người. Nếu bạn cần thêm sự trợ giúp, bổ sung nước hầm xương vào chế độ ăn uống có thể tăng cơ hội có một giấc ngủ ngon. Một nghiên cứu năm 2015 với chuột, được công bố trên Tạp chí Neuropsychopharmacology cho thấy điều trị bằng axit amin glycine (có trong nước hầm xương) có thể là một phương pháp mới và an toàn giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm buồn ngủ và mệt mỏi trong ngày. Mặc dù kết quả có vẻ đầy hứa hẹn, vẫn cần nghiên cứu thêm trên con người.
Nước hầm xương có nhiều công dụng trong nấu ăn và chăm sóc sức khỏe. (Ảnh minh họa)
Collagen trong nước dùng xương thúc đẩy sức khỏe khớp
Viêm xương khớp là một bệnh thoái hóa khớp, còn được gọi là viêm khớp "hao mòn". Căn bệnh này gây ra bởi sự thoái hóa của sụn, một chất được tạo ra từ collagen (cùng với các protein và khoáng chất khác) cho phép xương trong khớp của bạn, chẳng hạn như đầu gối hoặc khuỷu tay, di chuyển mà không cọ xát vào nhau. Tuy nhiên, một khi sụn mòn đi, nó không thể ngăn ma sát xương được nữa. Do đó, xương của bạn tiếp xúc với nhau, dẫn đến đau đớn và tàn tật.
Hiện chưa có thuốc đặc trị thoái hóa khớp. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy collagen trong chế độ ăn uống có thể có lợi đối với sức khỏe của xương. Một bài đánh giá xuất bản năm 2015 trên Nutricion Hospitalaria đã phát hiện collagen thủy phân có thể kích thích tái tạo các mô giàu collagen ở người. Đánh giá xác định rằng nó có thể làm tăng sản xuất collagen, giúp ngăn ngừa và giảm đau khớp. Nước dùng xương là một nguồn collagen phong phú, và do đó, nó có thể là một cách dễ dàng và an toàn để ngăn ngừa các bệnh thoái hóa khớp.
Có thể cải thiện sức khỏe tim mạch
Một nghiên cứu ống nghiệm được công bố năm 2019 trên Tạp chí Hóa học Nông nghiệp và Thực phẩm cho thấy axit amin và các protein nhỏ khác trong nước xương có tác dụng ức chế các enzym góp phần gây bệnh tim. Bằng cách ngăn chặn các enzym này, nước hầm xương dường như giúp kiểm soát huyết áp cao, hình thành cục máu đông và lượng đường trong máu cao - những yếu tố nguy cơ gây bệnh tim.
Lưu ý rằng đây là một nghiên cứu trong ống nghiệm và cần có thêm nghiên cứu ở người để xác nhận chắc chắn.
Nước dùng xương có thể giúp giảm cân
Mặc dù giảm calo sẽ giúp bạn giảm thêm vài cân nhưng một số chất dinh dưỡng và thực phẩm nhất định cũng hỗ trợ bạn đạt mục tiêu này.
Một nghiên cứu năm 2020 được công bố trên Tạp chí Béo phì và Hội chứng Chuyển hóa nói rằng protein mang lại tác dụng giảm cân, đồng thời có thể giúp ngăn ngừa tăng cân trở lại. Nghiên cứu giải thích rằng một lượng protein cao có thể làm tăng mức độ hormone giảm đói đồng thời làm giảm mức độ hormone thúc đẩy cơn đói, dẫn đến tăng cảm giác no, kiểm soát sự thèm ăn và giảm lượng thức ăn.
Một bài đánh giá năm 2007 được xuất bản trên Tạp chí Appetite cho thấy ăn súp như một món khai vị có thể làm giảm mức độ đói, tăng cảm giác no và giảm lượng thức ăn vào bữa ăn sau. Vì nước hầm xương gần như là một món súp giàu protein nên nó có thể là một đồng minh lành mạnh trong hành trình giảm cân của bạn.
Nước hầm xương có thể chứa kim loại độc hại
Mặc dù có nhiều lợi ích sức khỏe tiềm ẩn, một số người tin rằng uống quá nhiều nước hầm xương có thể dẫn đến suy nhược vì nấu xương giúp chuyển khoáng chất của chúng vào nước dùng - không chỉ các khoáng chất có lợi cho sức khỏe mà cả những chất độc hại, chẳng hạn như chì. Chì là một kim loại độc hại tích tụ trong răng và xương. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhiễm độc chì có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe về lâu dài đối với người lớn, chẳng hạn như huyết áp cao và tổn thương thận. Tuy nhiên, nó nguy hiểm hơn nhiều đối với trẻ em vì cơ thể đang phát triển của trẻ có thể hấp thụ lượng chì gấp năm lần so với người lớn.
Cho rằng chì được lưu trữ trong xương, người ta tin rằng nước hầm xương có thể dễ dàng bị nhiễm chì. Theo một nghiên cứu nhỏ năm 2013 công bố trên Tạp chí Medical Hypotheses, nước dùng xương gà có thể chứa tới 7 microgam chì mỗi lít - hoặc phần tỷ (ppb). Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA), 15 ppb là ngưỡng an toàn đối với chì trong nước uống.
Tuy nhiên, các nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này, chẳng hạn như một nghiên cứu năm 2017 được công bố trên Nghiên cứu Thực phẩm & Dinh dưỡng, đã xác định rằng nồng độ nhỏ như vậy có nghĩa là nguy cơ tương đối thấp và nguy cơ nuốt phải kim loại nặng từ nước hầm xương là rất nhỏ.
Sử dụng nước hầm xương có thể cung cấp nước cho cơ thể
Nước là một chất dinh dưỡng thiết yếu cho nhiều chức năng, bao gồm giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể và vận chuyển chất dinh dưỡng.... Theo các chuyên gia, người lớn ít vận động nên uống 1,5 lít nước mỗi ngày (khoảng 8 ly nước) để tránh thiếu nước. Thiếu nước có thể ảnh hưởng đến nhịp tim, ý thức, mức năng lượng và khả năng nói.
Tuy nhiên, uống nước không phải là cách duy nhất để đảm bảo đủ nước cho cơ thể. Bạn có thể sử dụng các thực phẩm giàu nước, chẳng hạn như súp và nước canh - nấu từ nước hầm xương. Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), nước dùng xương gà bao gồm 98% nước và uống 1 cốc cung cấp 244 ml chất dinh dưỡng. Do đó, nếu việc uống nước thường là một thách thức đối với bạn, thưởng thức một ít nước dùng có thể vừa ngon miệng, vừa đáp ứng nhu cầu nước cho cơ thể.
