Chóng mặt buồn nôn là hiện tượng nhiều người gặp phải, với những nguyên nhân khác nhau. Thường gặp nhất là bà bầu, người huyết áp thấp, ...
Tổng quan về chóng mặt buồn nôn
Chóng mặt buồn nôn là gì? Chóng mặt là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả một loạt các cảm giác, chẳng hạn như cảm thấy mờ ảo, quay vòng, yếu ớt hoặc không ổn định. Chóng mặt tạo ra cảm giác sai lầm rằng chủ thể hoặc môi trường xung quanh đang quay hoặc di chuyển. Buồn nôn là khi người bệnh cảm thấy nôn nao, vướng mắc ở cổ họng và muốn nôn.
Những cơn choáng váng thường xuyên hoặc chóng mặt liên tục có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống, nhưng hiếm khi chúng đe dọa tính mạng. Điều trị chóng mặt và buồn nôn phụ thuộc vào nguyên nhân và triệu chứng của bệnh nhân.
Triệu chứng của căn bệnh
Những người bị chóng mặt kèm buồn nôn có thể xuất hiện một hoặc nhiều cảm giác, chẳng hạn như:
- Cảm giác chuyển động hoặc quay tròn dù đang đứng yên
- Đầu lâng lâng hoặc cảm thấy xung quanh mờ ảo
- Không ổn định hoặc mất thăng bằng
- Cảm giác bồng bềnh, gượng gạo hoặc nặng đầu
Những cảm giác này có thể xuất hiện hoặc trở nên tồi tệ hơn khi đứng lên hoặc di chuyển đầu đột ngột. Chóng mặt có thể đi kèm với buồn nôn, đột ngột hoặc nghiêm trọng đến mức bạn cần phải ngồi hoặc nằm. Mỗi lần xuất hiện, chúng sẽ kéo dài vài giây đến vài ngày, và có thể tái diễn.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nói chung, hãy đi khám bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ tình trạng chóng mặt nàoL tái phát, đột ngột, nghiêm trọng, hoặc kéo dài, ...
Chăm sóc y tế khẩn cấp nếu bạn gặp phải tình trạng chóng mặt và buồn nôn, kèm với bất kỳ điều nào sau đây:
- Nhức đầu đột ngột, dữ dội
- Đau ngực
- Khó thở
- Tê hoặc tê liệt các chi
- Ngất xỉu
- Nhịp tim nhanh hoặc không đều
- Nhầm lẫn hoặc nói chậm
- Loạng choạng hoặc đi lại khó khăn
- Nôn liên tục
- Động kinh
- Thay đổi đột ngột trong thính giác
Nguyên nhân của chóng mặt buồn nôn
- Bệnh chóng mặt vị trí lành tính (BPPV): Tình trạng này gây ra cảm giác mãnh liệt nhưng sai lầm rằng bạn đang quay hoặc di chuyển. Cảm giác này được kích hoạt khi bạn lật người trên giường, ngồi dậy hoặc chịu một cú đánh vào đầu. BPPV là nguyên nhân phổ biến nhất của chứng chóng mặt.
- Nhiễm trùng: Nhiễm virus của dây thần kinh tiền đình, được gọi là viêm dây thần kinh tiền đình, có thể gây ra chứng chóng mặt dữ dội, liên tục.
- Bệnh Meniere: Bệnh này xuất hiện khi tích tụ quá nhiều chất lỏng trong tai trong. Nó được đặc trưng bởi các cơn chóng mặt đột ngột kéo dài đến vài giờ, mất thính lực dao động, ù tai, ...
- Đau nửa đầu: Những người bị chứng đau nửa đầu có thể bị chóng mặt ngay cả khi họ không bị đau đầu dữ dội. Các cơn chóng mặt như vậy có thể kéo dài vài phút đến vài giờ, có thể làm giảm độ nhạy sáng và tiếng ồn.
- Giảm huyết áp: Huyết áp tâm thu giảm đáng kể có thể dẫn đến tình trạng lâng lâng hoặc cảm giác ngất xỉu. Nó có thể xảy ra sau khi ngồi dậy hoặc đứng quá nhanh. Tình trạng này còn được gọi là hạ huyết áp thế đứng.
- Tuần hoàn máu kém: Các tình trạng như bệnh cơ tim, đau tim, rối loạn nhịp tim và cơn thiếu máu não có thể gây chóng mặt.
- Bệnh thần kinh: Một số rối loạn thần kinh - như bệnh Parkinson và bệnh đa xơ cứng có thể dẫn đến mất thăng bằng, chóng mặt và buồn nôn.
- Thuốc: Chóng mặt có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc - chẳng hạn như thuốc chống động kinh, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần. Đặc biệt, thuốc hạ huyết áp có thể gây ngất nếu nó làm hạ huyết áp quá nhiều.
- Rối loạn lo âu: Một số rối loạn lo âu có thể gây chóng mặt hoặc buồn nôn.
- Nồng độ sắt thấp (thiếu máu): Các triệu chứng khác có thể xảy ra cùng với chóng mặt nếu bệnh nhân bị thiếu máu, bao gồm mệt mỏi, yếu ớt và da nhợt nhạt.
- Lượng đường trong máu thấp (hạ đường huyết): Tình trạng này thường xảy ra ở những người mắc bệnh tiểu đường sử dụng insulin. Chóng mặt có thể đi kèm với đổ mồ hôi và lo lắng.
- Quá nóng và mất nước: Nếu hoạt động trong thời tiết nóng hoặc không uống đủ chất lỏng, bạn có thể cảm thấy chóng mặt vì quá nóng (tăng thân nhiệt) hoặc do mất nước. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn dùng một số loại thuốc tim.
Các yếu tố rủi ro
- Tuổi tác: Người lớn tuổi có nhiều khả năng mắc các bệnh nội khoa gây chóng mặt, đặc biệt là cảm giác mất cân bằng. Họ cũng có nhiều khả năng dùng thuốc có tác dụng phụ gây chóng mặt.
- Tiền sử bị chóng mặt: Nếu đã từng bị chóng mặt trước đây, bệnh nhân có nhiều khả năng bị chóng mặt trong tương lai.
- Mang thai: Chóng mặt khi mang thai 3 tháng đầu kèm buồn nôn là hiện tượng phổ biến.
Biến chứng của chóng mặt buồn nôn
Chóng mặt buồn nôn có thể làm tăng nguy cơ té ngã và làm người bệnh bị thương. Xuất hiện tình trạng chóng mặt trong khi lái xe hoặc vận hành máy móc hạng nặng có thể làm tăng khả năng xảy ra tai nạn. Bệnh nhân cũng có thể gặp biến chứng lâu dài nếu tình trạng chóng mặt không được điều trị.
Điều trị
Tình trạng này có thể tiến triển tốt hơn kể cả khi không cần điều trị, Trong vòng một tuần, cơ thể sẽ bắt đầu thích nghi với các triệu chứng của tình trạng này.
Thuốc
- Thuốc nước: Nếu mắc bệnh Meniere, bác sĩ có thể kê toa thuốc nước (thuốc lợi tiểu). Chúng yêu cầu sử dụng cùng với chế độ ăn ít muối có thể giúp giảm mức độ chóng mặt thường xuyên.
- Thuốc làm giảm chóng mặt và buồn nôn: Bác sĩ có thể kê toa thuốc dùng khẩn cấp khi chóng mặt và buồn nôn, bao gồm cả thuốc chống dị ứng theo toa. Nhiều loại thuốc này gây buồn ngủ.
- Thuốc chống lo âu: Diazepam (Valium) và alprazolam (Xanax) nằm trong nhóm thuốc gọi là benzodiazepines, có thể gây nghiện, cũng có thể gây buồn ngủ.
- Thuốc phòng ngừa đau nửa đầu: Một số loại thuốc có thể giúp ngăn ngừa các cơn đau nửa đầu.
Trị liệu
- Tái định vị Canalith (hoặc Epley maneuver).
- Liệu pháp cân bằng, hay còn gọi là phục hồi chức năng tiền đình.
- Tâm lý trị liệu.
- Phẫu thuật hoặc các thủ tục khác
- Tiêm gentamicin kháng sinh để vô hiệu hóa chức năng cân bằng.
- Loại bỏ các cơ quan cảm giác bên trong tai.
Chóng mặt và buồn nôn có thể điều trị dễ dàng ngay tại nhà.
Thay đổi lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà
- Nhận biết khả năng mất thăng bằng - điều này có thể dẫn đến ngã và chấn thương nghiêm trọng.
- Tránh di chuyển đột ngột và đi bộ bằng gậy để ổn định nếu cần.
- Tránh các nguy cơ ngã tạo nhà bằng các trải thảm không thấm nước ở nhà tắm, tránh nếp gấp của thảm và dây điện, sử dụng ánh sáng tốt, ...
- Ngồi hoặc nằm ngay lập tức khi cảm thấy chóng mặt. Nằm yên với đôi mắt nhắm nghiền trong một căn phòng tối nếu trải qua một đợt chóng mặt nghiêm trọng.
- Tránh lái xe hoặc vận hành máy móc hạng nặng nếu thường xuyên bị chóng mặt mà không báo trước.
- Tránh sử dụng caffeine, rượu, muối và thuốc lá. Việc sử dụng quá mức các chất này có thể làm xấu đi các triệu chứng.
- Uống đủ chất lỏng, ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng.
- Nếu chóng mặt do thuốc, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc ngừng thuốc hoặc giảm liều.
- Nếu chóng mặt đi kèm với buồn nôn, hãy thử dùng thuốc kháng histamine không kê đơn, chẳng hạn như meclizine hoặc dimenhydrinate (Dramamine), tuy nhiên chúng có thể gây buồn ngủ.
- Nếu chóng mặt do quá nóng hoặc mất nước, hãy nghỉ ngơi ở nơi mát mẻ và uống nước hoặc nước bù điện giải.
